خبرگزاری تسنیم- ایده ایجاد شهرهای جدید بهعنوان یک سیاست، راهحل و برنامه توسعه شهری، در دهههای اخیر، در اغلب کشورها مطرح شده است. ایران نیز با بررسی و مطالعه تجارب کشورهای مختلف از این سیاست، بهره برده است.
تجارب کشورهای گوناگون نیز حاکی است که ضرورت احداث و مکانیابی شهرهای جدید در کشورهایی که با سیاستهای جامع ملی و ناحیهای آنها منطبقبوده با موفقیت نسبی همراه است. در مقابل، کشورهایی که بدون در نظر گرفتن سیاستهای آمایشی از یکسو و کمبود زیرساختهای لازم مورد نیاز و همچنین بدون پیشبینی اهداف تأمین مسکن، فرصتهای شغلی و سایر نیازها در اینگونه شهرها به این مهم پرداختهاند، توفیق چندانی در شکلگیری و گسترش شهرهای جدید نداشتهاند. کماکان شهر جدید، پدیدهای اجتماعی-انسانی است که به نوبه خود، دارای محدودیتها و مزایای خاص خود است.
شهرهای جدید تا قبل از اقتصادی شدن برنامههایشان، علاوهبر تحمیل هزینههای زیاد، بر دوش دولتها، بهدلیل جوان بودن و نداشتن جذابیت شهری، از لحاظ خدماتی، متکی به مادرشهرهای اطراف خود هستند. ایجاد شهرهای جدید، بدون درنظر گرفتن شاخصهای مکانیابی، تمرکز بهطرف پیرامون محسوب میشود و آینده روشنی را نشان نمیدهد و نیز موجب تقویت معضل مهاجرت و حاشیهنشینی خواهدشد.
عمدهترین مزیت ایجاد شهرهای جدید، برنامهریزی پیشاپیش گسترش شهری، یافتن راهحلهای مسائل کلان ملی و ترجیح این نوع از شهرها نسبتبه رشد شهرکهای خودرو و بیشناسنامه است.
مهمترین ویژگی شهرهای جدید در قالب تمرکززدایی از کلانشهرها، کنترل روند روبهرشد مهاجرت و پاسخگویی به تقاضای بالقوه مسکن در کشورهای مختلف است. از اینرو، به ظرفیت شهرهای جدید بهعنوان یکی از راهبردهای توسعه و تأمین مسکن و نیازهای سکونتی بهویژه به لحاظ محدودیت توسعه شهرها و کلانشهرها در تأمین مسکن، با نگاه ویژه نگریسته میشود.
از سوی دیگر، نیاز سالانه مسکن کشور تا افق 1405، بر اساس مطالعات بازنگری طرح جامع مسکن، حدود 900 هزار واحد تخمینزده شده است. در این بین، شهرهای جدید با ظرفیت تأمین 2/3 میلیون واحد مسکونی، بر اساس طرحهای مصوب فعلی، میتوانند تأثیرگذاری قابلتوجهی در تأمین و تنظیم بازار مسکن کشور در سالهای آتی داشته باشند. در این راستا، سیاست توجه به ظرفیت شهرهای جدید با هدف تامین مسکن، بهعنوان یکی از راهبردهای اصلی توسعه شهری مدنظر خواهد بود.
با همه مشکلات موجود در شهرهای جدید، این شهرها توانستهاند در تأمین زمین و مسکن اقشار مختلف درآمدی و ایجاد محیط شهری سالمتر موفق باشند. شهرهای جدید بهعنوان جریان اندیشیدهشده باید بهصورت برنامههای معین در بطن برنامههای توسعه اقتصادی و اجتماعی قرار گیرند و اهداف کمی و کیفی مشخصی داشته باشند.
عمدهترین هدفها باید اجتناب از نقاط ضعفی باشد که در گذشته به ایجاد مراکز سکونتی خودرو انجامید و نهتنها در بسیاری از موارد، حداقل مطلوبی از آسایش سکونتی را فراهم نکرده، که به اتلاف توانها و سرمایههای محدود، تخریب محیطزیست، توسعه حاشیهنشینی و سکونتگاههای کار آمد، پیچیدهتر شدن تأمین نیازهای عمومی و خدمات زیرساختی منجر شد و نوعی حاشیهزدگی در زندگی اقتصادی و اجتماعی را برای ساکنان آن نقاط به بار آورد و با توجه به هدفگذاری سهم تقریبی 30 درصدی تأمین مسکن در بازنگری طرح جامع مسکن به شهرهای جدید، استفاده از ظرفیت شهرهای جدید در سیاستگذاری و اعمال حاکمیت ملی در نظام عرضه زمین و تأمین مسکن با بهرهمندی شهرهای جدید از اراضی دولتی، میتواند مورد توجه جدی قرار گیرد و تنها راهحل منطقی، کاهش فشار ساختوساز در محدوده شهرهای موجود است که منجر به تنزل شدید کیفیت زندگی شده است. ایجاد شهرهای جدید میبایست ابزاری در بهینهکردن نظام برنامهریزی شهری و نقش مؤثر در سیاستهای شهرنشینی و تأمین مسکن در مقیاس ملی تلقی گردد و بر این مبنا مکانیابی شهرهای جدید باید از طریق مطالعات سکونتگاهها در فضای ملی تعیین شود.
برنامههای تأمین مسکن در کشور با استفاده از پتانسیل شهرهای جدید در امکان برخورداری خانوارها از مسکن مناسب از طریق ایجاد و گسترش شهرکها و شهرهای جدید، بر پایه هماهنگی کامل مجموعه مؤلفههای اثرگذار بر ایجاد آن مراکز سکونتی استوار باشد و کلیه نیازهای اساسی اسکان در این برنامهها پیشبینی و پابهپای هم، پیش رود.
پویایی مدیریت این مراکز سکونتی از شروع تا پایان مدنظر قرار گیرد و از اقدامات نابخردانه، باریبههر جهت و ایجاد تخریب و تکرار فعالیتها اجتناب شود. همپوشانی طرحهای تأمین مسکن در کشور با طرحهای نسل نوین شهرهای جدید، میتواند فواید بسیاری را حاصل کند.
تأمین مسکن اقشار مختلف درآمدی، بدون ایجاد گتوهای انسانی، خلق محیطی پایدار حائز سرمایههای اجتماعی، تامین حملونقل سریع و ارزان برای شهرهای جدید، برخورداری از کیفیت محیطی و کیفیت زندگی بالای سکونت، پیشبینی فرصتهای اشتغال و نقش اقتصادی برای شهرهای جدید، متکی بر ظرفیتهای محلی و منطقهای، یکپارچگی در سیاستگذاری و مدیریت توسعه شهری(محدود کردن گسترش بیرویه شهرهای نابسامان موجود)، ایفای نقش فعال در تأمین خدمات و زیرساختها در قالب مشارکت عمومی و خصوصی، نظام مدیریتی نوین در شهرهای جدید و غیره، همگی از محاسن این همپوشانی است.
نادر عربی-مدیرکل توسعه امور مسکن شرکت عمران شهرهای جدید
انتهای پیام/