به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، نشست 3 روزه دیپلماسی در آنتالیا، از تحولات مهم سیاست خارجی ترکیه در روزهای اخیر است.
این نشست از چند سال پیش به ابتکار مولود چاووش اوغلو وزیر سابق امور خارجه ترکیه شکل گرفته است. چاووش اوغلو اهل آنتالیا است و برای مطرح کردن نام زادگاه خود، مجمع دیپلماسی آنتالیا را تشکیل داد و اردوغان نیز از این امر استقبال کرد.
این نشست هم اکنون در آنتالیا در حال برگزاری است. با این تفاوت که حالا چاووش اوغلو در مقام نماینده پارلمان و همچنین به عنوان رییس هیات ترکیه در گروه نظامی ناتو، در گوشهای به عنوان مهمان نشسته و رسانهها کاری به او ندارند. اما هاکان فیدان در مقام وزیر امور خارجه و میزبان اصلی نشست، در کانون توجه قرار دارد.
دستگاه دیپلماسی ترکیه در دوران حزب عدالت و توسعه و به ویژه در دوره فعالیت داود اوغلو و چاووش اوغلو، همواره به دنبال آن بوده که آنکارا، استانبول و آنتالیا را به مرکز نشستهای دیپلماتیک منطقه بدل کند. اما به نظر میرسد، این هدف دولت ترکیه به جای آن که کارکرد دیپلماتیک و عینی داشته باشد، بیشتر بر روی ابعاد تبلیغاتی و رسانهای حساب باز کرده است.
نگاه اردوغان به تحولات سیاسی جهان
رجب طیب اردوغان رییس جمهور ترکیه و رهبر حزب عدالت و توسعه در سخنرانی خود در نشست آنتالیا، یک بار دیگر شعار «جهان از 5 بزرگتر است» را تکرار کرد. او بارها در سخنرانیهای سالانه خود در مجمع عمومی سازمان ملل این جمله را تکرار کرده و به برخورداری 5 کشور عضو شورای امنیت سازمان ملل متحد از حق وتو، اعتراض کرده است.
اردوغان در آنتالیا، صراحتاً رژیم صهیونیستی را یک دولت تروریست دانست و به جنایات اخیر این رژیم اعتراض کرد و گفت: «ظلم در غزه یکی از مسائلی است که وجدان و عدالت جهانی را بیشتر آزار میدهد. اسرائیل آشکارا در حال نسل کشی است. اعتراض به این ظلم نه تنها وظیفه برادری ماست بلکه وظیفه انسانی ما نیز هست. سکوت در برابر قتل عام شریک جرم است.»
اردوغان جهان را گرفتار مشکلاتی مانند تروریسم، گرسنگی، فقر، نژادپرستی، اسلامهراسی و بحران آبوهوایی دانست و خواهان تبعیت کشورهای جهان از سیاستهای عادلانهتر شد.
وی درباره تحولات سوریه نیز گفت: «ما در گفتگو و تفاهم نزدیک با بازیگران تاثیرگذار در منطقه به ویژه ترامپ و پوتین برای حفظ تمامیت ارضی سوریه هستیم. ما اقدامات لازم را در خصوص یکپارچگی سوریه انجام میدهیم. ما به کسانی که خواهان بیثباتی در سوریه هستند اجازه فعالیت نخواهیم داد».
اردوغان در ادامه یک بار دیگر بر پیشنهاد خود در مورد امکان ایفای نقش ترکیه در تامین امنیت اروپا تاکید کرده و گفت: «ترکیه آماده ایفای نقش در تامین ثبات و امنیت اروپا است. عضویت در اتحادیه اروپا همچنان هدف استراتژیک ماست. ترکیه باید هر چه زودتر کرسی خود را در اتحادیه اروپا به دست آورد. ما آماده هستیم تا روند عضویت خود را پیش ببریم. ما همچنین انتظار داریم اتحادیه اروپا گامهای ملموسی بردارد».
این پیشنهاد اردوغان در شرایطی مطرح شده که بسیاری از مشاورین او، به این جمع بندی رسیدهاند که انتقادات تند ترامپ در مورد ناتو و کشورهای اروپایی، باعث شده که اتحادیه به فکر تاسیس یک ارتش دفاعی جدید باشد و اینجاست که ترکیه میتواند از اتحادیه کسب امتیاز کند و در این ارتش قرار بگیرد.
اعراب و آفریقاییها در آنتالیا
بیش از چهارصد نفر مهمان خارجی در نشست دیپلماتیک آنتالیا حضور دارند که البته بیشترین تعداد مهمانان از کشورهای عربی، آفریقایی و تعداد معدودی نیز از کشورهای بالکان و شرق اروپا هستند.
