به گزارش گروه بینالملل خبرگزاری تسنیم، روزی نیست که صفحه نخست روزنامههای چاپ آنکارا به تیتر و عکس حملات موشکی ایران به رژیم صهیونیستی مزین نشود.
اینروزها بسیاری از تحلیلگران ترکیه، آشکارا از این موضوع حرف میزنند که اقتدار موشکی ایران، موازنات را تغییر داده و در چارچوب رقابتهای منطقهای، شرایط برای همه تغییر کرده است.
برخی از تحلیلگران نزدیک به حزب حاکم ترکیه معتقدند که دولت اردوغان باید در فضای کنونی، تمام تصمیمات و اقدامات خود را با لحاظ کردن مصلحت و دوراندیشی درباره منطقه پیش ببرد. اما منتقدین میگویند تا همینجای کار، ترکیه در اتخاذ مواضع اصولی در سیاست خارجی، کُند عمل کرده و رویکرد واقعی خود را به نمایش نگذاشته است.
نگاهی دیگر به کدهای سخنان اردوغان
رجب طیب اردوغان رییس جمهور ترکیه و رهبر حزب عدالت و توسعه، از آغاز حملات تجاوزکارانه رژیم صهیونیستی و واکنشهای مقتدرانه ایران بدین سو، بارها درباره این تحولات اظهارنظر کرده است.
اردوغان در سخنرانیهای خود، عملاً اقدام رژیم را محکوم کرده و اقدامات بنیامین نتانیاهو را به عنوام مصادیق روشنی از «تروریسم دولتی» قلمداد میکند.
اما در عینحال، در صحنه بینالملل، تمایل دارد که خود و کشورش را بهعنوان میانجی معرفی کند.
در نتیجه میتوان گفت: بخش قابلتوجهی از اظهارات او درباره اسراییل، ارتباط عمیقی با جریانات سیاست داخلی در ترکیه دارد. چرا که نظرسنجیهای متعدد نشان دادهاند که مردم مسلمان ترکیه، رژیم صهیونیستی را بهعنوان خصم و دشمنی آشتیناپذیر و تهدیدی علیه جهان اسلام تلقی میکنند.
اردوغان در سخنرانی اخیر خود گفته بود: «حملات اسرائیل به کشورهای منطقه بهویژه ایران و فلسطین تنها مربوط به این کشورها نیست. اسراییل در منطقه ما، همچون یک راهزن و قلدر، امنیت همه را به خطر میاندازد. به باور ما راهحل این مشکل، از طریق دیپلماسی و گفتگو امکانپذیر است. آشکارا به همه طرفهای گفتگو اعلام کردیم که ما، بهعنوان ترکیه، آمادهایم هر کاری که لازم باشد، انجام دهیم.»
اردوغان در ادامه درباره تصویر کلان تنشهای جهان و منطقه گفت: «تنشها و جنگهای جدی در منطقه ما جریان دارد. جنگ روسیه و اوکراین همچنان ادامهدارد. درگیری پاکستان و هند همچنان به طور بالقوه خطرناک است. نسلکشی اسراییل در غزه و اقداماتی که در لبنان و سوریه انجام داده، دل ما را خون میکند. علاوه بر اینها، اسراییل به همسایه ما ایران حمله کرده است. به وضوح میتوان دید که حمله به ایران به بهانه هدف قرار دادن تاسیسات هستهای آن، در باطن، واقع اهداف موذیانهای دارد. اسراییل با حمایت نامحدود غرب به ایران حمله کرد، غزه را ویران کرد و به هر کشوری در منطقه زور گفت. اما در واقع، از آنچه انجام میدهد آگاه نیست. شاید در آینده او متوجه اشتباهش شود. ولی ما میترسیم که تا آن زمان خیلی دیر شده باشد. به دلیل روابط عمیق هزاران ساله، هر رویدادی در منطقه، همه جوامع را بهشدت تحتتاثیر قرار میدهد و پیامدهای میانمدت و بلندمدتی دارد. حمله به سرزمینها و مردم ایران موضوعی نیست که فقط به دولت ایران مربوط باشد. هر گامی که بدون در نظر گرفتن این حقایق در منطقه ما برداشته شود، فجایع دیگری را در آینده بهدنبال خواهد داشت. اسراییل با هر عمل ظالمانهای که مرتکب میشود، با هر خونی که میریزد و با هر جنایتی که علیه بشریت مرتکب میشود، قدم به قدم موجودیت خود و آینده جامعهاش را به خطر میاندازد».
