به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، اصطلاح ادبیات مقاومت را اولین بار "غسان کنفانی" شاعر فلسطینی بر مجموعهای از اشعار خود و دیگر شاعران معاصر گذاشت. این نوع ادبیات ابتدا در بین شعرا و نویسندگان عرب و بعدها در جهان رایج شد. این نوع ادبیات به شرح مبارزه ، مقاومت ، از جان گذشتگی برای به دست آوردن آزادی و از بین بردن جور و ستم و دفاع از فرهنگ و سنت قومی و باورهای مردم آن سرزمین می پردازد . نتیجه چنین تلاشی ادبیاتی پویا و غنی را به ارمغان آورد. در ایران نیز ادبیات مقاومت محصول انقلاب اسلامی است که امروز توانسته به عنوان یکی از موفقترین گونههای ادبیات معرفی شود.
اما ادبیات مقاومت که ریشه در جهان عرب دارد، امروز به یکی از تأثیرگذارترین گونههای ادبی تبدیل شده است، ترسیم مبارزات و رشادتهای یک ملت در برابر بیعدالتیها و ستم بیدادگران، یکی از درونمایههای شعر عربی از گذشته تا کنون است که در دورههای مختلف حیات شعر عربی، جلوه و نمود خاصی به خود گرفته است. در دورۀ معاصر که اغلب کشورهای عربی به نوعی زیر کنترل شدید استعمار و استعمارگران به سر میبردند، یکی از دغدغههای اصلی برخی شاعران، مبارزه با این بیدادگریها و ترسیم مبارزات و رشادتهای مردم است؛ لذا آنها با قلم خویش به مبارزه برخاستند و اشعار خود را در خدمت مبارزات ملت خویش قرار دادند.در سالهای اخیر به واسطه مبارزات مسلمانان علیه رژیم صهیونیستی و حضور داعش در عراق و سوریه، ادبیات مقاومت رنگ و بویی دیگر نیز به خود گرفته است.
ادبیات مقاومت در جهان عرب چهرههای شناخته شده بسیاری دارد که از مهمترین آنها میتوان به غسان کنفانی، محمد العید، أمل طنانه، نزارقبانی، محمد ماغوط، محمود درویش، آدونیس، بدیع صقور و... اشاره کرد.
بدیع صقور شاعر سوری که در سالهای اخیر در جریان شعر مقاومت در سوریه نقس قابل توجهی داشته است، در حاشیه برگزاری سی و دومین نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران به ایران آمد. متن ذیل حاصل گفتوگویی است که در جریان حضورش در نمایشگاه کتاب با او داشتهایم. او معتقد است که طی سالهای گذشته شاعران سوری با خون و قلم خود از وطن و آرمانهایشان دفاع کردند. صقور میگوید که ایرانیها ثابت کردند که کرامت و عزت جهان اسلام در گرو مقاومت است. متن گفتوگوی تسنیم با این شاعر سوری را میتوانید در ادامه بخوانید:
* تسنیم: شعر مقاومت در سوریه به ویژه در سالهای اخیر چه وضعیتی دارد؟
ادبیات مقاومت در سوریه به دلیل مجاورت با سرزمینهای اشغالی و موضوع قدس که سالهاست دغدغه اصلی جهان اسلام و آزادهخواهان دنیاست، مدتهاست که جزو اصلیترین شاخههای ادبی به شمار میرود و شاعران بسیاری در این محفل پرورشیافتهاند.
محور مقاومت در سالهای اخیر سوریه بسیار پررنگ بوده است
ما در میان شاعران مقاومت شهدای بسیاری را داشتهایم، شاعران مقاومت سوریه در تمام جنگهایی که علیه رژیم صهیونیستی در سده اخیر بوده حضور داشته و به حماسهسرایی مشغول بودهاند، به ویژه در سالهای اخیر در جنگ با داعش که کشورهای متعددی در آن نقش داشتند، محور مقاومت در ادبیات بسیار پررنگ بوده است.
