Barzani’den 440 Kilometrelik Hendek

Tesnim Haber Ajansı-  Türkiye, sınır güvenliğini sağlamak için Suriye sınırına hendekler kazarken, benzer bir faaliyet de Irak’ın kuzeyinde yürütülüyor. Kuzey Irak Bölgesel Kürt Yönetimi’nin Başkanı Mesut Barzani’nin talimatıyla peşmergeler, İran sınırından Suriye sınırına kadar olan 440 kilometrelik hatta 3 metre derinliğinde ve 3 metre genişliğinde hendek kazmaya başladı. Bu girişimin Barzani’nin yaptığı “Bağımsız Kürt Devleti için referanduma gidebiliriz” açıklamasından hemen sonra başlatılması dikkat çekti.
Söz konusu hat, Musul’un kuzeyinde Rabia kasabasından başlayarak Telafer, Kerkük yakınlarında bulunan Havice ilçesi, petrol zengini Kerkük, Tuzhurmatu, Kifri, Hanekin ve İran sınırında bulunan Celevla kasabasına kadar uzanıyor. Kazı işleri, Amerika, İngiltere, Fransa ve Almanya’dan da gelen 60 civarında uzman yardımı ile yapılıyor.
Açılan hendeklerin “Bağımsız Kürdistan için sınır belirleme çalışması” olduğu iddia ediliyor. Hendekle belirlenen alanın Irak merkezi hükümeti ile Erbil’deki Kürt yönetimi arasındaki ihtilaflı bölgeyi de kapsaması dikkat çekti. Barzani’nin bu yolla “hem Irak merkezi hükümetinin hem de komşu devletlerin tepkisini ölçmek istediği” yorumu yapıldı. Ancak, ne Bağdat ne Tahran ve Ankara’dan bu girişime yönelik bir ses yükselmedi.
Ancak hendek kazma çalışmasının Irak'ta tartışmalı bölgeler olarak bilinen kentlerde yapılması bölgedeki Türkmen ve Arapların tepkisine neden oldu. Türkmen ve Araplara göre, hendek Barzani'nin bağımsızlık açıklamasından sonra gelmesi dikkat çekici. IŞİD’in bölgeyi ele geçirmesinin ardından Irak Ordusu, bu il ve ilçeleri peşmergenin hâkimiyetine terk etmişti.
Türkmen yetkililere göre planlanan hendek hattı Türkmen kenti Tuzhurmatu’yu içine alırken, Şii Türkmenlerin yoğun olarak yaşadığı Amerli’yi dışarıda bırakıyor.
Kürt makamları, Türkmenlere “Bu hendekleri IŞİD’den korunma amaçlı olarak kazıyoruz” savunmasını yaptı. “Gerçeğin böyle olmadığının herkes tarafından bilindiğini” belirten Irak Türkmenleri yöneticilerinden Avukat Şevki Çayır, şunları söyledi: “Cumhurbaşkanı ve Başbakan, Suriye’de bulunan Bayır Bucak Türkmen kardeşlerimize sahip çıkıyor. YPG tarafından sınırda kurulmak istenen bir Kürt devletine karşı duruyor. Ancak, Irak’ta kurulmak istenen ve Türkmen nüfusunun yoğun olduğu bölgeleri içine alan bir Kürt devletine destek verip Irak Türkmenleri ’ne neden sahip çıkılmadığını hayretle izliyoruz. Çaresiz kalan Türkmenler bugün kendilerine sahip çıkılmasını bekliyor.”
Kerküklü Türkmen Milletvekili Hasan Turan, Türkmenler'in büyük endişe duyduklarını ifade etti. Iraklı eski Türkmen milletvekili Fevzi Ekrem Terzi de "Irak'ı Kürdistan, Şiistan ve Sünnistan diye üç ayrı yapıya bölmek için uluslararası plan var" dedi. Terzi, planın Türkmen nüfusunun yoğun olarak bulunduğu tartışmalı bölgeler üzerinde hayata geçirilmek istendiğini belirtti.
Irak Türkmen Cephesi Başkanı Erşad Salihi, “Biz bu hendek kazma hamlesini şüpheli buluyoruz” dedi. Irak Başbakanı Haydar el İbadi’nin hendek konusundaki tutumunu netleştirmesini isteyen Salihi, konuyu Irak parlamentosunda gündeme getireceğini söyleyerek, “Bunu Irak’ın bölünmesinin başlangıcı olarak görüyoruz. Sahada yeniden çizilmiş jeopolitik bir haritaya gerçeklik kazandırıyor” uyarısında bulundu.
Türkmen Kurtarma Vakfı adlı kuruluşun üyesi Mehdi Saadoun “IKBY tarafına dahil edilecek arazinin yüzde 70 ila yüzde 80’i Türkmen alanı. Hükümet Irak’ın birliğini muhafaza etmeyi öngören yasaları uygulamadığı takdirde Tel Afer, Kerkük ve Tuzhurmatu’yu dahil edecekler. IŞİD, Kürt güçlerin bu hendekleri kazarak dayatmaya çalıştıkları ‘oldu-bittinin bahanesi” dedi.
Bu iddialara ilişkin IKBY, IŞİD’le cephe hattını güçlendirdiklerini kabul ettiğini ancak siyasi amaç gütmediğini ileri sürdü.
IKBY’nin silahlı gücü Peşmerge Sözcüsü Jabar Yawar, “Hendeklerin amacı bomba yüklü araçları patlatan IŞİD teröristlerinin kullandığı taşıtlara karşı bir savunma sistemi inşa etmektir. Bunlar 3 metre derinliğinde, 3 metre genişliğindedir. Her yerde değiller. Bazı alanların ihtiyacı yok. Kararı alan askeri liderlik” dedi. IKBY’nin denetimindeki Kerkük vilayeti valisi Najmeddin Karim de, “Peşmerge’nin aldığı karar ve önlemleri destekliyoruz. Onlar halkı ve şehirleri teröristler ve IŞİD’den sızma girişimlerine karşı korumak için hendek kazma hakkına sahip” dedi.