هشت سال پیش در چنین روزی "فرابورس ایران" متولد شد. بازاری که این روزها ارزش آن به بیش از 540 هزار میلیارد ریال رسیده است و در این سالها سهم زیادی را از اجرای اصل 44 قانون اساسی و واگذاریهای دولت به خود اختصاص داده است؛ به طوری که از زمان راه اندازی تاکنون حدود 181 هزار و 173 میلیارد ریال از کل واگذاریهای دولت از طریق فرابورس انجام شده که 12.7 درصد کل واگذاریها را شامل می شود.
بر این اساس باید گفت تاسیس و راه اندازی بازارهای خارج از بورس در قانون بازار اوراق بهادار (مصوب یکم آذر 1384 پیش بینی شده است و بر اساس بند 8 از ماده یک قانون بازار اوراق بهادار، بازار خارج از بورس بازاری در قالب شبکه ارتباط الکترونیک یا غیرالکترونیک برای معاملات اوراق بهادار بر پایه مذاکره، معرفی شده است.
همچنین طبق ماده 4 قانون بازار اوراق بهادار صدور، تعلیق و لغو فعالیتهای بازارهای خارج از بورس بر عهده شورای عالی بورس نهاده شده است و در ماده 28 این قانون نیز تاسیس بازارهای خارج از بورس همانند تاسیس بورسها و نهادهای مالی منوط به ثبت نزد سازمان بورس و اوراق بهادار است و فعالیت آنها تحت نظارت سازمان انجام شود.
بدین ترتیب به موجب دستورالعمل فعالیت بازارهای خارج از بورس، مصوب 12 شهریور 1386 شورای عالی بورس و در اجرای بند 5 ماده 4 قانون بازار اوراق بهادار، شرکت فرابورس ایران در روز 22 آبان سال 87 در اداره ثبت شرکتها و موسسات غیرتجاری تهران به ثبت رسید و پس از تدوین و تصویب دستورالعملهای مورد نیاز جهت پذیرش و دستورالعمل اجرایی نحوه انجام معاملات فرابورس و ایجاد زیرساختهای لازم، بازار فرابورس ایران در روز ششم مهرماه 88 به طور رسمی فعالیت خود را آغاز کرد.
از سوی دیگر و جدای از موضوع راه اندازی و آغاز فعالیت رسمی فرابورس ایران در ششم مهرماه سال 88، یکی دیگر از اتفاقات مرتبط با این بازار در روزجاری، راه اندازی تابلوی معاملات صندوق های قابل معامله یا همان ETF در ششم مهرماه سال 92 است.
بر این اساس باید گفت صندوقهای قابل معامله در بورس یکی از پرطرفدارترین نهادهای مالی هستند که رشد کاملا محسوس آنها پس از پیدایش، نشان از جایگاه ویژه این صندوق ها در بازارهای مالی جهان دارد. همچنین هدف از راه اندازی صندوقهای سرمایه گذاری، جذب سرمایهگذاران غیرحرفهای بازار سهام عنوان شده است و این صندوقها گزینه مناسبی هستند برای گروهی از سرمایهگذاران که تمایل به حضور در بورس اوراق بهادار دارند، اما اطلاعات، فرصت و شناخت کافی نسبت به بورس ندارند.
افزون بر این صندوقهای قابل معامله (ETF) نوعی از صندوقهای جدید سرمایهگذاری هستند که امکان خرید و فروش واحدهای آنها از طریق تابلوی بورس یا فرابورس وجود دارد و تفاوت اصلی این صندوقها نسبت به صندوقهای رایج، اینست که واحدهای صندوقهای سرمایهگذاری معمولی قابلیت خرید و فروش از طریق تابلوی بورس را ندارد. بعلاوه این که صندوقهای قابل معامله در بورس، یکی از مهمترین و منعطفترین ابزارهای مالی هستند که در 30سال گذشته در دنیا معرفی شدهاند. سهام این صندوقها همانند سهام عادی در بورس معامله میشوند و اجازه دارند در سبد متنوعی، اعم از سهام، اوراق قرضه و حتی مستغلات سرمایهگذاری کنند.
در خصوص تاریخچه راه اندازی و استفاده از صندوق های قابل معامله در بازارهای مالی دنیا نیز باید گفت به باور کارشناسان پس از معرفی صندوق های قابل معامله در بورس در سال 1993 میلادی، بازار جهانی این نوع صندوق ها، رشد فزاینده ای را به ویژه در سالهای گذشته تجربه کرده است. به عنوان مثال در 9 ماه اول سال 2008 میلادی تنها 328 صندوق جدید، سهام خود را به عموم عرضه کرده اند. در حالی که در سه ماهه پایانی سال2008، تعداد یک هزار و 499 صندوق قابل معامله ایجاد شد که دارائی های تحت مدیریت آنها 764 میلیارد دلار است. همچنین تا این زمان 86 مدیر در 43 بورس، مدیریت این دارائی ها را بر عهده داشته اند که کشور آمریکا با 681 صندوق فعال که دارایی تحت مدیریت آنها 542.26 میلیارد دلار است رتبه اول را دارد. پس از آن نیز اروپا با 570 صندوق و ژاپن با 60 صندوق قابل معامله در بورس، به ترتیب در رتبه های دوم و سوم قرار گرفته اند.
* مهدی حاجی وند
انتهای پیام/