به گزارش دفتر منطقهای خبرگزاری تسنیم به نقل از سایت معتبر گالوپ، برای شناخت بهتر یک کشور دانستن واقعیتهای میدانی شیوهای مطمئن و مناسب است.
اگر چه در حوزه پاکستان رسانههای فعال ایرانی اقدامی خاص در مورد پوشش واقعیتهای میدانی نداشتهاند ولیخبرگزاری تسنیم با اعتقاد به اهمیت این شیوه اطلاعرسانی و دستیابی به منابع دست اول قصد دارد طی یک پرونده ویژه موضوعات مختلفی را مورد بررسی قرار داده و از طریق نمودار و سایر شیوه ای انتقال مفهوم آن ها را به اطلاع مخاطبین برساند.
در این بخش به سیر تغییر دیدگاه مردم پاکستان نسبت به مهاجرین افغانستانی همزمان با تغییر رویکردهای دولت کابل میپردازیم:
تهاجم شوروی به افغانستان حادثه مهمی در تاریخ جنوب آسیا بود که از سویی منجر به رهاسازی استعدادهای انباشته ژئوپلتیک و تاریخی بسیاری در منطقه شد و از سویی دیگر بر روابط افغانستان و پاکستان در زمینه های مختلف اجتماعی،اقتصادی،تاریخی و سیاسی اثر گذاشت.
اکنون بیش از یک و نیم میلیون مهاجر افغانستانی ثبت شده در پاکستان زندگی میکنند و یک تا دومیلیون مهاجر ثبت نشده نیز در شهرها و روستاهای پاکستان پراکندهاند.شمار بالای مهاجران افغانستانی اهمیت توجه به حضور آنان را در پاکستان نشان میدهد.
با وجود میزبانی از این حجم پناهندگان، پاکستان هنوز از سیاست روشنی در چهارچوب قوانین مشخص برای مهاجران افغانستانی برخوردار نیست. پاکستان کنوانسیون 1951 ژنو و نیز پروتکل الحاقی 1967 درباره پناهندگان را امضا نکرده است.همچنین مهاجران افغانستانی از هیچ قانون حمایتی در پاکستان برخوردار نیستند.
در نتیجه دولت پاکستان تنها از طریق ثبت اطلاعات و سرشماری مهاجران به مدیریت آنها میپردازد و در این خلاء قانونی مهاجران با خطر واقعی و همیشگی اخراج مواجه هستند.
تجزیه و تحلیل نگرش مردم به مهاجران افغانستان در پاکستان طی یک دوره طولانی بیانگر تأثیرپذیری آن از سیاستها و حوادث سیاسی منطقه است .
این پژوهش نتایج متفاوتی را نشان میدهد که نشانگر نگرش مردم پاکستان به مهاجران به شدت دچار ابهام و تناقض است گاه آنها با مهربانی و مهمان نوازی روبه رو هستند و گاه دچار ترس و محدودیت و تهدید اخراج ، گاه آزادی عمل دارند و گاه تحت تعقیب به خاطر حضور غیرقانونی. در واقع نگرش مردم در گذر زمان سیری نزولی داشته و از حس میزبانی تا احساس تهدید پیش رفته است
نگاهی به وضعیت مهاجرین طی سال های 1979 – 1989
پس از تجاوز رسمی شوروی به افغانستان در سال 1979 نخستین موج مهاجران به پاکستان سرازیر شدند.در این دوره نظرسنجیها نشان میدهد که اکثریت قاطع پاکستانیها با فراهم آوردن سرپناه و سایر کمکها از کوششهای دولت پاکستان در کمک به مهاجران استقبال کردهاند.
همانگونه که در نمودار مشخص است اکثریت قاطع مردم پاکستان (84 درصد) خواستار کمک به پناهندگانی هستند که از ترس جنگ به آنها پناه آوردهاند. از نظر سیاسی نیز پاکستان با آمریکا برای جلوگیری از توسعه حوزه نفوذ شوروی هم پیمان شده بود زیرا این اتفاق را تهدیدی برای خود می دانست.
