به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم، سید محمد بهشتی در «نشست ایران، فوتبال و جام جهانی» که به همت پژوهشکده مردم شناسی پژوهشگاه میراث فرهنگی برگزار شد، پرسش اصلی مردم شناسی را کیستی جامعه و جامعه شناسی را حال جامعه دانست و اظهار داشت: «کیستی جامعه مانند کیستی افراد پنهان است و به راحتی نمیتوان به آن پی برد و زمانی آشکار میشود که فرد در موقعیتی دراماتیک (روایی) قرار بگیرد که در آن زمان حدود شخصیتی فرد مشخص میشود.»
بیشتر ببینید:
فیلم دو «قوی سیاه» نادر در ایران + تصاویر
وی افزود: «اینکه فرد در مواجه با اتفاقات چه عکس العملی نشان میدهد حدود شخصیت فرد را مشخص میکند و اساس قصه و روایت هم این است که موقعیتی را فراهم کند که حدود شخصیتی پرسوناژ داستان مشخص شود.»
بهشتی با بیان اینکه این مسئله در مورد جوامع هم صدق میکند، تصریح کرد: «جامعه در موقعیتهای تاریخی پدید آمده کیستی اش را آشکار میکند و اهمیت این موقعیت در آن است که در مواقع معمول پنهان میشود به نحویکه نمیتوان از کیستی جامعه به درستی شناختی پیدا کرد.»
وی با بیان این نکته که در بیشتر اوقات صورت ظاهر جوامع غلط انداز است اظهار کرد: «در شرایط غیر دراماتیک تمام فعالیتهای فرد از اراده وی سر چشمه میگیرد و بنا بر آن دوست ندارد خیلی از صفات بد در وی آَشکار شود و سعی میکند دیگران به واسطه صفات حسنه نمایان شده در او از وی شناخت پیدا کنند.»
بهشتی اظهار داشت: «جوامع نیز در شرایط غیر دراماتیک به همین شکل اندو تلاش میکنند قانونمند دیده شوند ولی در بزنگاهها اتفاق دیگری می افتد زیرا که در این مواقع ارادهای وجود ندارد و تمامی امور خارج از آن است.»
رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری گفت: «در بزنگاه های تاریخی جوامع اراده ندارند و شخصیت واقعی جامعه گویی پوسته را کنار میزند و بیرون می آید و صورت ظاهری جامعه را می درد و آشکار می شود.»
جام جهانی فوتبال و ایجاد موقعیت دراماتیک در ایران
بهشتی با اشاره به مفهوم فوتبال، جام جهانی و حضور ایران در گروه مرگ گفت: «تمام اینها شرایطی را فراهم کرد که حضور ایران در جام جهانی فوتبال تبدیل به یک موقعیت دراماتیک در ابعاد ملی شود و رفتاری از جامعه ایران سر بزند که در موقعیت قبل و بعد، آن را کمتر ببینیم.»
وی با طرح این پرسش که قبل از جام جهانی راجع به جامعه ایران چگونه قضاوت میشد؟ تصریح کرد: «ایران تا پیش از مسابقات جام جهانی جامعه ای نا به هنجار، قانون گریز، مضطرب و... عنوان میشد تا اینکه ایران در مقابل مراکش برنده میشود. گزارشگر نیز در جریان بازی با ناامیدی به اتمام بازی در دقایق اولیه شروع بازی راضی بود زیرا که تصویر قبلی را از خودش فوتبال و جامعه ایران داشت.»
بهشتی گفت: «این در حالی اتفاق افتاد که تیم ایران برنده شد و ملت ایران در شهرهای مختلف به خیابانها آمدند و تمام کشور یک واکنش از خود نشان دادند و همه ایران به یک رنگ آشکار شد.»
وی این امر را حاکی از یکپارچکی ایران دانست و گفت: «زمانیکه مسابقات فوتبال در شهر تبریز برگزار میشود شاهد جریانات واگرا هستیم ولی زمانیکه تیم ملی ایران در جام جهانی پیروز می شود همان صحنه ای که در تهران می بینیم در تبریز نیز مشاهده میکنیم که نشان از چهره دیگر جامعه ایران دارد که کسی نمیتواند در یک بزنگاه مانع آن شود.»
