به گزارش گروه بینالملل خبرگزاری تسنیم، در بخش اول گزارش فراز و فرود «روستاوی 2» پر مخاطب ترین کانال تلویزیونی گرجستان، به تاریخچه تاسیس این کانال، نقش آن در انقلاب رنگی سال 2003 گرجستان و نیز وضعیت آن در دوران اقتدار دولت غرب گرای میخائیل ساکاشویلی پرداختیم.
دوران اقتدار حزب رویای گرجستان
با شکست ساکاشویلی در انتخابات ریاست جمهوری سال 2012 گرجستان، یک دولت جدید بر سر کار آمد. ائتلاف رویای گرجستان به رهبری بیدزینا ایوانیشویلی ثروتمندترین فرد گرجستان با دستور کار اجرای عدالت برای همه کسانی که در زمان اقتدار ساکاشویلی متحمل رنج شدند به قدرت رسید. به ویژه، ایوانیشویلی قول داد کانال های تلویزیونی را از نفوذ دولت آزاد کند و همچنین قول داد که روستاوی 2 را به صاحبان اصلی خود بازگرداند. با این حال، با قدرت گرفتن حزب رویای گرجستان، همان چرخه سابق تکرار شد و کانال های خبری مهم این کشور مجددا تبدیل به سخنگوی دولت جدید گرجستان شدند. کانال مائسترو که در زمان ساکاشویلی تنها کانال مخالف وی بود، در اختیار رویای گرجستان بود و اکنون ایمدی نیز تحت نفوذ دولت جدید درآمده بود.
در طی 7 سال اخیر، فقط روستاوی 2 خارج از کنترل حزب رویای گرجستان عمل کرده است. روستاوی 2 هم چنان تحت نفوذ میخائیل ساکاشویلی رئیس جمهور سابق گرجستان قرار داشت. در این سال ها، مبارزات حقوقی شدیدی میان صاحبان روستاوی 2 در دادگاه های گرجستان در جریان بود. علاوه بر خالواشی، صاحبان اولیه روستاوی 2 یعنی دیوید دوالی و ژارژی آکیمیدزه نیز به دنبال بازگردان حقوق مالکیت خود در این کانال بودند و ادعا می کردند کخ ساکاشویلی به زور کانال را از آن ها گرفته است. فضای افکار عمومی گرجستان بیش تر با دیوید دوالی و ژارژی آکیمیدزه همراهی می کرد تا خالواشی؛ با این حال آن ها در دادگاه موفق نشدند. برخی کارشناسان معتقدند دلیل این امر این است که دوالی و آکیمیدزه افراد نزدیکی به ایوانیشویلی نیستند و در صورت بازگشت روستاوی 2 به آن ها امکان مدیریت این دو نفر به نسبت خالواشی سخت تر می بود.
داستان دیگری که در 7 سال اخیر اتفاق افتاد و به طور مستقیم با روستاوی 2 ارتباط دارد، مرگ ناگهانی نخستین مالک این کانال یعنی اروسی کیتسماریشویلی است. کیتسماریشویلی که در سال 1994 همراه با دوالی و آکیمیدزه، روستاوی 2 را تاسیس کرد در تاریخ 15 ژوئیه 2014 در اتوموبیلش در پارکینگ خانه اش با زخمی ناشی از اصابت گلوله به سر به صورت مرده پیدا شد. مقامات پلیس در آن زمان اعلام کردند که این مورد خودکشی بوده اما دوستان، همکاران و نزدیکان وی گفتند که این کار غیرممکن است. تحقیقات پلیس درباره مرگ کیتسماریشویلی در پرده ای از ابهام ماند و سوالات بسیاری بدون پاسخ ماند. قبل از مرگ، کیتسماریشویلی بارها اظهار داشته بود که فقط وی اسناد و حقایقی را در اختیار دارد که مانع تسلط ایوانیشویلی بر روستاوی 2 می شود (1).