سخنان اردوغان، از سوی برخی از ملیگرایان و محافظهکاران ترکیه با انتقاد روبرو شد و آنان اعلام کردند که رییس جمهور ترکیه، باید به شکل قاطعانهتری علیه اسراییل حرف بزند.
در مقابل، برخی از تحلیلگران محافظهکار، احزاب را به لحاظ کردن مصلحت ترکیه تشویق کردند.
بهعنوان مثال، طاها آک یول از تحلیلگران مشهور ترکیه در این مورد نوشت: «انتظار دارید ارتش ترکیه بهسوی قدس حرکت کند؟ ترکیه چه کار بیشتری میتواند انجام دهد؟ ما در شرایطی هستیم که پسر مرحوم اربکان از دولت خواسته، صرفاً به محکوم کردن اکتفا نکند و همه گزینهها را روی میز بگذارد. پیداست که منظور او، گزینه حمله نظامی است. اما خدا را شکر! در سخنان اردوغان چنین چیزی ندیدیم. خیلیها میگویند سیاست از نیل تا فرات مهم است و آنکارا هم باید نگران باشد. ولی من به آنها میگویم، طرح این موضوعات قدیمی، به این معنا نیست که نتانیاهو میخواهد در گام بعدی، به شرق آناتولی و ترکیه حمله کند. جنگهای امروزی، جنگهای موشکی و پهپادی هستند. چطور میتوان بدون اعزام نیروی زمینی، کشوری را با جنگ موشکی مورد تهاجم قرار داد؟! ترکیه برای دستیابی به توسعه اقتصادی خود باید کشوری با ثبات و امن باشد. توصیف ترکیه بهعنوان کشور ضعیفی که در معرض تهدید اسراییل است، اشتباه و خلاف منافع ملی ماست».
آک یول در ادامه نوشته است: از این هم غافل نباشیم که در طول تقریباً ربع قرن حکومت حزب عدالت و توسعه در ترکیه، مواقعی بود که این حزب تقریباً بهترین دوست اسراییل بود و از لابیهای یهودی مدال شجاعت دریافت میکرد. همچنین مواقعی بود که ابتکاراتی را برای آشتی دادن سوریه و اسراییل داشتیم!
امروز، شرایط متفاوتی وجود دارد و واکنشهای سیاسی و بشردوستانه به اسرائیل نسلکش و متجاوز موجه است.
اما سیاست خارجی حوزهای است که در آن باید بسیار خونسرد و حسابگر بود. از یاد نبردهایم که اردوغان، بارها به شکلی پوپولیستی، برای کسب رای و پیروزی در انتخابات داخلی ترکیه، از تحرکات اخوان المسلمین در مصر و کشورهای دیگر حمایت کرد!
این اقدامات اردوغان، تمام رژیمهای عربی را علیه ما شوراند و سپس در شرق مدیترانه تنها ماندیم. اما بعد از آن، با یک چرخش ١٨٠ درجه ای دوباره به سمت قاهره و سیسی چرخیدیم!
سیاست خارجی یک حوزه انعطافپذیر است. نگرش درست این است که همیشه منطقی، مداوم و محتاطانه عمل کنیم.
ترکیه البته از اسرائیل انتقاد خواهد کرد، اما ضروری است که فراموش نکنیم چه نوع موازنهای باید در سوریه برقرار شود، منافع استراتژیک ما در روابطمان با آمریکای متحد و اهمیت روابطمان با اروپا و کشورهای عربی چیست. بنابراین، هر وقت لازم باشد، از اسراییل انتقاد کنیم. اما لازم نیست خط مشی ما مانند ایران باشد. نباید به طرف خصومت و تقابل با اسراییل برویم!
در پایان باید گفت: در شرایط کنونی، برخی از جریانات سیاسی و حزبی داخلی در ترکیه، از دولت این کشور انتظار دارند که مواضع قاطعانه در برابر رژیم صهیونیستی اتخاذ کند. اما جریان نزدیک به حزب حاکم و محافظه کارانی که نگرشی نزدیک به حزب عدالت و توسعه دارند، از منظر عملگرایی به موضوع نزدیک شده و خواهان آن هستند که دولت ترکیه، نزدیک به اسراییل بماند.
انتهای پیام/