پذیرش مهاجران افغانستانی از طرفی فرصت جلب حمایت های بین المللی به ویژه کمکهای غرب را فراهم میآورد و از سویی دیگر همراهی افکار عمومی به حضور نظامی در افغانستان برای پیشبرد مقاصد راهبردی پاکستان ایجاد مشروعیت میکرد. تقاضای مردم در سال بعد یعنی 1980 هم برای کمک به مهاجران رشد داشته است
مردم که در نظر سنجی قبلی حمایتشان را از مهاجران با قاطعیت اعلا م کرده بودند در نظرسنجی زیر حتی مجوز نوع کمکها را نیز به دولت پاکستان اعطا کردهاند
در این نظرسنجی مردم از دولت پاکستان می خواهند تا کمکهای اساسی و پناهگاه در اختیار مهاجران افغانستانی قرار دهند . این حمایت های مردمی امکان افزایش کمک به مهاجران را فراهم آورد ضمن آن که توانست کمک های جهانی به ویژه آمریکا را به دست آورد و عملا پاکستان را به محور مقابله با توسعه طلبی شوروی تبدیل کند . اما سه سال بعد (1982) این تصویر تاحدودی تحت تأثیر میزبانی سه ساله از مهاجران قرار گرفت.
به نظر می رسد با گذشت سه سال از استقرار مهاجران در پاکستان مردم به تدریج متوجه تأثیر هزینه ها و پیامدهای حضور پناهندگان جنگی شده و تغییراتی در دیدگاهایشان پدید آمده است.46 درصد مردم در این سال معتقد هستند که مهاجران بارسنگینی بر اقتصاد کشور هستند اما هنوز 30 درصد چنین اعتقادی ندارند.با این حال هنوز 74 درصد مردم بر این باورند که مردم و دلت پاکستان باید نقششان را در کمک به مهاجران ایفا کنند.اگرچه نسبت به سال 1979 این حمایت اندکی کاهش داشته است.
نکته مهم این حمایتها آن است که با این کار دولت پاکستان می توانست از آمریکا بخواهد به کمکهایش برای حمایت آشکار از مهاجران و نیز حمایتهای پنهانی از مجاهدان ادامه دهد.
نظرسنجی دیگری که در سال 1989 انجام شد نشان داد که مردم - با اندکی کاهش نسبت به گذشته - به دلیل ادامه جنگ در افغانستان باکمک به مهاجران و میزبانی از آنها موافق هستند.
دید مردم پاکستان نسبت به مهاجرین افغانستان در خلال سالهای 1992 تا 2000
پس از خروج شوروی از افغانستان 1990 به شکل عجیب و چشمگیری حمایت مردم از میزبانی مهاجران کاهش یافت و به وضوح میتوان این تغییر نگرش را در نظرسنجی سال 1990 یعنی یک سال پس از آخرین نظرسنجی مشاهده کرد در نمودار زیر سرعت این تغییر را میتوان دید.آنها خواستار بازگشت مهاجران تحت نظر سازمان ملل بودند
در سال 1992 موسسه نظرسنجی گالوپ پاکستان با طرح چند سوال با دقت بیشتری به عمق این تغییر نگرش نسبت به مهاجران پرداخته است . این پژوهش نشان داد که پس از خروج شوروی از افغانستان و نیز قطع حمایتهای گذشته آمریکا از پاکستان این کشور تصمیم گرفت راهبردش در افغانستان را به تنهایی ادامه دهد. که یکی از آنها بازگشت مهاجران به کشورشان بود. نتیجه دیگری که گالوپ اعلام کرده این است که تغییر مواضع نگرش مردم همگام با تغییرات در سیاستهای رسمی این کشور است.در این دوره شرایط برای زندگی مهاجران سخت و خطرناک گردید.
نظر مردم پاکستان در مورد مهاجرین افغانستانی در خلال سال های 2001 تا 2015
از سال 2001 پس از سرنگونی طالبان در کابل و ورود نیروهای ناتو به افغانستان موضع پاکستان نسبت به خروج مهاجران سختگیرانهتر شد، زیرا با موج تازهای از مهاجران رو به رو شده بود.
به نظر میرسد پس از حمله به مدرسه نظامی در پیشاور به سال 2015 این تغییر موضع و سختگیری برای خروج مهاجران افغانستانی شدت گرفته است
در پایان ذکر این نکته نیز مهم است که نظرسنجیها نشان میدهند ؛ اولا هرگاه مردم افغانستان با موجی از جنگ و ناآرامی رو به رو شدهاند موافقت پناه دادن به مهاجران بودهاند و ثانیا افکار عمومی با سیاستهای رسمی دولت پاکستان همپوشانی خاصی را در این باره نشان میدهد.
به هرحال باید توجه داشت که تصمیمهای سیاسی دولتها در افغانستان و پاکستان تأثیرهای انکارناپذیر و ژرفی بر زندگی و سرنوشت مهاجران میگذارد و گاه به تباه شدن نسلهایی میانجامد.
انتهای پیام/.