به گزارش خبرگزاری تسنیم از مشهد مقدس، اهمیت غیرقابل چشم پوشی دولت در توسعه یا عقبماندگی جوامع و نقش آن در تحولات سیاسی و اجتماعی در طول تاریخ همواره غیرقابل انکار بوده است، این اهمیت و چالشهای پیشروی این پدیده، گروه علوم سیاسی دانشگاه فردوسی مشهد را برآن داشت تا همایش سال 95 خود را به بررسی و تحلیل ابعاد مختلف دولت اختصاص دهند.
همایش ملی دولتپژوهی 10 اسفندماه امسال در این دانشگاه برگزار میشود. در این زمینه وحید سینائی، دبیر علمی همایش و هیئت علمی گروه علوم سیاسی دانشگاه فردوسی مشهد توضیحاتی پیرامون روال اجرائی و محورهای این همایش ارائه داد.
تسنیم: لطفاً در باره موضوع همایش یعنی دولت پژوهی توضیح دهید.
سینایی: دولت و قدرت دو مفهوم علم سیاست هستند. در این میان از آنجا که دولت از مهمترین بسترها و نهادهای شکلگیری، تجمع و اعمال قدرت است بررسی آن اهمیتی مضاعف دارد. «دولت» مفهوم و پدیدهای پیچیده در اندیشه سیاسی ـ اجتماعی است اما همواره اهمیت، تاثیر و نقش شگرف آن در تحولات سیاسی و اجتماعی سبب جلب توجه نظریهپردازان و پژوهشگران علوم اجتماعی به آن بوده است.
دولت به عنوان یک اجتماع انسانی که انحصار کاربرد مشروع زور را در سرزمین معینی برای تنظیم رفتار و نظم اجتماعی در اختیار دارد در جهان از قدمت و پیشینه طولانی برخوردار نیست. در اروپا، دولت به مفهومی که امروزه آن را میشناسیم در قرون وسطای متأخر و در سپیدهدمان ظهور نظام نوین، به تدریج پدیدار شد.
ساخت دولت در مناطق توسعهنیافته غیراروپایی و خاورمیانه به دلیل سرشت متفاوت ساختهای اجتماعی با تأخیر بسیار صورت گرفت. در واقع دولت مدرن در این سرزمینها بیشتر در قرن بیستم و تحت تأثیر تحولات ناشی از دو جنگ جهانی اول و دوم ایجاد شد. در ایران اما به دلیل پیشینه تمدنی، تاریخ و سنت دیرپایی در باره دولت وجود دارد. به نحوی که دولت در ایران را از دوران باستان تا دوره میانه و از آن جا تا دوران جدید و معاصر میتوان مورد بررسی و تدقیق قرار داد.
هر چند که وجود این پیشنه و قدمت به معنای نفی مشکلات و چالشهای بنیادی به ویژه در دوران معاصر در ساخت و کارکرد دولت در ایران نیست. از این رو گروه علوم سیاسی دانشگاه فردوسی مشهد همایش سال 95 خود را به بررسی و تحلیل ابعاد مختلف دولت اختصاص داد.
تسنیم: در این همایش کدام جنبههای دولت بیشتر بررسی میشود؟
سینایی: در این همایش که با شرکت استادان علوم سیاسی و اجتماعی و پژوهشگران برگزار خواهد شد موضوعهای سیاسی، حقوقی، مدیریتی، اقتصادی وغیره با توجه به آسیبها و مشکلات پیشروی دولت در سطوح ملی، منطقهای و بینالمللی مورد واکاوی قرار خواهد گرفت. همایش بهگونهای طراحی شده که بیشتر رشتههای علوم انسانی و اجتماعی میتوانند از زاویه رشته خود با محور قرار دادن موضوع دولت در آن شرکت کنند.
تسنیم: لطفاً درباره محورهایی که در همایش مورد بررسی قرار میگیرند، توضیحی دهید.
سینائی: محورهای همایش شامل مباحث نظری و اندیشه، مبانی و نظریههای دولت، اندیشه دولت، مباحث اجرایی و کاربردی مانند حقوق اساسی و دولت، حقوق اداری و دولت، دولت در عصر اطلاعات، سیاستگذاری عمومی و دولت میشود.
