به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، کاغذ به عنوان یک کالای استراتژیک که در حدود 85 تا 90 درصد آن از درختان جنگلهای طبیعی و دست کاشت بهدست میآید، سهم زیادی از زبالههای خانگی، اداری و تجاری را به خود اختصاص داده است. با توجه به مشکلات مربوط به کمبود مواد اولیه چوبی برای صنایع خمیرکاغذ کشور یکی از بهترین راهحلهای ممکن در دنیا، بازیافت کاغذ است. مزایای بازیافت کاغذ به عنوان کالای استراتژیک و ارزشمند در کشور از اهمیت خاصی برخوردار است.
همچنین استفاده از «تفاله نیشکر» که به آن «باگاس» گفته میشود، در صنعت کاغذسازی دنیا امروزه جایگاه ویژهای یافته است، اما در ایران به دلیل نبود دستگاههای مرتبط با آن چندان بهرهای در ساخت کاغذ ندارد. در صورتی که در جنوب کشور به عنوان یکی از دورریزهای کشت نیشکر به آن نگاه میشود.
همچنین یکی از منابع تولید کاغذ در دنیا چوب است که در ایران نیز از این ماده اولیه برای تهیه کاغذ بهره گرفته میشود، اما استفاده از چوب به عنوان کاغذ در میان برخی کارشناسان نیز به مانند عامه مردم چندان عقلانی به شمار نمیآید، به گونهای که حتی برخی از کارشناسان از فعالیت کارخانه چوب و کاغذ مازندران که به تولید کاغذ با ماده اولیه چوب میپردازد، انتقاد میکنند. در سالهای اخیر بدنبال اجرای زودتر از موعد طرح تنفس جنگل، برداشت چوب از جنگلهای هیرکانی متوقف شد. بهدنبال آن کارخانه مازندران منبع اصلی تولید خود را از دست داد و خط تولید تحریر و روزنامه آن که میلیاردها دلار برای راهاندازیاش هزینه شده بود، متوقف شد.
از سوی دیگر سرمایهگذاری برای تولید کاغذ در کشور به سمت تولید کاغذهای بستهبندی رفت تا جایی که با پیشرفتهای چشمگیر حالا ایران به عنوان یکی از قطبهای صادرات کاغذ بستهبندی شناخته میشود. اما در زمینه کاغذ چاپ و تحریر که نیاز اصلی کشور است و سالانه میلیاردها دلار برای واردات آن خارج میشود، ضعف بسیار داریم.
همانطور که گفته شد یکی از دلایل وابستگی شدید به واردات در این بخش سیاسیتگذاریهای غلط طی 10 سال گذشته بوده است، حمایت از واردات و رها کردن تولید به حال خود موجب شده تا امروز به جایی برسیم که با ظرفیت تولید 150 هزار تنها 3 هزار تن تولید داشته باشیم.یکی از مهمترین مشکلات پیش روی کارخانه مازندران عدم دسترسی به مواد اولیه بوده است، مواد اولیهای که در دورهای به بهانه قطع درختان از او دریغ شد و حالا نیز درگیر و دار اختلافات با سازمانهای مرتبط است.
کارخانه مازندران تا پیش از طرح تنفس جنگل حدود 35 درصد چوب مصرفی خود را از 150 هزار هکتار طرح جنگلداری تحت پوشش تامین میکرد که این برداشت درختان در قالب برنامههای اجرایی 10 ساله که مصوب شورای عالی جنگل بود، انجام میشد. 35 درصد از مواد اولیه چوبی مورد نیاز این کارخانه از طرحهای جنگلداری تحت پوشش خود و عمدتاً از گونههای ممرز، راش، انجیلی، خرمندی، توسکا، بلوط تامین و حدود 45 درصد نیز از سایر مجریان طرحهای جنگلداری با گونههای مشابه خریداری میشد.
به باور کارشناسان در سالهای گذشته به مصرف رسیدن حجم قابل توجهی چوب جهت تأمین سوخت، رشد فزاینده جمعیت و بالارفتن نرخ بیکاری و به تبع آن روی آوردن تعداد قابل توجهی از روستاییان به شغل گوسفندداری، تبدیل عرصههای جنگلی به باغات و مزارع کشاورزی، بهرهبرداری از معادن و برداشت بیرویه شن و ماسه که خود یکی از عوامل اصلی بروز سیلهای خانمانسوز به شمار میآیند از جمله عوامل تخریب جنگل بوده است که اساساً ارتباطی با عملیات بهرهبرداری جنگل در قالب کتابچههای طرح جنگل نبوده است.
