سرنوشت پالایشگاه "همپوس" برای سیراف تکرار می‌شود؟
خبرگزاری تسنیم: تجربه‌های ناموفق واحدهای تفکیک کننده در کشور و جهان نشان می‌دهد طرح فراگیر پالایشی سیراف در صورتی که قرار است نتیجه بخش باشد باید اصلاحاتی در آن صورت گیرد در غیر این صورت سرنوشت پالایشگاه همپوس اندونزی این بار در سیراف تکرار می‌شود.
به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، از زمان مطرح شدن طرح فراگیر پالایشی سیراف با هدف ساخت هشت پالایشگاه میعانات گازی مستقل به ظرفیت 60 هزار بشکه در روز با هزینه حدود 300 میلیون دلار توسط بخش خصوصی انتقاداتی به طرح وارد شد. اگر چه مدیران نفتی به برخی از این انتقادات پاسخ گفته‌اند اما موارد مشابه ساخت این گونه واحدهای تفکیک‌کننده در کشور و جهان نشان می‌دهد طرح مورد نظر در صورتی که قرار است نتیجه بخش باشد باید اصلاحاتی در آن صورت گیرد.
هدف اصلی از ساخت واحدهای تفکیک کننده (splitter)، تولید و عرضه نفتا جهت تأمین خوراک واحدهای پتروشیمی است؛ در واقع در دهه اول سال 2000 با توجه به نحوه قیمت‌گذاری میعانات گازی در بازار نسبت به نفت خام‌های شاخص و تغییرات فاصله نفتا نسبت به نفت خام و ماهیت میعانات گازی ( ترش و یا شیرین بودن آن و درصد برش‌های استحصالی) نزدیک به 50 درصد تجارت میعانات گازی به عنوان خوراک تفکیک‌کننده‌ها جهت تأمین خوراک واحدهای پتروشیمی بود؛ به عبارتی تولیدکنندگان میعانات گازی نگران بازار محصول خود بوده و به علت محدودیت ذخیره‌سازی و برای جمع آوری میعانات گازی از بازار فروش دست به اقدام تدافعی احدات واحدهای تفکیک کننده زدند.
تجربه داخلی در دهه 1370 مطالعه ساخت واحدهای تفکیک کننده بر اساس ترکیب مایعات گازی پازنان، آغار و دالان به ظرفیت 60 هزار بشکه در روز و ساخت واحد تفکیک‌کننده بر اساس مایعات گازی به ظرفیت حدود 600 بشکه در روز خانگیران بود که در مورد اول مواجه با شکست و در مورد دوم پس از ساخت عملیاتی نشد؛ این در حالی بود که شیرین بودن و مایعات گازی بودن خوراک این طرح‌ها و امتزاج راحت آن با ترکیبات پالایشگاهی مزیت طرح‌های مورد نظر محسوب می‌شد؛ با شکست این طرح‌ها میعانات گازی آغار، دالان و سرخون به پالایشگاه‌های شیراز و بندرعباس به عنوان خوراک اختصاص یافت تا تولید کمی و کیفی بنزین و نفت‌گاز را بهبود ببخشد.
پالایشگاه میعانات گازی همپوس اندونزی نیز با همین اهداف در سال 1998 به بهره برداری رسید اما تنها تا سال 2000 در سرویس بود و از سال 2001 به دلیل شرایط اقتصادی تأمین خوراک و قیمت‌های بازار از سرویس عملیاتی خارج شد. این واحد با ظرفیت 70هزار بشکه در روز و بر اساس خوراک میعانات گازی شیرین ارون اندونزی و اِن.دبلیو.اِس استرالیا طراحی و تولیدات آن 22 هزار بشکه در روز نفتای سبک ٬ 25 هزار بشکه در روز نفتای سنگین ٬ 14 هزار بشکه در روز نفت سفید٬ پنج هزار بشکه در روز نفت‌گاز و 2100 بشکه در روز گاز مایع بود که با توجه استانداردهای محلی عمدتاً به مصرف داخلی می‌‌رسید.
از موارد مشابه به این واحدهای تفکیک کننده می‌توان به طرح واحد تفکیک در سنگاپور٬ چین٬ استرالیا٬ کره‌جنوبی، تایلند و ژاپن در مجاورت واحدهای پتروشیمی با هدف آماده‌سازی و تأمین مستمر خوراک نام برد که برخی از آنها صرفاً تا مرحله مطالعه پیش رفتند و برخی نیز متوقف و برخی در ظرفیت عمکردی زنجیره تولید مشغول فعالیت‌اند.
از سوی دیگر یکی از بیشترین تولیدات محصولات پتروشیمی، اتیلن است و در حال حاضر 50 درصد خوراک این واحدها بر مبنای نفتا است که منابع تأمین آنها مشخص و مستمر است.همچنین مشکلات اقتصادی و زیست محیطی روش‌های فناورهای جدید با استفاده از خوراک‌های جایگزین نفتا ( استفاده از اِتان و مِتان) عملیاتی و در حال گسترش است.
جذب و عرضه روزانه حدود 288 هزار بشکه نفتا ( بیش از 375 برابر خوراک مایع واحدهای پتروشیمی داخلی ) و حمل آن یک چالش عمده محسوب می‌شود؛ زیرا حداکثر نفتای مورد نیاز خوراک یک واحد پتروشیمی 25 تا 30 هزار بشکه است این درحالیست که حجم تولید نفتای روزانه طرح سیراف معادل 10 روز کاری یک واحد پتروشیمی است. همچنین سایر محصولات آن نیز نه در بازار داخلی و نه در بازار کشورهای همجوار قابل عرضه نیست و به دلیل نبود زیرساخت‌ها ٬ امکان انتقال به داخل کشور به عنوان خوراک صنایع پایین دستی ممکن نیست.
در نهایت برای جلوگیری از تکرار آزمون و خطاهای انجام شده مانند پروژه‌های مشابه قبل٬ پیشنهاد می‌شود:
الف . با توجه به تخصیص های انجام شده و پتانسیل تولید٬ تأمین بلند مدت منبع خوراک مورد بازبینی قرار گیرد.
ب. با توجه به پیش‌بینی‌های انجام شده، در چگونگی تأمین خوراک طرح‌های در حال ساخت واحدهای پتروشیمی داخل و خارج کشور و عرضه محصولات نیمه نهایی طرح سیراف و الگوی ذخیره سازی و حمل بازبینی شود..
ج. با توجه به اینکه بخش اعظم محصولات طرح فراگیر سیراف نیمه نهایی است، عرضه مستقیم آن به بازارهای مصرف امکان‌پذیر نیست؛ به همین دلیل باید برای جلوگیری از خام فروشی٬ زنجیره فرآوری و جذب آن در چارچوب قراردادهای بلندمدت جهت استمرار تولید مشخص شود.
د. با توجه به پیش‌بینی مخازن محصولات نیمه نهایی مشترک برای هشت واحد تفکیک کننده، نحوه کنترل مقداری و کیفی خروجی واحدها در ترکیب و اثرات محاسبات مالی مورد مطالعه قرار گیرد.
انتهای پیام/
