به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، تحولات اخیر در جنگ اوکراین و استفاده روسیه از سامانه تسلیحاتی اورشنیک (Oreshnik)، پیامدهای عمیق و پیچیدهای بر معادلات نظامی جهان گذاشته است.
این سلاح نوآورانه که بهتازگی وارد میدان نبرد شده، نهتنها نشاندهنده تغییرات در تکنولوژی نظامی است، بلکه بیانگر رویکردی تازه در استراتژی جنگی روسیه است. در ادامه دلایل استفاده از این سلاح در این برهه زمانی و پیامهای ارسالشده توسط روسیه به جهان در حوزه نظامی آمده است.
اورشنیک چیست؟
اورشنیک یک سامانه موشکی پیشرفته که به گفته منابع روسی، بر پایه استفاده از فناوریهای هوش مصنوعی، تحلیل کلان دادهها و سنسورهای چندمنظوره طراحیشده است. این سامانه توانایی اجرای عملیات پیچیده در محیطهای دریایی، زمینی و فضایی را دارد و بهطور خاص برای مقابله با تهدیدات چندبعدی در جنگهای مدرن طراحیشده است.
چرایی بهکارگیری اورشنیک
تغییر الگوهای نبرد مدرن؛ جنگ اوکراین نشان داده که میدان نبرد دیگر محدود به خطوط جغرافیایی نیست و تسلط اطلاعاتی، عملیات سایبری و استفاده از سلاحهای پیشرفته بیش از هر زمان دیگری اهمیت یافتهاند. اورشنیک به روسیه امکان میدهد که در محیطی چندلایه (دریا، هوا، زمین) بهطور همزمان عمل کند و از این طریق برتری تاکتیکی خود را حفظ کند.
واکنش به فشارهای غرب؛ تحریمها و حمایت نظامی گسترده ناتو از اوکراین، روسیه را به سمت نمایش توانمندیهای پیشرفتهتر نظامی سوق داده است. استفاده از اورشنیک، پیامی روشن به غرب است که نشان میدهد روسیه همچنان ابزارهای لازم برای مقابله با تهدیدات را در اختیار دارد.
آزمایش فناوریهای نوین؛ جنگ اوکراین برای روسیه فرصتی شده تا فناوریهای پیشرفته نظامی خود را در میدان واقعی آزمایش کند. اورشنیک نهتنها بهعنوان یک ابزار تاکتیکی، بلکه بهعنوان پلتفرمی برای ارزیابی عملکرد فناوریهای جدید به کار گرفتهشده است.
بازدارندگی استراتژیک؛ روسیه با نمایش قابلیتهای اورشنیک، درصدد است تا پیام روشنی به دشمنان احتمالی خود ارسال کند؛ هرگونه مداخله مستقیم یا غیرمستقیم در جنگ اوکراین، با پاسخهای غیرمنتظره و پیچیده روبهرو خواهد شد
پیامهای نظامی و استراتژیک روسیه
تغییر معادلات نظامی؛ اورشنیک نشاندهنده تغییر در الگوی جنگهای مدرن است. برخلاف جنگهای متعارف که بر نیروی انسانی و تجهیزات سنگین متکی بودند، روسیه با این سامانه نشان میدهد که تکنولوژیهای نوین و عملیات چندبعدی، جایگزین اصلی در آینده خواهند بود.
پیام به ناتو؛ استفاده از اورشنیک بهعنوان یک ابزار پیشرفته، هشداری به ناتو است که تواناییهای نظامی روسیه حتی در شرایط تحریم و فشارهای اقتصادی همچنان توان رقابت و برتری در برخی حوزهها را دارد. این اقدام، تلاش برای بازتعریف قدرت روسیه در مقابل تهدیدات غربی است.
تأکید بر استقلال فناوری؛ روسها با معرفی اورشنیک، نشان دادهاند که توسعه فناوریهای مستقل نظامی یکی از اولویتهای اصلی آنهاست. این استقلال، نهتنها در برابر تحریمهای غرب مقاومتپذیری ایجاد میکند، بلکه اعتمادبهنفس بیشتری به ساختار نظامی روسیه میبخشد.
بازتعریف بازدارندگی؛ روسیه با بهکارگیری این سامانه در اوکراین، در حال بازتعریف مفهوم بازدارندگی است. در این بازدارندگی جدید، توانایی ترکیب فناوریهای پیشرفته با عملیات تاکتیکی در مرکز توجه قرار دارد.
تغییر معادلات نظامی در سطح جهانی
جنگهای اطلاعات محور؛ اورشنیک نشاندهنده حرکت به سمت جنگهایی است که در آن اطلاعات، تحلیل داده و تصمیمگیری سریع حرف اول را میزند. این سامانه با جمعآوری و پردازش دادههای گسترده، میتواند پیشبینیها و واکنشهایی بسیار دقیق ارائه دهد.
جایگزینی نیروی انسانی با فناوری؛ اورشنیک نماد تلاش برای کاهش وابستگی به نیروی انسانی در جنگهاست. این رویکرد نهتنها هزینههای انسانی جنگ را کاهش میدهد، بلکه سرعت و دقت عملیات را افزایش میدهد.
افزایش اهمیت جنگهای سایبری؛ یکی از ویژگیهای کلیدی اورشنیک، توانایی ادغام عملیات فیزیکی و سایبری است. این سامانه میتواند با ایجاد اختلال در سامانههای ارتباطی و اطلاعاتی دشمن، برتری تاکتیکی ایجاد کند.
رقابت تسلیحاتی جدید؛ معرفی اورشنیک، کشورهای غربی و دیگر قدرتها را به سمت توسعه سامانههای مشابه سوق خواهد داد. این رقابت جدید، نهتنها به افزایش هزینههای نظامی منجر میشود، بلکه میتواند معادلات ژئوپلیتیکی را نیز تغییر دهد.
چالشها و پیامدها
پیامدهای اقتصادی؛ توسعه و استفاده از سامانههایی مانند اورشنیک نیازمند سرمایهگذاریهای عظیم است. این مسئله میتواند فشار بیشتری بر اقتصاد روسیه وارد کند، بهویژه در شرایطی که این کشور تحت تحریمهای گسترده قرار دارد.
افزایش خطر درگیریهای منطقهای؛ معرفی چنین سامانههای پیشرفتهای، احتمال اشتباهات محاسباتی و افزایش درگیریهای ناخواسته را بالا میبرد.
چالشهای اخلاقی؛ استفاده از فناوریهای هوش مصنوعی در جنگ، پرسشهایی اخلاقی درباره خودمختاری این سامانهها و احتمال آسیب به غیرنظامیان ایجاد میکند.
با توجه به مطالب بیانشده اینطور به نظر میرسد استفاده از سامانه اورشنیک، نمادی از تحول در جنگهای مدرن و تغییر معادلات نظامی است. روسیه با استفاده از این سامانه، نهتنها به دنبال برتری تاکتیکی در جنگ اوکراین است، بلکه قصد دارد پیامهای استراتژیک و بازدارندهای به جهان ارسال کند.
این اقدام، نشانهای از ورود به عصری است که در آن فناوریهای پیشرفته و اطلاعات، به مهمترین ابزارهای جنگ تبدیل میشوند. هرچند پیامدهای اقتصادی و اخلاقی استفاده از چنین سامانههایی قابلچشمپوشی نیست، اما بدون شک اورشنیک یک نقطه عطف در آینده جنگهای مدرن خواهد بود.
نویسنده: معصومه محمدی، کارشناس مسائل روسیه
انتهای پیام/