به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، در عرصه سیاست خارجی، هفته گذشته الهام علیاف، رئیسجمهور آذربایجان و مسعود پزشکیان، همتای ایرانی وی، گفتگوی تلفنی داشتند. آنها تاکید کردند که در حال حاضر نقطه عطفی در توسعه روابط دوجانبه وجود دارد.
در ماه گذشته، تشدید تماسهای باکو هم با ایران و هم با غرب قابل توجه بوده است. هفته گذشته، جاشوا هاک، معاون دستیار وزیر امور خارجه آمریکا در امور اروپا و اوراسیا، از ایروان به باکو آمد. پیش از او نیز، سناتور استیو دینز که به مواضع طرفدار اسرائیل خود معروف است، پس از دیدارهای رسمی در باکو به ایروان رفت.
علیاف ماه گذشته در اجلاس سران اتحادیه سیاسی اروپا در تیرانا با رهبران غربی دیدار کرد. گفتگوی صمیمانه وی با امانوئل ماکرون، رئیسجمهور فرانسه، که تا چند ماه پیش به طور مداوم موضعی انتقادی علیه او داشت، نیز خبرساز شد.
از سوی دیگر، در حالی که باکو در اراضی آزاد شده خود رزمایش مشترک نظامی با ایران برگزار میکند، وزیر کشور آن در اسرائیل دیدارهایی انجام میدهد. دستیار رئیسجمهور آذربایجان نیز در دیدار با مقامات ناتو و اتحادیه اروپا، روابط متقابل و امنیت منطقهای را مورد بحث قرار میدهد.
مقامات حاکم آذربایجان همواره بر پایبندی خود به سیاست خارجی چندوجهی و عدم پیوستن به هیچ اتحاد نظامی تاکید میکنند. در مورد تنشهای لفظی گاه و بیگاه با غرب، نسیمی محمدلی، مفسر سیاسی، تاکید میکند که حتی در چنین دورههایی، همکاری ثابت باقی مانده است.
وی میافزاید: «تهاجم روسیه به اوکراین نشان داد که توانایی غرب برای خنثی کردن تهدید روسیه ضعیف است. دولتی که روسیه در حال حاضر از آن واهمه دارد و سعی میکند روابط خوبی با آن حفظ کند، چین است. آذربایجان نیز با تعمیق نزدیکی با چین و ایران، سعی میکند تا حدی از فشارهای روسیه دوری کند.»
روابط با غرب و جنوب جهانی، «کارت بازی» باکو برای کسب امتیاز
جولیانو بیفولکی، مدیر تحقیقات آژانس مشاورتی و رسانهای «اسپشیال اوراسیا» (SpecialEurasia)، میگوید: «تقویت مشارکت و همکاری با غرب یا با جنوب جهانی، کارتی در دست باکو برای کسب امتیازات و توافقات بهتر از طرفین است.»
به گفته وی، مسکو ممکن است از استراتژی باکو برای تبدیل شدن به یک قطب لجستیکی در صفحه شطرنج اوراسیا از طریق کریدور حملونقل بینالمللی «شمال-جنوب» حمایت کند. علیرغم کاهش نفوذ مسکو در قفقاز جنوبی به دلیل درگیری اوکراین در سالهای اخیر، کرملین همچنان بر پویاییهای منطقهای تأثیر میگذارد و به همین دلیل، باکو در مناقشه با ارمنستان به توافقات مشارکتی با روسیه نیاز دارد.
این تحلیلگر معتقد است: «در مورد پویاییهای بینالمللی، با توجه به مذاکرات صلح با ارمنستان و نقش آذربایجان در بازار انرژی، باکو باید روابط خود را با آمریکا و اتحادیه اروپا حفظ کند. هر دو بازیگر، با توجه به تحولات اخیر در سیاست خارجی و داخلی ارمنستان، میتوانند بر ایروان و مذاکرات تأثیر بگذارند.»
حقوق بشر در حاشیه؟ اولویت غرب با انرژی و امنیت است
به نظر میرسد غرب در روابط با باکو اخیراً از موضع انتقادی و حقوق بشری خود عقبنشینی کرده و بیشتر بر مشارکت در زمینه انرژی و امنیت تاکید میکند.
نسیمی محمدلی، مفسر سیاسی، میگوید: «هیچ تضادی که منجر به اختلاف نظر شدید بین آذربایجان و غرب شود، وجود ندارد. در شرایط ژئوپلیتیکی کنونی، منافع هر دو طرف ایجاب میکند که همکاری را ثابت نگه دارند. نه آذربایجان میتواند برای کسب امتیازی به غرب فشار آورد، و نه غرب تمایلی به سیاست مجبور کردن آذربایجان به کاری دارد. برخی از نهادهای غربی به هر حال مسائل دموکراسی و حقوق بشر را در دستور کار خود نگه میدارند. اما برای دولتها، این مسائل ظاهراً در پسزمینه ثبات و امنیت قرار دارند.»
هشدار تحلیلگر غربی: فشار اقتصادی باکو را به سمت مسکو و پکن سوق میدهد
جولیانو بیفولکی نیز میگوید که «استراتژی استاندارد آمریکا و اتحادیه اروپا میتواند اعمال تحریم علیه باکو باشد، اما فشار اقتصادی مستقیماً بر استراتژی انرژی بروکسل تأثیر گذاشته و میتواند آذربایجان را به آغوش روسیه و چین بیندازد؛ به ویژه یک پیام قاطع و قوی از سوی بروکسل میتواند بر سیاست داخلی آذربایجان تأثیر گذاشته و دولت را به تغییر موضع خود وادار کند. اقدامات سختگیرانه باکو علیه سازمانهای غیردولتی و نهادهای غربی نشان داد که استراتژی توسعه جامعه مدنی در این کشور با شکست مواجه شده است. بنابراین، فشار دیپلماتیک و اقتصادی بر باکو و متحد نزدیکش آنکارا، و همزمان حمایت آمریکا و اروپا از ارمنستان (تضمینهای دفاعی و نظامی، ارائه تجهیزات) میتواند پیام قاطعی به رهبری آذربایجان بدهد.»
این تحلیلگر بار دیگر تاکید میکند که «اگر آذربایجان مانند روسیه تحت تحریمهای اقتصادی قرار گیرد، بیشتر به مسکو و پکن متمایل خواهد شد. محروم شدن از بازارهای غنی آمریکا و اتحادیه اروپا و نقش لجستیکی بین اروپا و آسیا نیز زلزلهای را که برای بیدار شدن جامعه آذربایجان از روایت چندین دهه دولت لازم است، ایجاد خواهد کرد.»
انتهای پیام/