سید شمس‌الدین موسوی‌شالی، استاد حوزه و دانشگاه، در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم در قزوین با تشریح ابعاد تاریخی، تمدنی و معرفتی پیشرفت علمی در جهان اسلام، نقش استعمار و حاکمان دست‌نشانده را در عقب‌ماندگی علمی کشورهای اسلامی برجسته دانست و اظهار کرد: در عراق و بسیاری از بلاد اسلامی، زمانی که پادشاهان دست‌نشانده انگلستان و سپس آمریکا بر سر کار آمدند، یکی از مأموریت‌های اصلی آنان جلوگیری از رشد علمی جهان اسلام بود. این حاکمان تا جایی که در توان داشتند و مگر در مناطقی که از کنترل آنان خارج می‌شد، با ایجاد موانع ساختاری و فکری، مسیر پیشرفت علمی کشورهای اسلامی را مسدود کردند.

وی افزود: کشورهای غربی اگرچه از نظر علمی در برخی حوزه‌ها پیشرفت کردند، اما این پیشرفت ناقص و همراه با سلطه‌گری بود؛ به‌گونه‌ای که با همین برتری نسبی علمی، بر کشورهای اسلامی مسلط شدند و مسلمانان را به نوعی «بردگی نوین» گرفتار کردند. بردگی‌ای که نه با زنجیر، بلکه با اسارت اندیشه‌ها، غارت منافع ملت‌ها و وابسته‌سازی فکری شکل گرفت.

این استاد حوزه و دانشگاه با اشاره به تفاوت بنیادین مسیر انقلاب اسلامی با حاکمان وابسته اظهار کرد: یکی از مهم‌ترین تفاوت‌های پادشاهان ممالک اسلامی با امامین انقلاب اسلامی در همین نگاه به علم است. امامین انقلاب تمام توان خود را بر تولید علم متمرکز کردند و نتیجه آن، قرار گرفتن ایران اسلامی در جایگاه نخست سرعت رشد علمی در جهان بود؛ نه از باب ادعای گزاف، بلکه بر اساس شاخص‌های معتبر بین‌المللی. هر جا که این سرعت کاهش یافت، رهبر معظم انقلاب صریح و بلند هشدار دادند که کاهش سرعت رشد علمی یک خطر راهبردی است.

موسوی‌شالی ادامه داد: در اندیشه رهبر انقلاب، هدف نهایی این است که جمهوری اسلامی ایران به قله‌ای علمی برسد که اگر کسی در جهان بخواهد فرمول علمی جدیدی ارائه دهد، ناچار شود زبان فارسی بیاموزد. این افق بلند را در کدام پادشاه، سیاستمدار یا اندیشمند غرب‌زده می‌توان یافت؟ در مقابل، برخی انسان‌های خودتحقیر، آگاهانه یا ناآگاهانه، ایران را تنها در «آبگوشت بزباش» قابل رقابت با دنیا می‌دانند؛ در حالی که اندیشه پیامبر اکرم(ص) می‌فرماید: «اگر علم در ثریا باشد، مردانی از فارس به آن دست خواهند یافت.»

وی تصریح کرد: علم در تمدن اسلامی جایگاهی محوری دارد، اما علم صرفاً زمانی که در کتاب‌ها محصور بماند، درمان‌گر درد جامعه نخواهد بود. علم باید کاربردی شود؛ باید وارد عرصه صنعت، کشاورزی، معماری و حل مسئله آب شود. ما در کشوری نیمه‌خشک زندگی می‌کنیم و با تکیه بر علم، به‌راحتی می‌توان بسیاری از مشکلات آبی را حل کرد، علم زمانی ارزش تمدنی پیدا می‌کند که به میدان عمل بیاید.