دوران نیکا گوارامیا
در هفت سال اخیر روستاوی 2 تنها یک کانال تلویزیونی اپوزیسیون نبوده است. این کانال در این مدت از سوی نیکا گوارامیا به عنوان یک مدیر حرفه ای و از همکاران سابق ساکاشویلی اداره شد. گوارامیا طی سال های 2004 تا 2007 نماینده پارلمان بود. پس از آن نیز در کابینه ساکاشویلی به عنوان وزیر دادگستری و وزیر علوم و آموزش فعالیت کرد. گوارامیا در طول مدیریت خود بر روستاوی 2 باعث ناراحتی مقامات گرجستانی شد و در نتیجه خصومت ها علیه وی شدید بود. در این مدت، خبرنگاران روستاوی 2 صدها خبر را تهیه کردند که در آن مقامات گرفتار فساد را رسوا کردند، گزارش های رسواکننده متعددی درباره نیروهای امنیتی و دستگاه قضایی تهیه کردند و درباره حکومت غیر رسمی ایوانیشویلی و منافع تجاری بستگان وی منتشر کردند.
در مقابل نیز ایوانیشویلی رهبر حزب رویای گرجستان در مصاحبه های خود، مخالفت و دشمنی خود با روستاوی 2 و کارکنانش را پنهان نکرده است. وی روستاوی 2 را دستگاه دروغ پراکنی می خواند که اجاره نمی دهد تا این حزب در گرجستان دولت تشکیل دهد. ایوانیشویلی در مصاحبه ای اعلام کرد که اگر روستاوی 2 خاموش شود، تنها چیزی که مشاهده خواهد شد احیا و رشد گرجستان خواهد بود. در همان مصاحبه وی گفت که روستاوی 2 بخشی ازجامعه را گروگان می گیرد و ابراز امیدواری کرد که اقدامات این کانال متوقف شود (2). در آن زمان روستاوی 2 این اظهارات را یک تهدید تلقی کرد.
نیکا گوارامیا هیچ زمان همراهی خود با حزب جنبش اتحاد ملی و شخص میخائیل ساکاشویلی انکار نکرد. اما این مساله را تحت این واقعیت که روستاوی 2 به طور کلی با تمامی جریان های غرب گرا و ضد روس روابط دوستانه ای دارد، توجیه می کرد. در نهایت گوارامیا با ایوانیشویلی به طور کامل درگیر شد، با کلمات ناپسند و توهین آمیز وی را توصیف کرد، او را یک غاصب طرفدار روسیه نامید و در یک برنامه زنده تلویزیونی یک تی شرت با تصویری توهین آمیز خطاب به ایوانیشویلی پوشید. بنابراین گوارامیا به دشمن شخصی ایوانیشویلی تبدیل شد و روستاوی 2 نیز مشکل شماره یک رهبر حزب رویای گرجستان شد؛ تنها مانعی که رهبر پشت پرده گرجستان در هفت سال اخیر نتوانسته بود آن را از میان بردارد. با این حال، در نهایت و یک سال قبل از انتخابات سرنوشت ساز پارلمانی سال 2020 گرجستان، ایوانیشویلی توانست روستاوی 2 را خنثی کند. از قضا این کار با همراهی دادگاه اروپایی حقوق بشر اتفاق افتاد.
پس از برکناری گوارامیا، دادستانی گرجستان اعلام کرد که قصد دارد مدیرعامل سابق روستاوی 2 را به اتهام سواستفاده از قدرت در دوران ریاستش بر این شبکه مورد بازجویی قرار دهد. وی در دادگاه شهر تفلیس مورد بازجویی قرار گرفت. این جلسه پرسش و پاسخ بیش از دو ساعت به طول انجامید. گوارامیا اعلام کرد که سوالات عمدتا پیرامون قراردادهای بازرگانی منعقد شده در زمان وی بوده است. هنوز اتهامات رسمی علیه نیکا گوارامیا مطرح نشده است، اما از وی خواسته شده که درباره برخی معاملات مالی که یک سهامدار پیشین مدعی شده با قصد ورشکستگی کانال روستاوی 2 منعقد شده اند، توضیح دهد. در شکایت نینو نیژارادزه که پیش از این 9 درصد از سهام کانال روستاوی 2 را داشت آمده است که این کانال و شرکت اینترمدیا معامله ای را امضا کرده اند که از طریق آن، نیکا گوارامیا قصد داشت دارایی های کانال روستاوی 2 را با هدف افتتاح یک کانال تلویزیونی جدید تصاحب کند؛ زیرا وی می دانست که حتی دادگاه اروپایی حقوق بشر نیز اجازه بازگشت صد در صدی سهام به خالواشی را خواهد داد.
