به گزارش خبرگزاری تسنیم از زاهدان، ایران کوچک لقب شهرستانی آرام و پرجاذبه در چند کیلومتری آتشفشان خفته تفتان است که تقریباً 2 برابر استان تهران وسعت دارد و تنها 1.2 درصد از جمعیت آن را در خود جای داده است.
«ایران کوچک» هزار و یک ناگفته دارد، ناگفتههایی از جنس "تخت رستم" و سروهای کهنسال 3200 ساله، ناگفتههایی از منطقهای سراسر کوهستانی و خنک با انواع محصولات گرمسیری و سردسیری که کمتر به آنها پرداخته شده است.
"تخت رستم" کوهی بدون قله و مسطح شده در جنوب تفتان است که مردم محلی معتقدند رستم، اسطوره شاهنامه وقتی به آنجا میرفته، روی آن استراحت میکرده است، به باور تعدادی از بومیها همسر دوم رستم از اهالی این منطقه بوده است.
کوههای عجیب و غریب زیادی در خاش وجود دارد، کوهی با چهره نیمرخ یک انسان و کوههایی با داشتن دریاچه در ارتفاعات آنها. «رخ شاه» یا «سه انگشتی» نام کوهی شبیه به نیمرخ یک انسان است و در حاشیه محور خاش به زاهدان است.
این کوه در کیلومتر 50 محور خاش به زاهدان قرار دارد و به دلیل نزدیکی به جاده اصلی همواره مورد بازدید گردشگران مختلف قرار میگیرد.
«سردریا»، دریاچهای در همسایگی ابرها
دریاچه "سردریا" روستای "تمندان" حاصل فرورفتگی طبیعی در میان چند کوه بلند است. اگرچه این دریاچه مانند دهها دریاچه دیگر ایران حال و روزی ناخوش دارد و دیگر نمیتوان در آن قایقسواری و ماهیگیری کرد، اما همچنان اندکی از مناظر بکر و دیدنی آن باقی مانده است. عشایر کنار دریاچه فرصت زندگی در سادهترین و صمیمیترین فضای ممکن را ایجاد میکنند.
به گفته مسئولان محلی جمعیت عشایری خاش 20 هزار نفر است که هزاران نفر از آنها در فصل بهار به دامنههای سرسبز و حاصلخیز تفتان کوچ میکنند، آنها معتقدند: زندگی در کنار عشایر خاش از ظرفیتهای گردشگری سیستان و بلوچستان محسوب میشود و عاملی برای جذب گردشگر بیشتر است.
سرو کهنسال 1200 ساله
از دیگر جاذبههای گردشگری خاش میتوان به سرو کهنسال روستای "سنگان" با 3200 سال سن اشاره کرد، سروی با 30 متر ارتفاع و 3 متر قطر تنه که به عنوان نماد استقامت بلوچستان به شمار میرود و سالها قبل در فهرست آثار ملی ایران نیز به ثبت رسیده است.
سروهای کهنسال دیگری نیز در روستاهای خاش مانند "دهپابید و کوشه" وجود دارد که در بین مردم محلی دارای احترام خاصی است. بومیان در گذشته محل درخت سرو را به عنوان زیارتگاهی پنداشته و خواستهها و نیازهای خود را با گره زدن نخ یا پارچه به درخت، از آن طلب میکردند.
نقوش به جامانده از درخت سرو در تخت جمشید نشان میدهد که ایرانیان باستان جایگاه ویژهای برای درخت قائل بودهاند، بر همین اساس این درختان هزاران سال مورد حفاظت و مراقبت قرار میگرفتهاند.
چشمههای آب گرم و آبشارهای کوچک
چشمههای آب گرم زیادی در حاشیه کوه تفتان وجود دارد که یکی از آنها چشمه آب گرم روستای سنگان خاش است؛ این آب گرم با خواص درمانی از دل صخرهها میجوشد و نشان دهنده فعالیتهاى عمیق آتشفشانى تفتان است.
