یادداشت اقتصادی ـ احمد ایماندوست، عضو اتاق بازرگانی:
هزینههای مالی جنگ همواره یکی از مهمترین متغیرهای تعیینکننده در استمرار یا توقف درگیریهای نظامی است. در مورد حمله روزانه اسرائیل به ایران، هیچ آمار رسمی یا داده دقیقی منتشر نشده و به دلیل حساسیت نظامی، این اطلاعات در بالاترین سطح طبقهبندی شده است، اما بر اساس تجربیات جنگهای گذشته و تحلیلهای معتبر نظامی، میتوان برآوردی نسبتاً قابل اتکا از هزینههای چنین درگیریهایی ارائه کرد.
هزینه تقریبی حمله روزانه به ایران
براساس تحلیلهای نظامی و اقتصادی مشابه، هزینه هر روز حمله هوایی اسرائیل به ایران میتواند در حدود 200 تا 400 میلیون دلار باشد، این هزینه بستگی زیادی به عوامل مختلفی از جمله تعداد جنگندههای مشارکتکننده، نوع تسلیحات بهکاررفته (خصوصاً موشکهای نقطهزن و دوربرد که قیمت بسیار بالایی دارند)، میزان سوخت مصرفی، هزینه پشتیبانی لجستیکی و نیز شدت و سطح پاسخ پدافند ضدهوایی ایران دارد.
اگر حملات از فاز عملیات محدود عبور کند و وارد درگیریهای گسترده و چندروزه شود که با پاسخهای متقابل ایران و احتمالاً درگیری در جبهههای دیگر مثل لبنان، سوریه و غزه همراه باشد، هزینهها میتواند به رقم سنگین 2 تا 5 میلیارد دلار در هفته برسد.
مقایسه با جنگهای گذشته
برای درک بهتر این ارقام، مقایسه با هزینه جنگهای قبلی میتواند مفید باشد:
• حمله آمریکا به عراق در سال 2003: در این جنگ، هزینه روزانه عملیات نظامی آمریکا حدود 720 میلیون دلار برآورد شده بود.
• جنگ 33روزه اسرائیل با حزبالله لبنان در سال 2006: برآوردها نشان میدهد اسرائیل در این درگیری حدود 1.6 میلیارد دلار هزینه کرد.
با توجه به مقیاس، مسافت و قدرت نظامی ایران، درگیری با ایران میتواند بهمراتب پرهزینهتر از جنگهای پیشین اسرائیل باشد.
وضعیت بودجه اسرائیل؛ فشار مالی مضاعف
بررسی بودجه اسرائیل نشان میدهد که اقتصاد این کشور ظرفیت محدودی برای تحمل جنگهای طولانی و پرهزینه دارد:
• کل بودجه سالانه اسرائیل در سال 2024: حدود 500 میلیارد شِکِل (ILS) معادل تقریبی 130 تا 140 میلیارد دلار آمریکا است.
• بودجه دفاعی اسرائیل در سال 2024: حدود 27 تا 28 میلیارد دلار که بخشی از آن از طریق کمکهای سالانه آمریکا (حدود 3.8 میلیارد دلار) تأمین میشود.
نکته مهم این است که بخش زیادی از بودجه دفاعی اسرائیل در همین ماههای نخست سال صرف شده بود و با ادامه درگیری، اسرائیل بهسرعت با محدودیتهای مالی مواجه خواهد شد.
چرا اسرائیل توان مالی جنگ طولانی را ندارد؟
اسرائیل در استراتژیهای نظامی خود معمولاً بهدنبال عملیاتهای محدود و نقطهای است، این رویکرد دلایل متعددی دارد:
1. وسعت جغرافیایی ایران و فاصله زیاد بین دو کشور؛ هزینههای لجستیکی و سوخت در چنین فاصلهای بسیار بالاست.
2. ظرفیت بالای پدافندی ایران؛ که باعث میشود اسرائیل مجبور به استفاده از تسلیحات پیشرفته و گرانقیمت شود.
3. فشار افکار عمومی و اقتصاد داخلی؛ تداوم جنگ، بر زندگی روزمره و امنیت اقتصادی اسرائیل تأثیر منفی میگذارد.
4. محدودیت بودجه دفاعی؛ بدون حمایت مستقیم و عملیاتی آمریکا، اسرائیل بهتنهایی توان مالی درگیریهای طولانی و گسترده را ندارد.
اقتصاد اسرائیل ظرفیت ادامه جنگ را ندارد
با توجه به شواهد و تحلیلهای اقتصادی ـ نظامی، اسرائیل تنها در صورتی قادر به ادامه جنگ بلندمدت با ایران خواهد بود که حمایت گسترده مالی و لجستیکی آمریکا را داشته باشد، در غیر این صورت، عملیاتهای محدود و نقطهای بهترین سناریو برای تلآویو است. درگیریهای پرهزینه و منطقهای میتواند اقتصاد اسرائیل را در مدت کوتاهی تحت فشار شدید قرار دهد و بخش قابلتوجهی از بودجه سالانه این کشور را مستهلک کند.
انتهای پیام/+