بهگزارش خبرگزاری تسنیم از تبریز، در میان فراز و نشیبهای جغرافیای آذربایجان شرقی، قلعه تاریخی ضحاک در هشترود، از نمونههای شاخص معماری صخرهای و نظامی در شمالغرب ایران است که در مرکز توجه برنامههای مرمتی، پژوهشی و توسعهمحور ادارهکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی آذربایجان شرقی قرار گرفته است.
قلعه ضحاک، بنایی رازآلود با پیشینهای بیش از سههزار سال، امروز در نقطه تلاقی تاریخ، اسطوره و توسعه فرهنگی ـ گردشگری منطقه جای گرفته و بازخوانی آن، نهفقط ضرورتی باستانشناختی، بلکه ضرورتی هویتی برای امروز و فردای ماست و ضرورت دارد با نگاهی فرهنگی، نهتنها در مسیر احیای فرهنگی قرار گیرد، بلکه به یکی از قطبهای گردشگری فرهنگی کشور تبدیل شود.
ارتفاع قلعه ضحاک از سطح دریا، صعبالعبور بودن معابر پیرامونی، اشراف کامل بر دشتهای اطراف و دسترسی به منابع آبی چون آیدوغموش و قرانقوچای، این قلعه را به دژی کمنظیر در تاریخ ایرانزمین بدل ساختهاند.
از منظر معماری و کاربری، قلعه ضحاک شواهدی از دورههای مادی، اشکانی، ساسانی و اسلامی را در دل خود دارد. قوسهای ساسانی، تالارهای ستوندار، آبانبارهای عمیق، بقایای معابد و سازههای دفاعی، نشان میدهد که این مکان نهفقط یک پایگاه نظامی بلکه محلی آیینی، سیاسی و حتی آموزشی بوده است.
بنابر روایت برخی منابع، قلعه ضحاک، معبدی منسوب به آناهیتا، ایزدبانوی آبها است؛ و برخی، آن را جایگاه ضحاک ماردوش، چهره تاریک شاهنامه میدانند.
درهمتنیدگی روایتهای تاریخی و اسطورهای، هویتی چندلایه قلعه ضحاک، امروزه موضوع تحلیلهای متعددی در حوزههای اسطورهشناسی، تاریخ تمدن و باستانشناسی است.
احمد حمزهزاده، مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی آذربایجان شرقی، در خصوص نگاه راهبردی به توسعه قلعه ضحاک، بر لزوم هماهنگی میان سه حوزه میراث فرهنگی، گردشگری و سرمایهگذاری تأکید کرد و گفت: در رویکرد جدید ما، حفظ آثار تاریخی صرفاً یک وظیفه میراثی نیست، بلکه بخشی از رویکرد جامع توسعه فرهنگی و اقتصادی منطقه است.
وی، افزود: ما به قلعه ضحاک نه فقط بهعنوان یک بنای تاریخی، بلکه بهعنوان سرمایهای زنده برای بازآفرینی هویت منطقه نگاه میکنیم.
وحید نواداد، معاون میراثفرهنگی ادارهکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایعدستی آذربایجان شرقی با اشاره به اهمیت حفاظتی قلعه ضحاک، گفت: قلعه ضحاک، یکی از مهمترین شواهد معماری صخرهای و مهندسی باستانی شمالغرب ایران است.
وی، بیان کرد: متأسفانه در طول دهههای اخیر، این قلعه مهم تاریخی آن طور که باید در گردشگری فرهنگی استان نقشآفرینی نکرده است، اما اکنون ما با تمام توان درصدد معرفی، مستندسازی و توسعه زیرساختهای مرتبط و اصولی این قلعه تاریخی هستیم.
معاون میراثفرهنگی ادارهکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایعدستی آذربایجان شرقی، ادامه داد: با تکیهبر مطالعات لایهنگاری و اسناد تاریخی، مرمتهایی در بخش ورودی اصلی و ضلع شرقی قلعه در حال انجام است.
نواداد، تصریح کرد: حفاظت از این قلعه بهمنزله حفظ بخشی از حافظه تاریخی منطقه و هویت فرهنگی آذربایجان است و رویکرد ادارهکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایعدستی آذربایجان شرقی، مرمت حداقلی، با احترام به اصالت مصالح و فرم تاریخی بناست و از ورود سازههای ناهماهنگ پرهیز میکند.
از سوی دیگر، ظرفیتهای کمنظیر گردشگری قلعه ضحاک امروز میتواند به یکی از ارکان توسعه پایدار منطقه بدل شود.
علیرضا بایرامزاده، معاون گردشگری آذربایجان شرقی، در اینباره گفت: قلعه ضحاک فقط یک مکان دیدنی نیست، بلکه تجربهای زیسته و ترکیبی از تاریخ، طبیعت، اسطوره و معماری است.
وی افزود: برنامه و رویکرد ادارهکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایعدستی آذربایجان شرقی این است که با ارتقای مسیرهای دسترسی، نصب تابلوهای معرفی چندزبانه و توسعه زیرساختهای ابتدایی، زمینه جذب گردشگر فرهنگی را فراهم کنیم.
معاون گردشگری، ادارهکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایعدستی آذربایجان شرقی، گفت: در حال تدوین طرحهای بومگردی با مشارکت جامعه محلی هستیم تا گردشگری در این منطقه، نهتنها به رونق اقتصادی منجر شود، بلکه زمینهساز انتقال ارزشهای فرهنگی نیز باشد.
بایرامزاده، گفت: همچنین تورهای تخصصی با محوریت مطالعات اسطورهای و تاریخی میتواند مخاطب فرهیخته را به منطقه جذب کند؛ کاری که اکنون در بسیاری از کشورهای صاحب تمدن رایج است.
انتهای پیام/