این استاد حوزه و دانشگاه با اشاره به تقسیم‌بندی رهبر معظم انقلاب از تمدن اسلامی بیان کرد: رهبر انقلاب می‌فرمایند تمدن اسلامی دارای سخت‌افزار و نرم‌افزار است. علم، صنعت، کشاورزی، معماری و سبک زندگی، سخت‌افزار تمدن اسلامی‌اند، اما نرم‌افزار تمدن اسلامی که اهمّ است، شامل معنویت، عبودیت، بندگی خدا و تزکیه نفس می‌شود. این نکته بسیار دقیق است؛ زیرا تمدن اسلامی در عین توجه به پیشرفت مادی، پیشرفت معنوی را در اولویت قرار می‌دهد.

وی با نقل بیانات رهبر معظم انقلاب یادآور شد: معظم‌له در 28 خرداد 1389 تأکید کردند که تمدن فقط به ابزار، راه‌آهن، تکنولوژی و برق خلاصه نمی‌شود، بلکه آنچه تمدن را معنا می‌کند، هویت معنوی، اهداف انسانی، اخلاقی و معرفت الهی است. همچنین در بیانات 25 تیر 1390 خطاب به نخبگان بسیجی، انقلاب اسلامی را آغازگر تحول تمدنی در سخت‌افزار و نرم‌افزار دانستند.

موسوی‌شالی با اشاره به آسیب‌شناسی نگاه جوانان گفت: امروز بسیاری از جوانان ما دارای فطرت پاک هستند، اما در برابر جلوه‌های ظاهری تمدن غربی احساس حقارت می‌کنند. ماشین‌ها، کارخانه‌ها و تکنولوژی غربی چنان خودنمایی می‌کند که برخی جوانان، حتی در بعد معنوی نیز تابع آن می‌شوند؛ در حالی که غرب از نظر نرم‌افزار تمدنی و معنوی، دچار فروپاشی عمیق است.

وی تأکید کرد: یکی از راه‌های دعوت جوانان به معنویت، رسیدن به شکوه تمدنی در بعد سخت‌افزار است؛ زیرا وقتی جامعه اسلامی از نظر علمی و صنعتی مقتدر باشد، «یدخلون فی دین الله افواجاً» محقق می‌شود. البته نباید سخت‌افزار به «اهم» تبدیل شود؛ بلکه باید در خدمت نرم‌افزار تمدنی قرار گیرد.

این استاد حوزه و دانشگاه با اشاره به گفت‌وگوهای خود با جوانان انقلابی بیان کرد: برخی جوانان می‌گویند تمدن اسلامی حرف‌های قشنگی است، اما شدنی نیست. علت این تصور آن است که نمی‌دانند کجا بوده‌ایم و به کجا رسیده‌ایم. امیرالمؤمنین(ع) به امام حسن مجتبی(ع) توصیه می‌کنند که تاریخ را مطالعه کن؛ زیرا شناخت مسیر طی‌شده، امیدآفرین است.

وی با مرور تاریخ تشیع گفت: زمانی شیعه به سه نفر محدود بود، اما در جنگ صفین به حدود 100 نفر رسید. این رشد تدریجی، هرچند اندک به نظر می‌رسد، اما نشان‌دهنده حرکت رو به جلو است. در زمان امام هادی(ع)، تشیع به‌قدری گسترش یافت که حضرت در شهرهای مختلف وکیل داشتند. فشارهای اقتصادی متوکل عباسی نیز ناشی از همین گسترش بود.

موسوی‌شالی با مقایسه شرایط امروز افزود: امروز نیز فشارهای اقتصادی دشمنان، ناشی از ترس آنان از گسترش تفکر شیعی است. نقل خاطراتی از گسترش تشیع در عربستان و حتی اروپا، گواه این پیشرفت است. بنابراین تمدن نوین اسلامی نه یک رؤیای دست‌نیافتنی، بلکه مسیری تدریجی و شدنی است.

وی در پایان تأکید کرد: با همت جهادی و تحقق وعده الهی «إِنَّ اللَّهَ لَا يُغَيِّرُ مَا بِقَوْمٍ»، به تمدن نوین اسلامی خواهیم رسید و این مسیر، با ایمان، علم، مجاهدت و توکل به خدا هموار خواهد شد.

انتهای پیام/