مباحث ملی هم در همایش مهم هستند. اهم آنها عبارتند از: دولت در ایران، تاریخ تحولات دولت در ایران معاصر (دولت مشروطه، اندیشمندان ایرانی و دولت در ایران معاصر، مدرسه علوم سیاسی و دولت نوین، ساختار دولت پهلوی، جنگهای جهانی و تاثیر آن بر دولت در ایران، دولت رانتیر در ایران، انقلاب اسلامی و دولت در ایران، چالشهای دولت در ایران، طبقات و دولت در ایران معاصر، روشنفکران، سنتگرایان و دولت).
بخشی دیگر از محورها به مسائل و مباحث منطقهای و بینالمللی اختصاص دارند. مانند دولت در خاورمیانه، دولت در روابط بین الملل (نظریههای روابط بین الملل و دولت، دولت و منطقهگرایی، جهانیشدن و دولت، سازمانهای بینالملل و دولت، دیپلماسی دولت، سیاست خارجی دولت، جنگ و دولت، امنیت دولت، مسائل نظامی استراتژیک دولت، دولت و حقوق بین الملل) همگرایی دولتها (منطقهگرایی، جهانیشدن، اتحادیهها و دولت) دولتهای همسایه ایران (ترکیه، پاکستان، عراق، افغانستان وغیره).
مباحث جامعهشناسی هم جایگاه مهمی در همایش دارند. برخی از عناوین آن عبارتند از (رابطه طبقات با دولت، انقلاب وتحول ساخت و دولت، دولت و تحولات اجتماعی، فرهنگ سیاسی و دولت، دولت و سرمایه اجتماعی، رسانه و دولت، شبکههای اجتماعی و دولت)، درباره موضوعهای اقتصادی به مباحثی مانند (دولت رانتیر، مالیات و دولت، تجارت بین الملل و دولت، جهانی شدن و دولت، اقتصاد سیاسی دولتها، سیاستگذاری اقتصادی دولت، رابطه دولت با بانک مرکزی) میتوانم اشاره کنم.
درباره مباحث تاریخی هم اهم محورها عبارتند از دولت در ایران باستان، دولت در تاریخ میانه ایران(دولت آلبویه، طاهریان، سامانیان، صفاریان، غزنویان، سلجوقیان، دین و دولت در عصر مغول، دین و دولت در عصر صفویه، آسیبشناسی دولت صفویه، طبقات و دولت در عصر صفویه، روابط خارجی دولت صفویه، دولت زندیه، افشاریه، قاجاریه، بحران در دولت قاجاریه).
تسنیم: آیا پنلهای تخصصی همایش مشخص شدهاند؟
سینائی: با توجه به محورهای همایش و چکیدهها و عناوین مقالههایی که تاکنون دریافت کردهایم امیدواریم بتوانیم چند پنل تخصصی تحت عناوینی مانند دولت؛ نظریهها و اندیشه سیاسی، دولت؛ فرایندهای سیاسی و سیاستگذاری در ایران، دولت؛ حاکمیت، قوای سهگانه و ساختارهای حکومتی در ایران، دولت؛ اقتصاد سیاسی و توسعه در ایران، دولت؛ تاریخ و تحولات سیاسی و اجتماعی در ایران، دولت؛ خاورمیانه و نظام در حال تحول و دولت؛ حکمرانی خوب، حقوق بشر و عدالت برگزار کنیم. البته قطعی شدن این پنلها تا اندازهای نیز منوط به دریافت مقالات در فرصت باقی مانده پیش روی است.
تسنیم: پژوهشگران تا چه زمانی برای ارسال مقالات خود فرصت دارند؟
سینایی: مهلت ارسال مقالات تا 15 بهمن است و پس از آن ظرف 15 روز داوران به بررسی و اعلام نتایج و پذیرش مقالات میپردازند و انشاءالله همایش در دهم اسفند در دانشگاه فردوسی مشهد برگزار میشود.
انتهای پیام/