در این سالها تنها دوستان ما ایران، روسیه و حزبالله بودند، کشورهایی که از ما حمایت کردند، بسیاری از شاعران و ادبای ما در سالهای اخیر شعرها و داستانهای حائز اهمیتی خلق کردهاند که ناشی از تاثیرات مقاومتی بوده که در سایه این حمایتها شکل گرفته است. در این اشعرا به خوبی جنایتکاران و کشورهایی که از آنها حمایت میکردند، رسوا شدهاند. من خود چندین شعر و قصیده در این سالها منتشر کردهام، که ماحصل آنها در دو کتاب بنامهای «ما به امان خدا بگذارید» و «انگشترها در فریاد» منتشر شده است.
بسیاری از شعرا در این جنگ تنها با قلم شریک نبودند، بلکه دفاع کردند و شهید شدند
* تسنیم: این اشعار مقاومت در سوریه چه اندازه بر روند مقاومت در سالهای اخیر در این کشور تاثیرگذار بوده است؟
شکی نیست، جنایتهایی که جنایتکاران مرتکب شدند، اثر بزرگی در قلب و ذهن شعرا گذاشت، بسیاری از شعرا در این جنگ تنها با قلم شریک نبودند، بلکه دفاع کردند و شهید شدند، بسیاری در گوشه گوشه جهان آواره شدند و امروز زبان گویای مقاومت در آن کشورها هستند، در واقع باید گفت، جریانی در این مسیر ایجاد شد که خاستگاه آن انقلاب اسلامی ایران بود که با انتفاضه ادامه یافت و در جنگ سوریه نیز به حیات خود ادامه داد.
یکی از خروجیهای این جریان اتحاد شعرا و ادبای جهان عرب بود که علیه امریکا و رژیم صهیونیستی ایجاد شد که نمود قالب توجه این اتحاد در جشنواره فلسطین در سال گذشته که با همکاری مقاومت در لبنان برگزار شد، قابل مشاهده است.
ما از کمبود ترجمه اشعار مقاومت شاعران ایرانی گلایه داریم
* تسنیم: با توجه به اینکه به گفته شما ادبیات مقاومت سوریه از انقلاب اسلامی بهره گرفته است، ارتباط شعر مقاومت معاصر ایران با شعر مقاومت سوریه و جهان عرب در سالهای اخیر چگونه بوده است؟
شعر مقاومت ایران امروز کمتر در جهان عرب شناخته شده است، به گونهای که که ما از کمبود ترجمه اشعار مقاومت شاعران ایرانی گلایه داریم. طبیعی است که ملاقاتهای سیاسی و نظامی در سالهای اخیر میان ایران و سوریه بسیار راهگشا بوده است، اما این ملاقاتها به تنهایی کافی نیست، باید دیدارهای فرهنگی و ادبی بین ادبای دو کشور بیشتر شود. ما در سوریه ادبیات ایران معاصر را چندان نمیشناسیم، همچنین نمیدانیم از زبان عربی معاصر و ادبیات سوریه چقدر در ایران میدانند، به نظر میرسد یک نیاز دوطرفه برای شناخت ادبیات مقاومت معاصر بین دو کشور وجود دارد.
اکنون در دانشگاه سوریه ادبیات زبان فارسی تدریس میشود، ولی ترجمه نیاز به افراد متخصص دارد. مشخص نیست این دانشجویان بتوانند خوب ترجمه کنند. به نظر من نیروهای متخصصی در دو کشور وجود دارند که باید به سمت ترجمه ادبیات طرفین هدایت شوند.
ملت ایران ثابت کرد که اگر بخواهیم با کرامت و عزت باقی بمانیم باید بر مقاومت پایبند باشیم. ادبیات مقاومت نقش زیادی در پیشبرد مقاومت دارد، چون این ادبیات انسان را به مبارزه با ظلم دعوت میکند.
انتهای پیام/