Tarihler Netleşti; Cumhurbaşkanlığı Seçiminin Aşamaları Nasıl Olacak?
İran’ın Seçim Ofisinden yapılan duyuruya göre, cumhurbaşkanlığı seçimi için adayların kayıtları bu hafta perşembe günü başlayacak. Bu raporda seçim süreçlerine ilişkin detayları aktaracağız.
Tesnim Haber Ajansı – Anayasa uyarınca İran’da 14'üncü cumhurbaşkanlığı seçiminin 2025 Haziran’da, 13'üncü hükümetin dört yıllık görev süresinin bitiminden sonra yapılması gerekiyordu. Cumhurbaşkanı Ayetullah Seyyid İbrahim Reisi ve beraberindekilerin onları taşıyan helikopterin kaza yapması sonucu şehit olmaları nedeniyle seçimler planlanandan daha erken bir tarihte gerçekleştirilecek.
Anayasanın 131 ve 132. ilkeleri uyarınca ‘Cumhurbaşkanının ölümü, görevden alınması, istifası, iki aydan fazla süren yokluğu, hastalanması veya başkanlık süresinin sona ermesi, bazı engeller ve benzeri sebeplerden dolayı yeni cumhurbaşkanının seçilememesi durumunda birinci başkan yardımcısı devrim liderliğinin de onayı ile yetki ve sorumlulukları üstlenir. Meclis başkanı, yargı erki başkanı ve cumhurbaşkanı birinci yardımcısından oluşan konseyin ise en fazla 50 gün içinde yeni cumhurbaşkanının seçilmesine yönelik düzenlemeleri yapması gerekmektedir.’
Anayasaya uyarınca; Birinci milletvekilinin ölümü veya görevini yapmasına engel olan diğer hususlar ile başkanın birinci vekilinin bulunmaması halinde, Devrimin lideri onun yerine başka birini atayacaktır.
Cumhurbaşkanının yetki ve sorumluluklarının birinci başkan yardımcısının veya yüz otuz birinci madde uyarınca atanan başka bir kişinin sorumluluğunda olduğu dönemde; Bakanlar görevden alınamaz veya güvensizlik oyu verilemez ve anayasayı veya referandumda değişiklik yapmanın hiçbir yolu yoktur.
Buna binaen, 20 Mayıs Pazartesi günü İslam Devrimi'nin Lideri, yukarıda belirtilen anayasa ilkesine dayanarak Başkan Yardımcısı Muhammed Muhbir'i yürütme organının direktörlüğüne atadı. Ülkenin seçim merkezinden yapılan duyuruya göre, Anayasayı Koruma Konseyi koordinasyonunda seçim takvimi kesinleşti ve adayların kayıtları 30 Mayıs 3 Haziran tarihleri arasında 5 gün süreyle gerçekleştirilecek.
Ardından, Anayasayı Koruma Konseyi 4 Haziran’dan 10 Haziran tarihine kadar kayıt yaptıranların niteliklerini gözden geçirecek ve 11 Haziran'da 14. hükümet seçimleri için adayların isimleri yayınlanacak. Seçim merkezi sözcüsüne göre, adayların kampanyaları için son tarih 12 Haziran ile 26 Haziran arasında olacak. İran'ın dokuzuncu cumhurbaşkanının seçimi için oylama ise 28 Haziran 2024’de yapılacak.
Seçim merkezi, Tahran ve diğer bazı metropoller de dahil olmak üzere çeşitli bölgelerde elektronik oylama yapmaya hazır olduğunu duyurdu ancak bu konu, henüz nihai bir karar vermemiş olan Anayasayı Koruma Konseyi'nin onayına tabi.
On dördüncü hükümet 2024 yılının Haziran ayından itibaren çalışmalarına başlayacak ve 2028 yılına kadar devam edecektir.