بهشتی با اشاره به حضور اکثر ایرانیان در خیابان ها بعد از برد مقابل تیم فوتبال مراکش تصریح کرد:«کسی برای این حضور یکپارچه نقشه ای نکشیده بود و این رفتار خبر بزرگ و خوبی است که یکی از فواید این مسابقات بود به نحوی که آن شب به احتمال خیلی زیاد یکی از امن ترین شبهای ایران بوده است.»
رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری افزود: «اگر این چهره درست احصاء شود و تصویری روشن از آن بدست آورده شود دلالت بر کیستی جامعه ایرانی می کند و انسان را امیدوار و شگفت زده می کند زیرا که درست در تضاد با چهره ای است که قبل از این در ذهنها بوده است.»
بهشتی افزود: «اینکه در جامعه مانند ایران با این تنوع فرهنگی شاهد این یکپارچگی هستیم حکایت از این می کند که ما خلاف آن خیلی زحمت کشیده ایم که در حوزه ارادی عمل کنیم و در حوزه ارادی در طی یک قرن اخیر پیچیده ترین سوءمدیریت ها را در مورد تنوع فرهنگی انجام داده ایم ولی موفق نشدیم.»
رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری گفت: «این فرهنگ آنقدر ریشه دارد ؛ زمانیکه ایران مقابل مراکش پیروز می شود تمام ایران با این تنوع فرهنگی یک واکنش نشان می دهند و اینکه افرادی از قومیت های مختلف دست از وطن یکپارچه شان به نام ایران برداشته باشند تنها یک سوء تفاهم است.»
بهشتی تأکید کرد: «و این همان چیزی که در بزنگاه های غیر ارادی کاملا آشکار میشود.»
وی رویدادهایی از این دست با ابعاد خیلی گسترده را راهگشا دانست و گفت: «اگر روزگاری راجع به هویت ایرانی سخن بگوییم و همگان به ما خرده بگیرند که این چیزهایی که مطرح می کنید مربوط به تاریخ است و آیا در حال حاضر که در قرن بیست و یکم بسر می بریم و رسانه ها اینقدر گسترش یافته اند نیز این یکپارچگی در هویت ایرانی وجود دارد یا نه ؟ به کار می آیند.»
فرهنگ ایرانی عمیق تر از آنچه در اذهان وجود دارد
رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری افزود: «این موارد حکایت از ریشه دارتر ، عمیق تر و پوست کلفت تر بودن فرهنگ ایرانی و آنچیزی است که در ذهن ها وجود دارد و اینگونه است که این فرهنگ توانسته در طول این سالها از گردنه های سخت عبور و موجودیت خویش را حفظ کند.»
بهشتی با اشاره به اینکه این موارد در مورد احوال جامعه ایرانی نیز می تواند چیزهایی بگوید اظهار داشت: «رفتار خوب ایرانی ها (جمع کردن زباله ها ) در ورزشگاه نشان از انعکاس مدنیت در این رفتار دارد چیزی که در ترافیک دیدنش سخت است.
مدنیت جامعه ایرانی
بهشتی گفت: «لایه ای در جامعه ایرانی وجود دارد که مدنیت به سرعت دارد در آن رشد می کند و در یک بزنگاه هایی خود را آشکار می کند زیرا که مدنیت پر سر و صدا نیست ، مدنیت مانند نا مدنیت همراه با قتل و عربده کشی نیست و دارای مناعت طبع و انظباط است و خیلی دیده نمی شود مگر در این بزنگاهها.»
به گفته رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، تقبیح حرکت عده ای که به هتل رونالدو رفتند از سوی جامعه ایران نشان از مدنیت آن دارد که دارای تغییر و تحول شده است.
بهشتی در پایان رویداد حضور ایران در جام جهانی 2018 را به مثابه یک بزنگاه تاریخی بسیار مهم عنوان خواند و گفت: این رویداد برای افرادی که بخواهند در حوزه فرهنگ، احوالات فرهنگ جامعه و کیسی آن مطالعه کنند فرصت بسیار خوبی را فراهم کرد.
انتهای پیام/