البته اینکه کدام درختان برای تولید چوب استفاده میشوند، بسیار حائز اهمیت است؛ زیرا در غیر اینصورت درختان با گذشت زمان از سن بهره برداری خارج و با رسیدن به سن دیر زیستی (توقف رشد) از درون خالی، از پائین ته لاپی، از سرخشک و یا در نهایت ریشه کن و شکسته شده و ارزش اقتصادی خود را از دست میدهند.
با وجود این طرح تنفس جنگل چند سالی است که اجرایی شده و طرح جایگزین آن نیز از سوی سازمان جنگلها هنوز اجرایی نشده است، از همین رو کارخانه مازندران به عنوان مهمترین کارخانه تولید تحریر ر کشور به تولید فلوتینگ و خاموشی خط تولید تحریر روی آوده است، از سوی دیگر مطالبات 200 میلیاردی کارخانه از سازمان جنگلها نیز بی پاسخ مانده است، اجازه برداشت چوبهای شکسته و افتاده در جنگل نیز از ابتدای طرح تنفس به کارخانه داده نشده است، برخی در این میان از سودجویی سازمان جنگلها در فروش این چوبها انتقاد کردهاند.
ابوالفضل روغنی گلپایگانی، رئیس سندیکای تولیدکنندگان کاغذ و مقوا، در این زمینه به تسنیم میگوید: اختلاف کارخانه مازندران به عنوان مهمترین کارخانه تولید تحریر در کشور با سازمان چنگلها یک ماجرای قدیمی است، عمده اختلاف نیز حول مبلغی است که کارخانه از سازمان جنگلها مطالبه دارد، در یک جلسهای با حضور مسئولان ما پیشنهاد دادیم که آن میزان که بر سرش توافق وجود دارد پرداخت شود تا کارخانه از فعالیتش باز نماند بر سر مقداری هم که اختلاف وجود دارد در یک حکمیت عادلانه تصمیمگیری شود. اما سازمان جنگلها نمیخواهد زیر بار رود.
سازمان جنگلها چوبفروشی میکند
وی ادامه داد: متاسفانه در سالهای اخیر در برخی موارد شاهد چوب فروشی سازمان جنگلها بودهایم، مزایدههایی برای فروش چوبهای شکسته و افتاده بر زمین از سوی این سازمان برگزار شده است.
مواجهه با مسئله کاغذ و چوب بر اساس باورهای اشتباه است
روغنی تصریح کرد: از سوی دیگر مواجهه با مسئله جنگل و چوب نیز تبدیل به یک مسئله با باوری غلط و عامیانه شده است، در صدا و سیما نیز برنامههایی با این موضوع که به دلیل تولید کاغذ جنگلها در حال از بین رفتن است، پخش میشود. در حالیکه این وهمی بیش نیست.
از 2 میلیون متر مکعف برداشت چوب کمتر از 200 هزار تن سهم کاغذ است
وی ادامه داد: اولا برداشت از جنگلها تابع قوانین و مقرراتی بود و به ازای برداشت کاشت نیز صورت میگرفت، دوما از 2 میلیون متر مکعب برداشت چوب از جنگلها 200 هزار تن نیز برای کاغذ مصرف نمیشود، آن هم در بهترین شرایطی که کارخانه مازندران با تمام ظرفیت کار کند.
امدی اف و نئوپان بیشترین چوبخوری را داشتند
کارخانه چوکا هم کاغذ بستهبندی تولید میکند که استفاده از چوب برایش صرف مابقی این رقم برداشت صرف تولید امدی اف و نئوپان میشود. بنابراین بالای 95 درصد مصرف چوب در کشور صرف مصارف غیرکاغذی میشود. این غلط است که میگویند به ازای هر صفحه کاغذ یک درخت قطع میشود.
انتظار میرود حالا که دولت با سیاست حمایت از تولید به میدان کاغذ آمده است، سیار دستگاههای دولتی و غیردولتی نیز همراستا با سیاست دولت به وظایف خود عمل کرده و موانع تولید را بدور از سلیقههای شخصی مدیران برطرف کنند.حل اختلاف میان کارخانه مازندران و سازمان جنگلها میتواند بهترین شروع برای حرکت در مسیر تولید کاغذ باشد.
انتهای پیام/