دلفان دیار تپه‌های باستانی/ سفر به سرزمین مفرغ‌های کشور
شهرستان دلفان با داشتن حدود ۴۵ تپه باستانی و غارهای باستانی متعلق به دوران پیش‌ازتاریخ به دیار تپه‌های باستانی لرستان مشهور است.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از دلفان، دلفان سرزمینی در شمال غرب استان لرستان با قدمتی بر بلندای تاریخ است که برخی باستان شناسان این شهرستان استان لرستان را به نام سرزمین مفرغ می‌شناسند چراکه تمدن مفرغ از این دیار ظهور پیداکرده است.
این شهرستان با ارتفاع 1700 متری از سطح دریا در میان کوه‌های سر به فلک کشیده مهراب و گرین در حلقه رشته‌کوه‌های زاگرس واقع‌شده که این رشته‌کوه‌ها سرچشمه ده‌ها چشمه، رودخانه و آبشار زیبا و طبیعی در این منطقه است.
از دیگر جاذبه‌های گردشگری این شهرستان می‌توان به کوهستان‌های س‍رس‍ب‍ز، چ‍ش‍م‍ه‌‌های طبیعی و پ‍ر‌آب و گ‍ون‍ه‌‌های مختلف و متنوع گ‍ی‍‍ا‌ه‍‍ی اشاره کرد که هریک چشم‌انداز زیبا و جذابی را به شهرستان دلفان بخشیده است.
دلفان سرزمین تپه‌های باستانی
آنچه دلفان را به‌عنوان یک سرزمین ممتاز ازنظر باستانی متمایز میکند وجود تپه‌های باستانی در این شهرستان است که خود گواه از قدمت چندین هزارساله این سرزمین دارد و بنا بر اعلام سازمان میراث فرهنگی و گردشگری تاکنون حدود 45 تپه باستانی در این شهرستان شناسایی‌شده که خود نشان از قدمت این منطقه دارد به‌گونه‌ای که وجود تپه‌های باستانی ب‍‍اب‍‍اج‍‍ان و یارآباد ه‍ر یک گ‍وی‍‍ای بخشی از تمدن درخ‍ش‍‍ان این منطقه تاریخی کشورمان است.
تپه ب‍‍اب‍‍اج‍‍ان گ‍ن‍ج‍ی‍ن‍ه‌‌ای ارزش‍م‍ن‍د از ه‍وی‍ت و میراث کهن ای‍ر‌ان‍‍ی در پ‍‍ه‍ن دش‍ت س‍ب‍ز شهرستان دلفان، ب‍‍اش‍ک‍وه ویژه‌ای ق‍د ب‍ر‌اف‍ر‌اش‍ت‍ه و به‌عنوان ب‍زرگ‍ت‍ری‍ن تپه باستانی کشور خود ن‍م‍‍ای‍‍ی میکند.
تپه ب‍‍اب‍‍اج‍‍ان که در 5 کیلومتری غرب نورآباد مرکز شهرستان دلفان واقع شده، شهرت جهانی دارد و نوع معماری و آثار ب‍دس‍ت آم‍ده از این تپه باستانی پیش در‌آم‍د و م‍رج‍‍ع مهمی در م‍ط‍ال‍‍ع‍‍ات تمدن ایران زمین است و این محوطه باستانی برای ن‍خ‍س‍ت‍ی‍ن ب‍‍ار ت‍وس‍ط «گ‍ل‍رگ‍‍اف م‍ی‍د» پژوهشگر د‌ان‍ش‍گ‍‍اه ل‍ن‍دن در ف‍‍اص‍ل‍ه س‍‍ال‌ه‍‍ای 1344 تا 1347 م‍ورد کاوش قرار گ‍رف‍ت که از این کاوش نتایج درخشانی از تاریخ سرزمین ایران به دست آمد.
در ب‍ررسی‌های اول‍ی‍ه تپه باستانی «ب‍‍اب‍‍اج‍‍ان» دلفان چهار دوره تاریخی و پیش‌ازتاریخ، مربوط به دوره م‍‍اد و ه‍خ‍‍ام‍ن‍ش‍‍ی، قرن هشتم تا نهم هزاره س‍وم قبل از میلاد ش‍ن‍‍اس‍‍ای‍‍ی شده است.
آنچه سبب شهرت جهانی این تپه باستانی شد، کشف قدیمی‌ترین آجرهای منقوش ایران، دراین منطقه است همچنین این مجموعه منحصر بفرد، در بر‌گیرنده 15 نقش متنوع در شکل‌های هندسی به رنگ‌های اُخرایی و قهوه‌ای متعلق به قرن هشتم و نهم پیش از میلاد است.
«تپه حمام» مهمترین محوطه باستانی منطقه
تپه حمام که در 25 کیلومتری دلفان و در روستای یارآباد واقع شده ارتفاع زیادی ندارد و مهمترین محوطه باستانی این منطقه به‌شمار می‌رود.
تپه سیکوند که در هفت کیلومتری شهر نورآباد ومرکز دلفان قرار گرفته یکی از مهمترین تپه‌های باستانی دیار دلفان است که در سال 1380 در فهرست آثار باستانی کشورمان قرار گرفته است و محققان اعتقاددارند وجه‌تسمیه این تپه که در روستایی به همین نام واقع شده اشاره به حضور قوم سکاها در این سرزمین دارد که قدمت این تمدن به گواه تاریخ به 1700 سال پیش از میلاد برمی‌گردد.
