دکتر سیدحسین شرف‌الدین، عضو هیأت علمی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)، در گفت‌وگو با خبرنگار حوزه و روحانیت خبرگزاری تسنیم، به تشریح مؤلفه‌ها و شاخص‌های حوزه‌های علمیه سرآمد و پیشرو، راهکارهای تحول و ارتقای فعالیت‌های حوزوی و نقش حوزه‌ها در ترویج سبک زندگی عفیفانه و اخلاقی پرداخت.

حوزه سرآمد؛ پاسخ‌گویی کامل به مأموریت‌ها

شرف‌الدین با بیان اینکه یک حوزه علمیه ایده‌آل حوزه‌ای است که به تمامی وظایف ذاتی و عرضی خود پاسخ گوید، اظهار داشت: حوزه باید بتواند نقش‌های تعیینی و تعینی مورد انتظار جامعه را با کیفیت لازم و استانداردهای مقبول اجرا کند.

وی افزود: این نقش‌ها شامل تعلیم و تربیت، پژوهش، تبلیغ، مشاوره، پاسخ به شبهات، مرجعیت الگویی و فتوایی، مدیریت مناسک و شعائر، ایفای مأموریت‌های اجتماعی و سیاسی و حضور در ساختارهای مهم نظام اسلامی است.

شرف‌الدین تصریح کرد: حوزه‌ها موظفند نقش خود را در امر قضا، انجام امور حسبیه، تولیت اموال موقوفه و بقاع متبرکه، جاری‌سازی برخی عقود شرعی مانند عقد ازدواج، اصلاح ذات‌البین، امر به معروف و نهی از منکر، مبارزه با بدعت‌ها و انحرافات و ایفای برخی نقش‌های اجتماعی و سیاسی، مانند نمایندگی خبرگان، مجلس شورای اسلامی، شوراهای شهر، نمایندگی فرهنگی در سفارتخانه‌ها و عضویت در نهادهای فقهی و فرهنگی عالی‌رتبه، به بهترین شکل ممکن انجام دهند.

وی تأکید کرد: میزان موفقیت حوزه در تحقق این نقش‌ها، شاخص مناسبی برای سنجش درجه پیشرفت و همنوایی آن با روندهای تحولی دوران و جهان معاصر است.

راهکارهای تحول و ارتقای فعالیت‌های حوزه

عضو هیأت علمی مؤسسه امام خمینی(ره) با اشاره به مدیریت تحول‌آفرین اخیر حوزه‌ها و اقدامات مثبت در سال‌های اخیر گفت: با بهره‌گیری بهینه از ظرفیت‌های دانشی و تجربی، نیروهای متخصص و مدیران توانمند، تخصیص بودجه کافی، رفع موانع ساختاری و بازخوردگیری مستمر، تحقق اهداف حوزه در آینده نزدیک ممکن است.

وی راهکارهای پیشنهادی برای تحول حوزه را چنین برشمرد: بهره‌گیری از تجارب آموزشی و پژوهشی مراکز علمی همخوان در جهان و حوزه‌های علمیه اهل سنت و مراکز علمی مسیحیت؛ طراحی رشته‌ها و گرایش‌های متعدد متناسب با مأموریت‌های ذاتی و تبعی حوزه و روحانیت؛ اصلاح نظام جذب و گزینش طلاب و اعمال تغییرات ساختاری در نظام آموزش و مقاطع تحصیلی حوزه؛ بازنگری و اصلاح کتب و منابع درسی و کمک درسی، مدارج و مدارک فارغ‌التحصیلی؛ آموزش و تربیت اساتید برای سطوح مختلف، اهتمام به پژوهش و رشد اخلاقی و معنوی طلاب؛ و فعال‌سازی طلاب در عرصه تبلیغ میدانی و رسانه‌ای در کنار فعالیت‌های آموزشی و پژوهشی، در روند تحول حوزه علمیه تأثیرگذار است.

همچنین اهتمام به آموزش زبان‌های خارجی و افزایش توان بهره‌گیری حرفه‌ای از شبکه‌های اجتماعی و هوش مصنوعی؛ الزام طلاب به کسب مدارج عالی تخصص در رشته‌های مختلف و آموزش برخی شاخه‌های علوم انسانی و اجتماعی؛ افزایش آگاهی‌های سیاسی و اجتماعی طلاب در مقیاس ملی و بین‌المللی؛ اصلاح نظام معیشتی طلاب و رفع دغدغه‌های فرساینده و ایجاد زمینه‌های مناسب برای به‌کارگیری طلاب فارغ‌التحصیل در مراکز علمی و فرهنگی؛ و جداسازی و تخصیص امکانات ویژه به استعدادهای درخشان، از دیگر مواردی است که استاد شرف الدین بر آن تأکید کرد.

نقش حوزه‌های علمیه در بازتعریف و ترویج سبک زندگی عفیفانه و اخلاقی

 شرف‌الدین با تأکید بر سابقه تاریخی حوزه‌ها در فرهنگ‌سازی گفت: حوزه‌های علمیه و روحانیت همواره پیشتاز در عرصه تبلیغ، ترویج فرهنگ، نقد و اصلاح فرهنگی بوده‌اند و این نقش در جامعه سنتی به دلیل موقعیت مرجعیت و فقدان رقیب، پررنگ‌تر بود.

وی افزود: اما در دهه‌های اخیر، به دلیل کاهش موقعیت روحانیت، روند سکولار شدن جامعه، تکثر مراجع فکری و فرهنگی، ظهور رسانه‌های جمعی و اجتماعی، تخصصی شدن حوزه‌های فرهنگ و ورود بی‌رویه موج‌های فرهنگی بیگانه، دخالت‌های هدفمند روحانیت در شکوفایی ظرفیت‌های فرهنگی محدود شده است.

استاد حوزه و دانشگاه ادامه داد: با این حال، روحانیت همچنان به پشتوانه جایگاه تاریخی، جایگاه قدسی مذهب در جامعه، تریبون‌های تبلیغ و استقرار نظام اسلامی، از نقش و تأثیر قابل توجهی برخوردار است.

وی در خصوص سبک زندگی عفیفانه و اخلاقی تصریح کرد: یکی از وظایف ذاتی ادیان الهی و به‌ویژه اسلام، سامان‌دهی زندگی انسانی و هدایت به سعادت دنیوی و اخروی است. یکی از زمینه‌های تحقق این هدف، ترسیم الگوهای سبک زندگی برآمده از جهان‌بینی و نظام ارزشی دین است. یکی از ویژگی‌های برجسته سبک زندگی مؤمنانه، دارا بودن صفت عفیفانه و اخلاقی است.

شرف‌الدین تأکید کرد: ترسیم سبک‌های زندگی مؤمنانه و متشرعانه در عصر حاضر با چالش‌هایی مواجه است؛ اما حوزه‌ها با پشتوانه تاریخی و ابزارهای موجود، همچنان می‌توانند نقش راهبردی در هدایت جامعه به سوی حیات طیبه ایفا کنند.

خبرنگار: محمدعلی رستملو

انتهای پیام/