چشمه آب گرم "سنگان" در 14 کیلومتری روستای "تمندان" واقع شده و میزان آبدهی آن نسبت به سایر چشمههای منطقه کمتر است، دمای آب چشمه 25 درجه سلسیوس اعلام شده و از نظر آسایش انسان در شرایط مطلوب به شمار میرود.
چشمه آب گرم "قرقرگ" با ویژگی فوران آب نیز در نزدیکی روستای "اسکل آباد" قرار دارد، فوران آب از چشمه به نحوی است که مردم محلی تصور میکنند چشمه با صدای صوت فوران میکند اما فوران آن ناشی از یک فرآیند علمی اثبات شده است.
اکثر مناطق خاش به ویژه اطراف کوه تفتان دارای رودخانهها و آبشارهای فصلی است که مهمترین آبشار در این نزدیکی مربوط به آبشار لادیز در مرز بین شهرستان خاش و میرجاوه است. این آبشار در نزدیکی غار لادیز و 25 کیلومتر مرکز میرجاوه قرار دارد.
قرارگیری لادیز در اطراف کوه تفتان و جاذبههای طبیعی دیگر توانسته توجه گردشگران زیادی را در فصل بهار و تابستان به خود جلب کند.
سنگنگارههای 10 هزار ساله
در خاش آثار بجامانده از انسانهای ماقبل تاریخ نیز وجود دارد، این آثار در سنگ نگارههای روستاهای تمندان، ایرندگان و حاشیههای رشته کوههای بیرک و تفتان نشان میدهد که قدمت زندگی بشر در این منطقه به حدود 10 هزار سال قبل میرسد.
باستانشناسان شروع نقشاندازی بشر روی سنگها و تولید سنگنگارهها را به پایان دوران پارینه سنگی و مهاجرت انسان از غار به دشت تخمین زدهاند که حداکثر مربوط به 12 هزار سال قبل است.
به طور کلی سنگنگارهها، قدیمیترین آثار هنری بجامانده از انسانهای ماقبل تاریخ به شمار میرود. نمونه این آثار نه تنها در خاش، بلکه در مناطق مختلف سیستان و بلوچستان نظیر دره "نگاران" و کوه "مهرگان" در سراوان و مناطقی از شهرستان سرباز کشف شدهاند.
سنگ نگارههای حوزه تفتان و بیرک نشان میدهد این منطقه از هزاران سال قبل محل مناسبی برای زندگی انسان بوده و شرایط ایدهآل برای تولید محصولات کشاورزی و چرای دام داشته است.
سبدی از محصولات کشاورزی ایران
ایران کوچک شهرت خود را مدیون تولید انواع محصولات کشاورزی سردسیری و گرمسیری است، جایی که در ارتفاعات سرد تفتان انواع درختان آلو، زردآلو، گردو و بادام و در مناطق جنوبی آن مرکبات، نخلستانها و برنج عمل میآید.
در این شهرستان باغات پسته، زیتون، انار، و محصولاتی نظیر زعفران گندم و جو، باقلا، زیره، یونجه، انواع محصولات جالیزی و سبزی و صیفی جات نیز تولید میشود. انار شهرستان خاش از محصولات معروف این شهرستان است و نوعی از انار بدون هسته در خاش به عمل میآید که بسیار پرطرفدار است.
ارتباط خاش با کویر لوت و فرصت کویرنوردی از زمینههای گردشگری جدید خاش به حساب میآید، فرصتی که تاکنون گردشگران زیادی را برای راهپیمایی و شترسواری در کویر راهی سیستان و بلوچستان کرده است. البته هر از چند گاهی مسابقههای شترسواری در خاش و سایر شهرهای سیستان و بلوچستان برگزارمیشود این مسابقهها ریشه در تاریخ، فرهنگ و سنتهای بومیان داشته و اکنون جزو ورزشهای اصلی بومی محلی این منطقه محسوب میشود.
انتهای پیام/