به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، احادیث ما گویای آن است که ماه رمضان از یک جنبه متصل به مسئلۀ مهدویت و انتظار است. امام صادق علیهالسلام ضمن توصیههای چندگانهای که نسبت به مراقبت ماه رمضان دارند، میفرماید «وَ کُونُوا مُشْرِفِینَ عَلَى الْآخِرَةِ مُنْتَظِرِینَ لِأَیَّامِکُمْ مُنْتَظِرِینَ لِمَا وَعَدَکُمُ اللَّه»؛ یعنی در این ماه، مُشرِف بر آخرت باشید (گویا اکنون در آستانۀ آخرت هستید)، در حالی که انتظار ایامتان را میکشید و انتظار آنچه که خدا به شما وعده داده است.
امام در این فراز از حدیث تأکید میکنند در ایام ماه رمضان در انتظار ایامتان باشید: «مُنْتَظِرِینَ لِأَیَّامِکُمْ»؛ در صورت کلی فرهنگ انتظار در لسان قرآن و عترت یکی از وظایف شیعه در عصر غیبت شمرده شده است. این نوع رفتار، سبب هدفدار شدن مسیر جامعۀ شیعی میشود؛ هدفی که در آن، تحقق برنامههای خداوند وجود دارد؛ همچنان که یکی از مهمترین برنامههای خداوند برای بشریت، محقق کردن جامعهای آرمانی است که افراد در آن جامعه به اوج رشد و کمال شخصیتی و معنوی برسند.
اما عبارت «أَیَّامِکُمْ» در احادیث مهدوی اشاره به عصر ظهور امام عصر عجل الله تعالی فرجه دارد که گاهی این «ایام» دربارۀ شیعه مطرح شده و گاهی دربارۀ اهل بیت وحی علیهمالسلام؛ مثلاً امام صادق علیهالسلام در بخشی از زیارتنامۀ امام حسین علیهالسلام به ما تعلیم میدهند که بگوییم «وَ أَرْجُو فِی أَیَّامِکُمُ الْکَرَّة»؛ یعنی امید دارم که در ایام شما رجعت کنم. رجعت اهل بیت نیز سالها پس از امر ظهور آن هم با امام حسین علیهالسلام آغاز میشود.
در فراز دیگر این حدیث، امام صادق علیهالسلام میفرماید «مُنْتَظِرِینَ لِمَا وَعَدَکُمُ اللَّه»؛ یعنی در حال انتظار آنچه خدا به شما وعده داده باشیم. این عبارت تأیید و تأکید دوباره مبنی بر این است که منظور از انتظار ایام، همان انتظار وعدۀ خدا به اهل بیت وحی علیهمالسلام دربارۀ تحقق جامعۀ آرمانیِ ظهور است. همچنین تأکید بر این موضوع است که امر ظهور، از وعدههای خداوند است و «وعده» در لسان قرآن، آن حکمی است که در آن تخلفی وجود ندارد، همچنان که امام جواد علیهالسلام در روایتی فرمود «إِنَّ الْقَائِمَ مِنَ الْمِیعَادِ اللَّهُ لا یُخْلِفُ الْمِیعادَ.»؛ یعنی مسئلۀ قائم و امر ظهور از وعدههاست و خداوند خلف وعده نمیکند. عبارت «اللَّهُ لا یُخْلِفُ الْمِیعادَ» در آیات متعددی از قرآن هم دربارۀ مهدویت آمده و هم قیامت. در زیارت آل یاسین نیز امام را با عنوان وعده الهی یاد میکنیم «السَّلَامُ عَلَیْکَ یَا وَعْدَ اللَّهِ الَّذِی ضَمِنَه»؛ یعنی سلام بر تو ای وعدۀ الهی که خداوند آن را ضمانت کرده است.
همچنین در آیهای دیگر در سورۀ نور از عصر ظهور با عنوان وعده یاد شده است، آنجا که خداوند میفرماید «وَعَدَ اللَّهُ الَّذینَ آمَنُوا مِنْکُمْ وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ لَیَسْتَخْلِفَنَّهُمْ فِی الْأَرْضِ کَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذینَ مِنْ قَبْلِهِمْ وَ لَیُمَکِّنَنَّ لَهُمْ دینَهُمُ الَّذِی ارْتَضى لَهُمْ وَ لَیُبَدِّلَنَّهُمْ مِنْ بَعْدِ خَوْفِهِمْ أَمْناً یَعْبُدُونَنی لا یُشْرِکُونَ بی شَیْئاً وَ مَنْ کَفَرَ بَعْدَ ذلِکَ فَأُولئِکَ هُمُ الْفاسِقُونَ»؛ یعنی خدا به کسانى از شما که ایمان آورده و اعمال صالح انجام دادهاند ، وعده داده است که حتماً آنان را در زمین جانشین [ دیگران ] کند، همان گونه که پیشینیان آنان را جانشین [ دیگران ] کرد و قطعاً دینشان را که براى آنان پسندیده به سودشان استوار کند و یقیناً بیمشان را تبدیل به امنیت کند، [ تا جایى که ] فقط مرا بپرستند [ و ] هیچ چیزى را شریک من نگیرند و آنان که پس از این نعمتهاى ویژه ناسپاسى ورزند [در حقیقت] بدکار و نافرماناند.
حال چرا در ایام ماه رمضان تأکید بر این نوع رفتار شده است، جای بحث دیگری است که باید محققان به آن بپردازند که البته یک جنبهاش همان فرهنگ انتظار است که معنویت ماه رمضان مجال این نوع فرهنگ را بیش از گذشته برای ما و جامعهمان فراهم میکند.
انتهایپیام/