به گزارش گروه بینالملل خبرگزاری تسنیم، کنفرانس بینالمللی با موضوع «بازگشت به آذربایجان غربی به عنوان شرط مهم حاکمیت حقوق بشر» در آنکارا آغاز به کار کرد و در چارچوب آن، سخنان الهام علیاف، رئیسجمهور آذربایجان، که خواستار مساعدت ارمنستان در امر بازگشت آذربایجانیهای غربی شده بود، مطرح شد.
بر اساس موضع رئیسجمهور آذربایجان، ایروان باید به مشکل آذربایجانیهای غربی توجه کرده و پاسخ روشنی در مورد زمانبندی و شرایط بازگشت آنها ارائه دهد.
الهام علیاف در پیام خود تأکید کرد: «ارمنستان باید به ادعاهای ارضی خود علیه کشورهای همسایه پایان دهد، گامهایی برای احیا و حفاظت از میراث فرهنگی آذربایجانیها بردارد، به هیئت نظارتی یونسکو برای این منظور اجازه ورود دهد و گفتگو با جامعه آذربایجان غربی را در مورد مسئله بازگشت آغاز کند.»
تضمین باکو: طرحها ادعای ارضی نیست؛ هدف «صلح پایدار» است
به گفته الهام علیاف، ابتکارات صلحآمیز «جامعه آذربایجان غربی» در چارچوب فضای حقوقی بینالمللی مطرح شده و برخلاف آنچه مقامات ارمنستان سعی در القای آن دارند، ادعای ارضی بر سرزمینهای ارمنستان نیست.
رئیسجمهور آذربایجان افزود: «ما معتقدیم که آذربایجانیهای غربی با امنیت و عزت به سرزمینهای مادری خود باز خواهند گشت و صلح پایدار در منطقه برقرار خواهد شد.»
باکو تا زمانی که فرآیند بازگشت آذربایجانیهای غربی تکمیل نشود، پیگیر حل این مسئله خواهد بود. مقامات آذربایجان همچنین بر روی تضمینهای امنیتی از سوی ایروان برای افراد بازگشته حساب میکنند.
روایت تاریخی علیاف: «پاکسازی قومی» و «توسعهطلبی ارضی» ارامنه
الهام علیاف در پیام خود همچنین بر پیشزمینههای تاریخی ابتکارات باکو در مورد «آذربایجان غربی» تأکید کرد.
به گفته وی، ملیگرایان افراطی ارمنی «مردم آذربایجان را به رنجهای بیسابقهای محکوم کردند.»
رئیسجمهور آذربایجان خاطرنشان کرد که میلیونها آذربایجانی طی چندین موج پاکسازی قومی در طول قرن بیستم از سرزمین مادری خود رانده شدند و این اخراجها با اقدامات خشونتآمیز بیسابقهای علیه جمعیت غیرنظامی همراه بوده است.
مسئله «زنگهزور غربی» و دشواری ارتباط با نخجوان از دیدگاه باکو
الهام علیاف همچنین اشاره کرد که ملیگرایان ارمنی نهتنها آذربایجانیها را بیرون راندند، بلکه توسعهطلبی ارضی نیز انجام داده و آذربایجان را از «زنگهزور غربی» محروم کرده و ارتباط بین بخش اصلی جمهوری آذربایجان و نخجوان را به طور قابلتوجهی دشوار ساختند.
رئیسجمهور آذربایجان پیش از این بارها اعلام کرده که در چارچوب عادیسازی روابط ارمنستان و آذربایجان، ایروان باید بازگشت امن آذربایجانیهایی را که در اواخر دهه 1980 از «آذربایجان غربی» گریختهاند، تضمین کند.
موضع پاشینیان: «آذربایجان غربی» در خاک ارمنستان وجود ندارد
نیکول پاشینیان، نخستوزیر ارمنستان، در سخنرانی خود در مجمع بینالمللی «گفتگوی ایروان» گفت که در قلمرو حاکمیتی کشورش «آذربایجان غربی» وجود ندارد و نمیتواند وجود داشته باشد.
به گفته پاشینیان، برای ایروان، بحث در مورد این مسئله منتفی است و این موضع قانونی آنهاست.
انتقاد باکو از موضع پاشینیان؛ تردید در تعهد ارمنستان به صلح
وزارت امور خارجه جمهوری آذربایجان معتقد است که موضع نیکول پاشینیان در مجمع بینالمللی «گفتگوی ایروان» نهتنها نشاندهنده عدم آمادگی وی برای حل مشکلات موجود در روند صلح است، بلکه سؤالاتی را در مورد تعهد ارمنستان به صلح ایجاد میکند.
آیخان حاجیزاده، سخنگوی وزارت امور خارجه آذربایجان، گفت: «ارجاعات به جامعه آذربایجان غربی نباید به عنوان ادعاهای ارضی تلقی شود.»
وی تأکید کرد که این مسئله یک موضوع حقوق بشری است و «هدف آن تضمین بازگشت مسالمتآمیز، امن و با عزت آذربایجانیهایی است که توسط ارمنستان مورد پاکسازی قومی قرار گرفتهاند.»
تکرار شروط باکو: تغییر قانون اساسی ارمنستان و انحلال گروه مینسک
نخستوزیر ارمنستان در مورد دیگر درخواست باکو – تغییر قانون اساسی – خاطرنشان کرده بود که اگر دادگاه قانون اساسی ارمنستان تصمیم بگیرد که پیمان صلح با قانون اساسی مطابقت ندارد، در آن صورت او مبتکر اصلاحات قانون اساسی خواهد بود.
پاشینیان افزوده بود: «ما پیشنهاد میکنیم پیمان صلح را امضا کرده و به طور همزمان برای انحلال ساختارهای گروه مینسک سازمان امنیت و همکاری اروپا (OSCE) به این سازمان مراجعه کنیم. معتقدم که وجود دو سند روی میز و امضای همزمان آنها در یک مکان، یک پیشنهاد سازنده است.»
باکو برای امضای پیمان صلح، تغییر قانون اساسی ارمنستان و انحلال گروه مینسک سازمان امنیت و همکاری اروپا را مطالبه میکند.
«آذربایجان غربی» کجاست؟
الهام علیاف، رئیسجمهور آذربایجان، در اظهارات خود از «آذربایجان غربی» نام میبرد که منظور وی عمدتاً مناطقی در خاک کشور ارمنستان، بهویژه استان سیونیک (که از آن با عنوان زنگهزور نیز یاد میشود)، است.
این ادعاها به عنوان بخشی از گفتمان بازگشت آذربایجانیها به «سرزمینهای تاریخی» خود مطرح میشود و از سوی ارمنستان و برخی ناظران منطقهای به عنوان چالشی برای تمامیت ارضی ارمنستان تلقی میشود.
اظهارات الهام علیاف در مورد «آذربایجان غربی» اغلب در چارچوب گستردهتر مسائل مربوط به مناقشه قرهباغ و پیامدهای آن بیان میشود.
وی با اشاره به آنچه «بیعدالتی تاریخی» میخواند، مدعی است که این مناطق سرزمینهای باستانی آذربایجان بودهاند. این رویکرد، بهویژه پس از درگیریهای اخیر در قرهباغ، تشدید شده و به یکی از محورهای اصلی سخنرانیهای وی تبدیل گشته است.
انتهای پیام/