مهمانانی از دولت مورد حمایت ترکیه در لیبی و احمد الشرع رییس دولت موقت سوریه، از مهمترین حاضران نشست آنتالیا هستند، ولی خبری از رهبران و دیپلماتهای آمریکایی و اروپایی نیست.
همین نکته نشان میدهد که در چند سال گذشته، سیاست خارجی ترکیه به شکل معنی داری از کشورهای اتحادیه اروپا و همچنین از آمریکا فاصله گرفته است.
تحلیلگران بر این باورند که در نظام سیاسی – اجرایی ریاستی ترکیه، اردوغان در هدایت سیاست خارجی، به توصیههای وزیر امور خارجه، سفرا و مشاورین دیپلماتیک اعتنای چندانی ندارد و اوست که سیاست خارجی ترکیه را به وضعیت فعلی رسانده است.
آنان همچنین معتقدند که برخی از موضوعات مهم سیاست داخلی ترکیه به شکل آشکار بر سیاست خارجی نیز اثر گذاشته است.
برخورد تند اردوغان با منتقدین و مخالفین، یکی از مواردی است که در نوشتههای بسیاری از تحلیلگران سیاسی آنکارا و استانبول تکرار شده است.
آنان میگویند: این تصویری متناقض است که اردوغان درباره تلاش ترکیه برای حفظ صلح و امنیت در جهان سخنرانی کند اما در داخل، هیچکدام از مخالفین او، امنیت و امکان فعالیت آزادانه نداشته باشند.
سه تصویر متناقض از ترکیه
مراد یتکین از تحلیلگران سیاسی ترکیه، پس از انتشار متن سخنرانی اردوغان در نشست آنتالیا گفت: «حالا ما سه تصویر متفاوت و متناقض به جهان مخابره میکنیم. ما سه تصویر از ترکیه به نمایش گذاشتیم که هر کدام از آنها دنیای متفاوتی دارد».
یتکین در ادامه نوشته است: «در سه شهر ترکیه، سه تصویر متناقض از ترکیه داریم: 1.در استانبول، اکرم امام اوغلو با اتهامات واهی محاکمه میشود و همه میدانند که تلاش برای ابطال مدرک تحصیلی امام اوغلو و زندانی شدن، صرفاً به این دلیل است که سه بار در انتخابات شهرداریها در حوزه انتخابیه استانبول، رفقای اردوغان را شکست داده و قرار بود در انتخابات ریاست جمهور نیز، خود اردوغان را شکست دهد. 2.در شرق ترکیه ما حال و هوای دیگری داریم و در شهر کردنشین دیاربکر، سیاستمداران کُرد گفتند: ما امروز، از دیروز امیدوارتریم. چرا؟ چون اردوغان در کاخ ریاست جمهوری با آنها دیدار کرد و البته نمیدانیم محتوای گفتگوها چه بود. 3.در شهر توریستی آنتالیا هم، اردوغان در سخنرانی خود درباره دموکراسی، امنیت و ثبات جهان، طوری حرف میزند که گویی برای تمام مشکلات جهان، راهکار دارد. این در حالی است که سیاست داخلی ترکیه به شدت بر سیاست خارجی ما تاثیر گذاشته و همین حالا هم بین این سه تصویری که مثال آوردم، آن قدر فاصله و تضاد و تناقض وجود دارد که جا دارد از خودمان بپرسیم: واقعاً همه ما یک فیلم واحد را تماشا کردیم؟ پس چرا وقتی ماجرای فیلم را روایت میکنیم، حرفهای ما شباهتی به هم ندارد؟»
در پایان باید گفت: اردوغان در شرایطی یک بار دیگر بر ضرورت تکمیل روند عضویت ترکیه در اتحادیه اروپا تاکید کرده که طی روزهای گذشته، دو بیانیه توسط سران اتحادیه صادر شده و در هر دو بیانیه، دستگیری امام اوغلو را امری سیاسی تلقی کرده و از آنکارا خواسته شده که برای انطباق با معیارهای موسوم به استانداردهای دانمارک، استقلال قوه قضاییه را از بین نبرد.
نکته دیگر این است که رییس جمهور ترکیه در نشست آنتالیا، رژیم صهیونیستی را یک دولت تروریست قلمداد کرده اما دو روز قبل از آن، هیاتی از ترکیه به باکو رفته و با فرستادگان رژیم نتانیاهو دیدار کرد.
انتهای پیام/