"280 کیلومتر"، فاصله بهشت و جهنم در استان فارس!

کارگردان فیلم مستند "فاصله 280" می‌گوید: کشت بی‌رویه برنج، بدون هیچ نظارتی در مناطقی از استان فارس خطرات محیط زیستی متعددی را به همراه خواهد داشت که نتایج آن سال‌ها بعد مشخص می‌شود.

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، فیلم مستند «فاصله 280» به کارگردانی مشترک سیدحسین آزادی و محمدجواد آرمان‌مهر ساخته شده و به یکی از آسیب‌های مهم محیط‌زیستی می‌پردازد.

سیدحسین آزادی یکی از کارگردان‌های این فیلم مستند درباره‌ی ساخت «فاصله 280» توضیح داد: اولین فیلم محیط‌زیستی ما، «بازگشت فلامینگوها» بود که در ششمین دوره‌ی جشنواره‌ی تلویزیونی مستند حضور داشت و موفق به دریافت 3 جایزه‌ی بهترین پژوهش، بهترین فیلم مستند نیمه بلند و بهترین کارگردانی در این بخش شد. تولید مستند «فاصله 280» همزمان با بازگشت فلامینگوها آغاز شد، اگرچه درباره‌ی سوژه‌ی متفاوتی بود.

مستند , سینمای مستند , آلودگی های زیست محیطی ,

وی اضافه کرد: با توجه به این که آقای آرمان مهر در محیط‌زیست کار می‌کند، گزارشات مختلفی را درباره‌ی سه تالاب طشک، بختگان و کمجان می‌دید و مشخص بود که چه اتفاقاتی در آنجا رخ می‌دهد؛ بر همین اساس می‌شد پیش‌بینی کنیم سرنوشت این تالاب‌ها چه خواهد شد. بنابراین تصویرداری را در مراحل مختلف انجام دادیم و ضبط تصاویری از 3 تالاب مذکور را از سال 1395 آغاز کردیم.

این فیلمساز مستند با اشاره به وجه تمایز این فیلم با بازگشت فلامینگوها گفت: در فیلم قبلی تمرکز خود را روی فلامینگوها گذاشته بودیم و رفتار آنها را بررسی می‌کردیم، اما در فیلم مستند فاصله 280 به ریشه‌ها، عوامل و تصمیماتی که منجر به خشک شدن این سه تالاب شد پرداختیم. باید اشاره کنم که در حال حاضر از آن 3 تالاب، تنها نمکزار باقی مانده است! در بخش دیگری از این فیلم مستند به اتفاقاتی که ممکن است در آینده رخ بدهد و این تالاب‌ها را باز هم تحت تاثیر قرار بدهد، پرداختیم.

مستند , سینمای مستند , آلودگی های زیست محیطی ,

او درباره‌ی چرایی بروز این اتفاق محیط‌زیستی توضیح داد: بالای رود کُر، 3 سد وجود دارد؛ سد درودزن مربوط به سال 1351 است و دو سد دیگر در دهه 1380 ساخته شده‌اند. به نظر می‌رسد که دلیل اصلی وقوع این فاجعه‌ی محیط‌زیستی و خشک شدن تالاب‌ها این سدها هستند که باعث شدند آب به پایین دست نرسد. البته این موضوع، تنها عامل نیست و عوامل دیگری هم دست به دست هم دادند تا شاهد بروز چنین اتفاقی باشیم.

آزادی با اشاره به نام این فیلم مستند نیز گفت: شاید بتوان گفت که فاصله 280 به مانند فاصله‌ی جهنم و بهشت در استان فارس باشد، چرا که بالای سد درودزن شیراز، شاهد سرزمین فوق‌العاده‌ای هستیم، به طوری که کشت برنج در آنجا به دلیل وجود آب فراوان بسیار رونق دارد، اما در پایین دست، تالاب‌ها خشک و تبدیل به نمکزار شده است. فاصله‌ی این دو منطقه، یعنی از کامفیروز استان فارس تا دریاچه‌ی بختگان حدودا 280 کیلومتر است و به همین دلیل نام مستند را فاصله 280 انتخاب کردیم.

وی خاطرنشان کرد: جالب است بدانید که در دهه‌های گذشته، منطقه کمجان تا بختگان برنجکاری می‌شده و محصولش سومین برنج مرغوب ایران بوده است؛ با این اوصاف می‌توان فهمید که این 3 تالاب روزگاری آب فراوان داشتند، اما آرام آرام از بین رفتند.

مستند , سینمای مستند , آلودگی های زیست محیطی ,

آزادی درباره‌ی این که آیا راه‌حلی برای احیای این تالاب‌ها وجود دارد یا خیر، گفت: یکی از مسائلی که در این فیلم مستند به آن پرداختیم این است که آیا راه‌حلی برای احیای تالاب‌ها وجود دارد؟ به نظر می‌رسد که رسیدن به وضعیت قبلی غیرممکن است و یا شاید نیاز به زمان زیادی داشته باشد، اما شاید تخریب 2 سدی که در دهه 1380 ساخته شده بتواند راهی برای احیای تالاب‌ها باشد که البته تقریبا غیرممکن است. علاوه بر این، در حال حاضر می‌بینیم که در پشت سد درودزن به صورت بسیار گسترده و بدون هیچ‌گونه نظارتی برنج کاشته می‌شود. به نظر می‌رسد آن منطقه‌ی خوش آب و هوا نیز در خطر باشد و ممکن است تا چند سال آینده بلایی که بر سر این تالاب‌ها آمد، آنجا نیز تکرار شود.

کارگردان فیلم مستند «فاصله 280» درباره‌ی روند تولید این اثر نیز گفت: تصویربرداری فاصله 280 را از سال 1395 شروع کردیم و از سال 1400 نوشتن متن آن آغاز شد. در اواسط دهه 90 که از تالاب‌ها تصویربرداری می‌کردیم، وضعیت به این حد بغرنج نشده بود و شاهد شرایط بهتری بودیم. در این فیلم مستند تصاویری را می‌بینید که تالاب‌ها پر آب‌تر از امروز هستند.

مستند , سینمای مستند , آلودگی های زیست محیطی ,