به گزارش خبرگزاری تسنیم از خرمآباد، در لرستان و میانه چینخوردگیهای زاگرس، هرچیز به آب پیوند دارد. از معماری سنگی روستاها گرفته تا زایش دام در ارتفاعات.
اما حالا، این آب است که عقبنشینی کرده. آب است که دیگر نمیبارد، نمیجوشد، نمیخروشد. لرستان در سال 1404 در دومین جایگاه خشکی در نیم قرن گذشته ایستاده است.
استانی که زمانی رودخانههای دائمیاش پیکره اقلیم کشور را تغذیه میکردند، حالا با افتی 40 درصدی در بارندگی نسبت به بلندمدت، در آستانه ورشکستگی آبی قرار گرفته است.
از سال 1400، خزان آب در لرستان آغاز شده. سالی که احمد گودرزی، معاون شرکت آب منطقهای لرستان، در گفتوگو با تسنیم سال شروع یک دوره از خشکسالی ممتد در این استان میخواند.
آن سال دروازههای قدیمی باران بسته شدند، و دهها رودخانه در یک روند خزنده و نگرانکننده خشکیدند یا ترکزده از خشکسالی شدند و استانی که زمانی بهدلیل گستردگی رودخانههای دائمیاش، دروازه زاگرس خیس نامیده میشد، هویت آبیاش را از دست داد.
در مرکز این بحران رودخانه کشکان قرار دارد. بهگفته معاون شرکت آب منطقهای لرستان جریان آب این رودخانه در محدوده پل کشکان، بهطور کامل خشکیده است و فقط در برخی پهنهها، با قطع برق پمپهای آب، با نوبتبندی دقیق، با مدیریت آبی آب به پاییندست میرسد.
دیگر رودخانههای لرستان نیز از سرنوشت بیرمقی و خشکی در امان نماندهاند. رودهای خروشان دیروز، امروز خطوطی از غبارند بر تن دشت.
رودخانههای کاکاشرف، مادیانرود، و دهها شاخه دیگر، یا بهطور کامل خشک شدهاند یا تا 80 درصد کاهش آبدهی نسبت به میانگین تاریخی را تجربه میکنند.
معاون شرکت آب منطقهای لرستان، با ارجاع به دادههای چندینساله، روایت دقیقی از ریشههای بحران ارائه میدهد.
او خشکسالی در لرستان را پدیدهای صرفاً اقلیمی نمیداند، بلکه آن را درهمتنیدگی چند عامل تحلیل میکند و توضیح میدهد که بارندگی کم، فقط بخشی از معادله بحران است.
افزایش دمای میانگین، کاهش چشمگیر بارش برف، و جایگزینی بارشهای منظم با بارانهای تند و سیلابی، از عواملی است که بهگفته معاون شرکت آب منطقهای لرستان نظام طبیعی آبگیری زمین را مختل کردهاند.
گودرزی به کاهش سطح ایستابی منابع زیرزمینی نیز اشاره میکند و آن را مزید بر علت میداند. بحران آبی نهفقط در سطح آبهای جاری، بلکه در عمق زمین نیز در حال گسترش است.
یکی دیگر از عوامل تشدیدکننده وضعیت خشکسالی، بهگفته معاون شرکت آب منطقهای لرستان، افزایش سطح زیر کشت گیاهان پرمصرف آبی همچون برنج است. او میگوید که برخلاف گذشته که کشت برنج در این استان رواج نداشت، اکنون در حاشیه رودخانهها شاهد گسترش بیرویه این کشت هستیم.
تا یک دهه پیش، برنج در لرستان غریبه بود. اما امروز، در دل بحران آبی و خشکشدن رودخانهها، در حاشیه رودخانهها، کشت برنج بهوفور انجام میشود.
با وجود اینکه فقط یک کشت ممنوعه رسمی وجود دارد، شورای حفاظت از منابع آب لرستان، کشت برنج را در فروردینماه ممنوع اعلام کرده و با اطلاعرسانی گسترده سعی در مهار این کشت داشته است.
اما محدودیت قانونی کافی نیست؛ کنترل اجرایی دشوار است. اقلیم جدید تغییر کرده و فرهنگ مصرف هنوز با اقلیم خشکشده در لرستان همسو نشده است.
لرستان در بزنگاه تاریخی قرار دارد. سرزمینی که قرنها در کنار رودخانههای خروشانش زیسته، امروز در برابر سایه بلند خشکسالی ایستاده است.
در این شرایط فقط مرگ آب نیست که در راه است؛ مرگ زمین است، مرگ مهاجرتزده معیشت، و کوچ سراسری روستا.
انتهای پیام/ 644/.