گورستان‌هایی با سنت‌های به‌جامانده از قرون متمادی تاریخ
تپه باستانی یارآباد از دیگر آثار باستانی سرزمین کهن دلفان محسوب می‌شود این تپه که در 25 کیلومتری دلفان و در روستای یارآباد واقع شده، ارتفاع زیادی ندارد این محل از قدیم به حمام معروف بوده است و در اطراف تپه، گورهای باستانی بسیاری وجود دارد که ظاهراً اهالی روستا و دیگران بیشتر با حفاری غیرمجاز اشیاءِ به‌دست‌آمده از طلای منقوش را به غارت و یغما برده‌اند.
در آن روزگار، گویا یکی از آیین‌های رایج تدفین، سکه گذاشتن در دهان مرگان بوده است. بدین گونه، اگر در قبری آثار باارزش دیگری یافت نمی‌شد، دست‌کم سکه‌ای از دهان جمجمه‌‌ای پیدا می‌شد که یکی از سکه‌های به‌دست‌آمده از این تپه به دوره ساسانی تعلق دارد.
تپه باستانی کفراج که در روستای کفراج بخش خاوه قرار گرفته مربوط به هزاره اول قبل از میلاد بوده و در سال 1379 به‌عنوان یکی از آثار ملی کشورمان به ثبت رسید ونیز زلیوا دیگر تپه باستانی بخش خاوه بوده که در سال 1380 به‌عنوان آثار ملی به ثبت رسیده است.
از توابع دهستان میربگ در روستای گلباغی نیز دو تپه باستانی به نام مای تپه گلباغی و حسن گاویار قرار گرفته که مربوط به دوره اشکانیان است و در سال 1380 به‌عنوان آثار ملی به ثبت رسیدند.
راه باستانی «تنگ گاو شمار»
راه باستانی «تنگ گاو شمار» نیز اهمیت تاریخی، اقتصادی و فرهنگی این دیار را درگذشته‌های دور نشان می‌دهد این راه بخشی از راه باستانی شاهی محسوب می‌شود که درگذشته ارتباط همدان و شوش پایتخت تابستانی و زمستانی هخامنشیان را میسر می‌کرده است.
طول این جاده در این قسمت شش کیلومتر و عرض آن چهار تا هفت متر است که با استفاده از سنگ‌های پاکتراش به رنگ خاکستری تیره نماسازی شده است.
دلفان سرزمین غارهای باستانی همچون «اشکفت اسب» یا «پیردوستی» است که متعلق به دوره پیش‌ازتاریخ است و نشان از سکونت چندین هزار ساله بشر در این دیار دارد.
بقاع متبرکه دلفان
گفته می‌شود حسن گایار یکی از عارفان و بزرگان منطقه بود که بومیان منطقه احترام خاصی برای آن قائل‌اند همچنین مقبره حسن گاویار در منطقه میربگ شهرستان دلفان در 15 کیلومتری جنوب غربی شهر نورآباد مرکز شهرستان دلفان واقع شده است.
بارگاه ملکوتی امامزاده ابراهیم (ع) معروف به «بابابزرگ» یکی از بقاع متبرکه‌ای است که در 65 کیلومتری شهرستان دلفان واقع در دره‌ای بین کوه مهراب و دامنه‌های سر کشتی قرار دارد.
برابر شجره‌نامه، «بابابزرگ» از فرزندان امام موسی بن جعفر (ع) است که بعد از شهادت امام رضا (ع) در توس به همراه دیگر اعضای اهل‌بیت به شهرهای دیگر ایران رفتند و امامزاده ابراهیم (ع) در دلفان به دست شخصی به نام سهراب سرخه میلی به شهادت رسیده است.
بنای بابای بزرگ ازلحاظ معماری شامل دو بناست که بنای اصلی مقبره امامزاده ابراهیم است که گفته می‌شود ساخت آن مربوط به دوره صفوی است و در دوره قاجاریه و دوره معاصر ترمیم‌هایی روی آن صورت گرفته است.
«سر کشتی» محل آرام گرفتن کشتی حضرت نوح نبی (ع)
سر کشتی نام کوهی در حدود 32 کیلومتری شهر نورآباد واقع در استان لرستان است که به گفته ساکنان منطقه این کوه محل آرام گرفتن کشتی حضرت نوح نبی (ع) بوده است.
این کوه در مسیر جاده‌ای قرار گرفته است که به حرم امامزاده ابراهیم ابن موسی‌الرضا (ع) معروف به بابای بزرگ منتهی می‌شود و کوهی مرتفع است که از ارتفاعات محراب کوه، با توجه به آثار به‌دست‌آمده این منطقه دارای قدمت تاریخی کهنی است.
در دامنه شمال شرقی این کوه مقبره‌ای وجود دارد به نام نوح نبی (ع) که از دیرباز محل زیارت اهالی این منطقه و مناطق هم‌جوار آن به شمار می‌رود این مقبره در روستای قُمش در بخش ایتیوند جنوبی قرار دارد و به گفته اهالی این قبر متعلق به حضرت نوح نبی (ع) است و سنگی از نوع سنگ‌های خارا روی این قبر را پوشانده است.
انتهای پیام/