بازگشت مجدد خالواشی
تصمیم دادگاه اروپایی حقوق بشر در استراسبورگ فرانسه درباره پرونده کانال روستاوی 2 در تاریخ 18 ژوئیه اعلام شد. این دادگاه اروپایی هیچ تخلفی از سوی دولت گرجستان درباره دادگاه رسیدگی به مالکیت روستاوی 2 ندید و رای دادگاه تفلیس را تایید کرد. این تصمیم منجر به تغییر مالکیت رسمی روستاوی 2 شد. روستاوی 2 به مالکیت خالواشی درآمد که به طور آشکار از سوی ایوانیشویلی حمایت می شود.
خالواشی در همان روز کانال روستاوی 2 را مجددا ثبت کرد، مدیر جدیدی منصوب کرد و قول داد که تغییری در سیاست های کانال اعمال نکند و کاری با خبرنگاران نداشته باشد. با این حال سه هفته پس از رای دادگاه اروپایی حقوق بشر، وی اعلام کرد که به دلیل بدهی زیاد روستاوی 2 می خواهد که این کانال را بفروشد. در تاریخ 20 آگوست نیز پاتا سالیا که از سوی خالواشی به عنوان مدیر جدید روستاوی 2 منصوب شده بود چندین مجری و خبرنگار برجسته این کانال از جمله گئورگی گابونیا که در پخش زنده تلویزیونی بهولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه توهین کرده بود را اخراج کرد.
چه خواهد شد؟
ناظران سیاسی معتقدند که تکثر رسانه ای در گرجستان در معرض تهدید است. علاوه بر روستاوی 2 و ایمدی چندین ایستگاه تلویزیونی کوچک نیز در گرجستان فعال هستند.
کانال تلویزیونی قفقاز (Kavkasia ) یک شرکت کوچک است که در اوایل دهه 90 میلادی تاسیس شد و هم اکنون دارای مشکلات مالی و فنی مداوم است و بینندگان کمی نیز دارد.
تلویزیون پیرولی (Pirveli) نیز در سال 2015 تاسیس شد و در این مدت نیز به دلیل جذب خبرنگاران مطرح توانسته است که محبوبیت خوبی کسب کند. این کانال که هنوز به اندازه روستاوی 2 محبوب نیست، در تفلیس و شهرهای بزرگ مخاطبان بالایی دارد. با این حال، مقامات دولتی به وضوح نگران محبوبیت روزافزون کانال پیرولی هستند. اخیرا آوتاندیل تسرتلی پدر واختانگ تسرتلی مالک کانال تلویزیونی پیرولی در پرونده بانک TBC گرجستان به پولشویی در سال 2008 متهم شده و به همین دلیل مکرر به دادستانی این کشور احضار می شود. مالک کانال پیرولی دولت گرجستان را متهم به باج خواهی کرده است (3). در اوایل ماه آگوست، سرورهای این کانال تلویزیونی مورد حمله هکرها قرار گرفت که سوالات بسیاری را ایجاد کرد.
نیکا گوارامیا مدیر سابق روستاوی 2 اخیرا اعلام کرد که قصد دارد یک کانال تلویزیونی جدید به نام «متاواری ارخی» تاسیس کند که پخش آن به احتمال زیاد از اواخر پاییز آغاز خواهد شد.
کانال تلویزیونی فورمولا نیز از ماه اکتبر پخش خود را آغاز خواهد کرد. این کانال وابسته به دیوید کزراشویلی وزیر سابق دفاع گرجستان در کابینه ساکاشویلی و از بنیان گذاران حزب جنبش اتحاد ملی است.
پیش بینی می شود که خبرنگاران و مجریان اخراجی روستاوی 2 عمدتا بین این دو کانال تلویزیونی غرب گرا تقسیم خواهند شد. بنابراین، ایوانیشویلی با به دست اوردن روستاوی 2، در عوض بلافاصله باید خود را برای مقابله با دو کانال جدید اپوزیسیون آماده کند. با این حال ، این چشم اندازها مبهم هستند. شرکتهای جدید تلویزیونی برای پر کردن خلاء موجود در حوزه رسانه ای گرجستان پس از توقیف معروف ترین برند رسانه ای این کشور، به پول و منابع زیادی نیاز دارند.
مجید اسماعیل زاده، کارشناس مسائل اوراسیا
1. https://www.refworld.org/docid/53d224b84.html
2. https://www.finchannel.com/world/georgia/76328-ivanishvili-s-interview-about-elections-and-party-reform
3. https://oc-media.org/father-of-georgia-s-tv-pirveli-owner-charged-with-money-laundering/
انتهای پیام/