باشگاه خبرنگاران پویا - احسان زیورعالم
مهرداد رایانی مخصوص پس از یک دوره رخوتانگیز برای برنامههای تلویزیونی در حوزه تئاتر، موفق شد با بخش تئاتر «چشم شب روشن» کمی فاز ژورنالیستی و البته جذاب و داغ به فضاهای عموماً رخوتانگیز برنامههای مشابه وارد کند. مردی که روزگاری در روزنامهها وقتش را سپری میکرد و در دورهای سکان سردبیری مجله نمایش را به عهده داشت، پس از برنامههایی با اجرای عطاالله کوپال و منوچهر اکبرلو - که چندان جذاب و داغ و پرتلاطم نبودند - شنبههایی نسبتاً پرحاشیه برای تئاتر کشور آفرید.
اشارات رایانی مخصوص به مقولاتی چون نظام صنفی و یا تماشاخانههای خصوصی، با توجه به سابقه حضورش در فضای اداره کل هنرهای نمایشی و نقش داشتن در اموری از این دست، با بازتابها و بازخوردهای متعددی روبهرو بوده است.
اما برنامه شنبه گذشته «چشم شب روشن» رویه متفاوتی را دنبال داشت و برخلاف همیشه که نوک پیکان انتقادات به سوی میهمانان نشانه گرفته میشد، این بار رایانیمخصوص در مرکز اهداف پیکانها قرار گرفت. او در برنامهای که به آسیبشناسی جشنواره تئاتر فجر میپرداخت و بالتبع قرار بود دیدگاههای متفاوت را از کلام میهمانان استنتاج شود، خود بدل به میهمان اصلی برنامه میشود و فرهاد مهندسپور - که نقدهایی بر دیدگاهها و تصمیماتش در جشنواره فجر وارد است - مورد حملات رایانی مخصوص قرار میگیرد.
رویه برنامه با نوعی عصبیت همراه است و هر از گاهی با تلخندها و نیشخندهایی دنبال میشود. رایانی مخصوص همواره از لفظ دبیر محترم استفاده میکند که تکرارش میتواند مصداق تمسخر باشد. با این وجود برنامه حاوی نکات مهم و درستی است که با برخورد غیرنقادانه رایانی مخصوص به مباحثی نازل بدل میشود و حتی جهت پیکانهای انتقاد خود او را هدف قرار میدهند.
برای مثال رایانی مخصوص از کثرت آثار خارجی و اهمیت یافتن آن میگوید و تأکید میکند بینالمللی شدن فجر بدین منوال با خواسته اولیه آن در تنافر است. این سخن زمانی عجیب است که در دوره حضور رایانی مخصوص در دفتر بینالملل اداره کل هنرهای نمایشی و البته در اختیار داشتن بخش بینالملل فجر، در دوره 35 رکورد حضور خارجیها شکسته میشود و حتی دست اروپاییها به تندیس فجر میرسد. حتی درباره حضور شکنر که نیامد و آمدن یوجینو باربا در یک فضای کاملاً متفاوت تبلیغات بسیاری میشود که حتی نگارنده نیز در آن زمان از حرکت رایانی مخصوص برای مهیا کردن حضور اساتید تئاتر - پس از یک وقفه - استقبال کرد.
با این وجود رایانی مخصوص فجر را به خارجی کردن متهم میکند و معتقد است فجر جایی برای جشن گرفتن پیروزی انقلاب است. حال این پرسش مطرح میشود در دوره اخیر جشنواره این انقلاب به واسطه نمایشها جشن گرفته میشود؟ پاسخ مشخصاً خیر است؛ چون با مرور شدن جشنواره فجر - که احتمالاً رایانی مخصوص نیز در عملیاتی شدنش نقشی داشته است - دست انتخاب آثار با موضوع انقلاب و دفاع مقدس محدود میشود. علتش نیز مشخص است، کار چندانی تولید نمیشود و هنرمندان ترجیح میدهند در فضای کنونی در باب مسائل روز سخن بگویند. کما اینکه در حال حاضر مهرداد رایانی مخصوص به عنوان یکی از چهرههای شاخص ادبیات نمایشی دفاع مقدس، نمایشی با مضمونی غیر در شهرزاد روی صحنه برده است و حتی میتواند متهم به جریان سو نیز شود.
مهرداد رایانی مخصوص به درستی از حذف بخش پژوهشی جشنواره فجر سخن گفت و آن را یک آسیب برشمرد. این مسئلهای بود که کمتر کسی بدان توجه کرده بود و خبرنگاران نیز چندان بدان نپرداخته بودند. در سال گذشته دو بخش پژوهشی مهم با هدایت اداره کل هنرهای نمایشی برگزار میشود که مورد تئاتر خصوصی با مدیریت رایانی مخصوص رخ میدهد. نشستها چندان مورد استقبال قرار نمیگیرد. خروجی آن نیز هیچگاه منتشر نشد و البته صحبتهای مهمی که ردوبدل میشود نیز تأثیری بر جامعه تئاتری نمیگذارد. این وضعیت مختص آن نشست نبوده؛ بلکه عموم نشستهای پژوهشی به سبب تغییرات سریع در بدنه دولت رها مانده و به خرج اضافهای بدل شده که خروجی نخواهد داشت.
در برنامه چشم شب روشن در نهایت هیچ راهکاری داده نمیشود و همه چیز به نوعی تمسخر بدل میشود؛ حتی اگر این میان حرف درستی زده شده باشد.
مهمتر آنکه حضور برخی چهرهها در این باره این شائبه را پدید میآورد که چشم شب روشن از مسیر اصلی خود، یعنی نقد و بررسی وضعیت کنونی تئاتر کشور، به فضایی برای تخریب مدیریت کنونی تئاتر ایران بدل شود. شاید فرهاد مهندسپور کلیدواژه حملات باشد؛ اما مستقیم به سوی اداره کل هنرهای نمایشی بازتاب مییابد که او را برگزیده است. امید است برای روشن شدن مسائل رخ داده نشستی با حضور طرفین شکل گیرد.
انتهای پیام/