به گزارش خبرنگار تسنیم از بجنورد، اندیشه سیاسی امام خمینی(ره) در توجه به مستضعفان و محرومان جامعه، یکی از بنیادیترین شاخصههایی است که نه تنها در گفتار و نوشتار ایشان بازتاب یافته، بلکه در سیاستگذاریها و ساختار نظام جمهوری اسلامی ایران نهادینه شده است.
تبیین مبانی دینی و تاریخی توجه به محرومان
امام خمینی(ره) با تأسی به آموزههای اسلامی و سیره نبوی، بارها و در مقاطع مختلف بر «حق مسلم» طبقات محروم و مستضعف تأکید داشتهاند. ایشان در بیانات خود، ریشه بسیاری از فسادها و انحرافات اجتماعی را ناشی از غفلت مسئولان نسبت به نیازهای فرودستان جامعه دانسته و یادآور شدهاند: «همه باید توجهشان به مستضعفین باشد. اگر توجه به آنها بشود، همه امور اصلاح خواهد شد»/1
نگاهی به کارنامه عملی امام خمینی(ره) در دوران رهبری انقلاب نشان میدهد که مجموعهای از نهادهای انقلابی با محوریت خدمت به قشر محروم تأسیس شد. از جمله این نهادها میتوان به کمیته امداد (بنیانگذاری در 14 اسفند 1357)، بنیاد مسکن انقلاب اسلامی (21 فروردین 1358)، بنیاد مستضعفان، جهاد سازندگی و بنیاد شهید اشاره کرد. براساس آمار رسمی کمیته امداد، در ابتدای انقلاب، قریب به 7 میلیون نفر زیرپوشش کمکها و خدمات حمایتی این نهاد قرار گرفتند که بیش از 95٪ آن از اقشار ضعیف و روستایی بودند.
اندیشه عدالت اجتماعی و نفی اشرافیت
امام خمینی(ره) مکرراً بر لزوم عدالت اجتماعی و توزیع عادلانه امکانات تأکید ورزیدهاند. ایشان با انتقاد صریح از اشرافیت و سرمایهداری نامشروع اعلام داشتند: «ما آمدهایم که حکومت مستضعفین را برقرار کنیم و ریشه طاغوتها را بکنیم. اسلام به فکر مساکین و تهیدستان است.»/2. این نگاه، زمینهساز شکلگیری سیاستهای حمایتی ویژه در عرصه آموزش، بهداشت، مسکن و اشتغال شد.
در سیاستگذاری خارجی نظام جمهوری اسلامی نیز تأثیر اندیشه امام به وضوح مشهود است. حمایت گسترده از جنبشهای ضداستکباری، کمک به مسلمانان مظلوم فلسطین، بوسنی، لبنان و حمایت از ملتهای مستقل، بیانگر وجهه فراسرزمینی محرومیتزدایی در سیاست امام خمینی(ره) است.
طبق گزارش مرکز پژوهشهای مجلس، طی چهار دهه پس از پیروزی انقلاب اسلامی، شاخص برخورداری مناطق محروم بهبود قابل توجهی داشته است. به عنوان مثال، نرخ سواد از 47٪ پیش از انقلاب به بیش از 93٪ در سال 1402 و بهرهمندی جمعیت روستایی از آب شرب سالم از 22٪ به 85٪ رسیده است. ایجاد بیش از 70 هزار واحد بهداشتی و آموزشگاهی در مناطق کمتر برخوردار توسط نهادهای برآمده از اندیشه امام، شواهد عینی موفقیت نگاه عدالتمحور ایشان به محرومان است.
آنچه مسلم است، توجه ویژه امام خمینی(ره) به محرومان، نه رویکردی شعاری، که سیاستی عملیاتی و راهبردی در ساختار انقلاب اسلامی بوده است. با استمرار این رویکرد، آمارهای توسعه انسانی ایران در چهار دهه پس از انقلاب، رشدی چشمگیر به ثبت رساندهاند. امروز نیز، مقام معظم رهبری در امتداد خط امام، «پیشرفت توأمان عدالت و محرومیتزدایی» را محوریترین راهبرد دولتها معرفی کردهاند.
تجربیات آماری و راهبردی حاصل از اندیشه سیاسی امام خمینی(ره)، الگویی کارآمد برای سیاستگذاران اجتماعی و راهی مطمئن برای حفظ سرمایههای انسانی کشور و جلوگیری از بازتولید چرخه فقر و محرومیت در جامعه ایرانی و حتی فراتر از مرزها بهشمار میآید.
حمید نظریان-دستیار استاندار خراسان شمالی در امر مردمیسازی(دولت سیزدهم)
1- (صحیفه امام، ج13، ص284).
2- (صحیفه امام، ج7، ص547).
انتهای پیام/311/.