Tahran-Ajans Anlaşması; Nükleer Anlaşma Üyeleri'nin Memnuniyeti ve Muhaliflerin Şaşkınlığı

UAEA Genel Müdürü bu hafta pazar günü Tahran'da İran Atom Enerjisi Kurumu Başkanı Muhammed İslami ile bir araya geldi. Yaklaşık 2 saat süren görüşmenin ardından taraflar yapıcı bir anlaşma konusunda mutabık kalarak, bir bildiri yayınladılar.

Bu ziyaret sırasında, İran ile Ajans, izleme kameraları, teknik konular ve nükleer görüşmelerin sürmesi konusunda anlaşmaya vardılar. İslami, Grossi ile görüşmesinden sonra  gazetecilere yaptığı açıklamada, Ajans uzmanlarının kameraların bellek kartlarını değiştirmek için İran'a gelmeleri ve kameralar için gereken teknik girişimlerde bulunmalarının kararlaştırıldığını söyledi.

Görüşme sonrasında yayınlanan ortak bildiride, taraflar, işbirliğinin sürmesinin önemine ve ikili konuların yapıcı ortamda ve sadece teknik boyutta ele alınması gerektiğine vurgu yaptılar.

Bilindiği üzere 12. hükümet döneminde geçtiğimiz sene, İslami Şura Meclisi'nin "Yaptırımların İptaline İlişkin Stratejik Girişim ve İran Milletinin Haklarını Koruma" kararının ardından İran ile Ajans arasında yapılan anlaşmanın ardından izleme kameraları, ülkedeki nükleer tesislere monte edildi. Meclisin kararı uyarınca, kameralarca kayıt edilen veriler ve bilgiler 3 ay boyunca İran'ın elinde tutulacağını ve 3 ay zarfında yaptırımlar tamamen kaldırılması halinde bu bilgilerin Ajans'a verileceği, aksi takdirde silineceği bildirildi.

İran ile Ajans arasında imzalanan geçici anlaşma 2 kez uzatıldıktan sonra, yaptırımların kaldırılmadığı için 3. kez İran tarafından uzatılmadı. Tahran ayrıca ek protokolü askıya alıp, kamera görüntülerini de Ajans denetçilerinin erişiminden çıkardı. Bu şartlar altında Ajans ile işbirliğinin sürmesi ve müzakerelerin yapılması 13. hükümete devredildi.

Gelinen noktada, "kara kutu" olarak adlandırılan izleme kameralarının sorunu 13. hükümet ile Ajans arasında yapılan anlaşmaya kısmen çözülmüş ve nükleer müzakerelerin yeniden başlaması ve nükleer anlaşmanın canlandırılması için ümitler artmıştır.

İran ile Ajans arasında sağlanan anlaşma ancak bazılarını mutlu ve memnun ederken kimilerini de rahatsız etti.

Bu çerçevede, AB ve Rusya, anlaşmayı memnuniyetle karşıladı.

Nükleer Anlaşma üyerleri arasında, Rusya, Grossi'nin Tahran ziyareti sırasında sağlanan anlaşma ve kazanımı olumlu niteleyen ilk ülke oldu.

Viyana'da Uluslararası Örgütlerde Rusya'nın Daimi Temsilcisi Mihail Ulyanov, Moskova'nın İran ile UAEA arasında yapılan anlaşmadan memnun olduğunu belirtti.

Ulyanov, İran ile Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı arasında yapılan anlaşmanın ardından paylaştığı tweette, UAEA Genel Müdürü Rafael Grrosi'nin Tahran ziyaretini başarılı niteledi.

Ulyanov ayrıca, UAEA Yönetim Kurulu'nun pazartesi günü başlayacak oturumunda bu görüşme ve elde edilen sonuçlarını memnuniyetle karşılayacağını vurguladı.

Rusya bundan önce, ABD Dışişleri Bakanlığı İran Özel Temsilcisi Robert Malley'nin UAEA Yönetim Kurulu toplantısında İran aleyhinde kararname çıkarmaya dönük bazı çabalarını reddederek, taslağa hayır oyu kullanacağını bildirmişti.

İran ile Ajans arasındaki anlaşmayı memnuniyetle karşılayan AB Dış Siyaset Sorumlu yardımcısı da, anlaşmayı İran'ın nükleer programı hakkında bilgi sahibi olmaya devam etme yolunda olumlu bir adım olarak nitelendirdi.

Enrique Mora, İran ile Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı arasındaki anlaşmadan bir saat sonra bir tweette ​​şunları yazdı: "Bu, İran'ın nükleer programı hakkında sürekli bilgi sağlamak ve diplomasiye yer açmak için olumlu bir adım ve çabalardır."

Mora: "AB, nükleer anlaşmayı herkes için tam olarak uygulamayı hedefliyor. Bu nedenle, Viyana müzakerelerini mümkün olan en kısa sürede yeniden başlatmamız şart." dedi.

Bilindiği gibi, Avrupa ile ABD son haftalarda muhtelif araçlarla Tahran'ı müzakere masasına getirmek için yoğun çaba sarf ettiler. Ancak bu bağlamda İran'ın yeni Cumhurbaşkanı Ayetullah Seyyid İbrahim Reisi'nin politikası kayda değer olduğunu unutmamak gerek. Yöneticilerimiz, her daim müzakerelerin sürmesi gerektiğine vurgu yaparken, somut sonuçları olabilecek, yaptırımları ortadan kaldırabilecek ve İran milletinin haklarını karşılayabilecek müzakerelere katılmaya hazır olduklarını açıklayarak, yeni yönetimin dış politika alanında heyecana kapılmadan mantıklı şekilde hareket edip, karşı tarafın nükleer anlaşmaya dönmek için kararlı iradesini görmesi ve yaptırımların kaldırılmasından emin olması halinde ileri doğru adım atacağını ortaya koymuştur.

Tahran ile Ajans arasında yapılan anlaşma ancak Siyonist rejim yetkilileri gibi bazı düşmanları rahatsız etmiştir. Siyonistler'in baltalama eylemleri, Tahran ile Ajans arasındaki anlaşmanın önemini göstermekte. İşgal rejimi Başbakanı Neftali Bennett'in son sıralarda ABD'ya yaptığı ziyaret ve Joe Biden ile anlaşmanın yeniden canlandırılmasını önlemek için gerçekleştirdiği görüşme de aynı doğrultudadır.

Grossi, Tahran'a geldiği sırada, Siyonist rejimin Savaş Bakanı Benny Gantz, yaptığı bir açıklamada, İran İslam Cumhuriyeti'nin Kaşan üssünde vekalet gruplarına İHA'ları kullanma ve komuta etme eğitimini verdiğini ve bu üssün İran'ın bölgeye hava terörizmini ihraç etmede kilit nokta sayıldığını iddia etti. 

Bu tür iddialar, kuşkusuz Tel-Aviv yöneticilerinin nükleer anlşamazlığın çözümü ve nükleer anlaşmanın canlandırılması konusunda hayal kırıklığına ve çaresizliğe uğradıklarını gösteriyor.

Kaynak: İRNA