«ژان پیر دارنیس» مدیر بخش مطالعات امنیتی و دفاعی اندیشکده امور بینالملل ایتالیا در گفتوگو با خبرنگار خبرگزاری تسنیم در خصوص موافقت سه کشور اروپایی انگلیس، فرانسه و آلمان برای ایجاد یک توافق جایگزین (جنبی و تکمیلی) برای برجام میگوید: اروپاییها نگران توافق موجود هستند و خواهان بازنگری در آن نیستند. اما از سوی دیگر، نمیتوانند نکات مدنظر رئیس جمهوری آمریکا را در پیش بگیرند. کنترل آزمایش موشکی، فصلی نوینی را باز میکند که میتواند یک گزینه جالب برای مصالحه باشد. این بخشی از «توافق هستهای» نیست و احتمالا موجب مذاکره دوباره (بر سر توافق هستهای) نخواهد شد، که یک عنصر کلیدی برای اروپاییهایی است که نمیخواهند میزگرد (مذاکرات) با ایران، چین و روسیه را بار دیگر از سر بگیرند، و نمیخواهند به عنوان کسانی شناخته شوند که پس از آغاز یک بازی قواعد آن را تغییر دهند، عاملی که میتواند نهایتا به اعتماد متقابل با ایران بیانجامد. اقدام دیگر برای رسیدن به همان هدف، منظورم دست نزدم به توافق موجود و مذاکره بر سر جنبههای دیگری است که میتوانند به عناصری کلیدی برای ایالات متحده تبدیل شوند، به این منظور که موجب مصالحه بین مواضع (دو طرف) شود.
دارنیس در ادامه در خصوص تمایل بیشتر اروپاییها برای اعمال محدودیتهای جدید بر برنامه هستهای ایران میگوید: آشکار است که اروپاییها نگران هستند که اگر برای مذاکره دوباره بر سر توافق هستهای تلاش کنند، ممکن است که دیگر توافقی وجود نداشته باشد، امری که میتواند بسیار خطرناک باشد، زیرا ایران میتواند برنامه هستهای خود را بار دیگر آغاز کند و موجب اشاعه (هستهای) در تمامی منطقه شود. برنامه موشکی برای اروپاییهای به مثابه یک مسئله جدید برای طرح روی میز مذاکره است؛ یک فناوری که آشکارا مرتبط با قابلیتهای نظامی است.
این پژوهشگر اندیشکده ایتالیایی امور بینالملل در ادامه در خصوص تمسخر توافق هستهای از سوی ترامپ و احتمال خروج آمریکا از این برجام گفت: خطر اصلی این است که اگر ترامپ از توافق خارج شود، موجب باز شدن درهای اشاعه هستهای در منطقه میشود، و پس از آن ایران به توسعه قابلیتهای هستهای خود مایل خواهد شد. چرخه اشاعه میتواند نتایج خطرناکی در خاورمیانه داشته باشد، به نظر میرسد که نمیتوان روی تحقق شرایطی همچون جنگ سرد تحت عنوان «توازن وحشت» حساب کرد، جایی که کشورهای رقیب ممکن است از ترس قابلیتهای تخریبگر جهانی در صورت استفاده از تسلیحات هستهای، قابلیتهای غیرمستقیم و فریز شده رقیبی را توسعه دهند.
دارنیس همچنین در خصوص تلاشهای سعودیها برای دستیابی به برنامه هستهای و اعمال فشار آنها برای اعمال محدودیت بیشتر بر ایران گفت: دشوار بتوان مانع کشورهای پیشرفته و ثروتمندی همانند عربستان سعودی شد، آن هم در زمانی که میخواهند نیروگاههای تولید انرژی هستهای را برای تولید نیروی برق فعال کنند. از سوی دیگر، مورد کره شمالی نشان میدهد که چتر هستهای ایالات متحده موجب دلسرد شدن قدرتها برای توسعه قابلیتهای نظامی هستهای نمیشود. کشورهای متحد آمریکا همچون کره جنوبی یا ژاپن ممکن است مسئله تلاشی ملی برای ساخت تسلیحات هستهای به منظور دستیابی به اعتباری در زمینه دفاع ملی را مورد بازنگری قرار دهند.
به گفته وی، در منطقه خاورمیانه، این واقعیت که اسرائیل دارای قابلیتهای هستهای است، یک پارامتر به حساب میآید. عربستان سعودی نیز اخیرا در زمینه سیاست خارجی و امنیتی خیلی فعال شده و خواهان این است که خود را به عنوان یک قدرت منطقهای به اثبات برساند، همانگونه که در نزاع یمن به نمایش درآمده است. علاوه بر آن، ایران و عربستان در یک ضدیت آشکار با یکدیگر هستند. به نظر میرسد که ایالات متحده نیز بر تصمیمهای راهبردی مدنظر عربستان سعودی کنترل دارد. یک برنامه نظامی هستهای تنها در صورتی که ایالات متحده موافقت کند میتواند توسعه یابد، چیزی که فکر میکنم فراتر (خارج) از دیدگاه ایالات متحده است. اما فشار این روزها برای بازنگری در توافق هستهای ایران میتواند توازن شکننده موجود را به هم بریزد و قدرت کنترل ایالات متحده بر عربستان سعودی را کاهش داده و مجالی را برای تشدید اوضاع منطقهای فراهم کند.
انتهای پیام/