به گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران پویا، روایتی دراماتیک از "فاجعه منا"، ایده اصلی سریال «حوالی پاییز» بود؛ ایدهای که به یک سریال 20 قسمتی تبدیل شد؛ اما این همه ماجرا نیست. حتی انتخاب کارگردان برای این سریال ساده نبوده و تقریباً خیلیها میدانستند که حضور بازیگر خارجی در این سریال هم حاشیههایی به دنبال خواهد داشت. به این سبب با سعید پروینی تهیهکننده و حسین نمازی نویسنده و کارگردان این سریال گفتگویی انجام دادیم که درباره این حواشی و اتفاقات صحبت کنند.
سعید پروینی تهیهکننده سریال «حوالی پاییز» درباره گرفتاریها و دردسرهای این سریال، تصریح کرد: قبل از هرچیز واقعاً درباره شهدای منا و کسانی که در حادثه جرثقیل و مسجدالحرام به شهادت رسیدند، احساس وظیفه کردم. از همان قدم اول با موانع و گرفتاریهایی در روند تولید و نمایش اثر مواجه شدیم. برخی از مدیران پیشنهاد دادند به این موضوع نپردازید، چون احتمال دارد سریال در زمان پخش با مخالفتهایی روبهرو شود. اما چند مدیر هم مصمم در کنار ما بودند و به صورت جدی از تولید «حوالی پاییز» پشتیبانی کردند. آنها اصرار داشتند که این سریال ساخته شود و حتی در جلسات مختلف علیرغم مخالفتها، پای کار ایستادند تا در نهایت سریال ساخته و پخش شد.
وی درباره مهمترین حاشیه سریال «حوالی پاییز» که هنوز هم در فضای مجازی ادامه دارد، تأکید کرد: در کنار تأمین ملزومات تولید سریال از انتخاب کارگردان و بازیگر تا تهیه امکانات و تجهیزات، مشکلات و دشواریهایی را پشت سر گذاشتیم اما شاید مهمترین آنها، انتخاب بازیگر خارجی سریال بود. چرا که حدس میزدیم در اینباره با مشکلاتی روبهرو بشویم. اما بایستی بدانید پروتکل مشخصی برای انتخاب بازیگر خارجی از تلویزیون به ما ابلاغ نشد، بنابراین سعی کردیم با انتخاب بازیگر درست و کمحاشیه، خود را از حواشی احتمالی دور کنیم و با حساسیتهای خاصی "خانم سلامه" را انتخاب کردیم، با این همه فیلمهایی از گذشته این بازیگر منتشر شد آن هم درست همزمان با پخش قسمتهای حساس سریال و جایی که باید از تأثیرات حسی و عاطفی سریال بر مخاطبان بهرهمند میشدیم.
تهیهکننده «حوالی پاییز» با اشاره به بیغرضنبودن انتشار فیلمهای بازیگر لبنانی در فضای مجازی، خاطرنشان کرد: به اعتقاد بنده، انتشار فیلمهای مربوط به این بازیگر در فضای مجازی چندان هم بیغرض نبوده و این کار سبب شد که تأثیرگذاری بخشهای مهمی از سریال برای عدهای که این ویدئوها را دیده بودند، کاهش پیدا کند. برای انتخاب این بازیگر بسیاری از جوانب مورد توجه قرار گرفته بود، اما "آن ماری سلامه"، چند سال پیش در برنامهای شبیه به «خندوانه» در مسابقهای مانند لباهنگ شرکت کرده و آواز خوانده است. مخاطبان ما میدانند که این بازیگر از دین و فرهنگ مربوط به کشور خودش برخوردار است و در گذشتههای نه چنداندور هم بازیگران خارجی در آثار تلویزیونی کشورمان بازی کردهاند که شاید حتی از "آن ماری سلامه" هم بیشتر حاشیه داشتهاند، اما در آن زمان هنوز شبکههای اجتماعی توسعه عمومی پیدا نکرده بود.
پروینی به گرههایی در روند تولید «حوالی پاییز» اشاره کرد که هرکدام از آنها ممکن بود روند تولید یا پخش سریال را متوقف کند، افزود: در طول سالهای فعالیت حرفهای به طور طبیعی با مشکلات و دشواریها روبهرو شده، در سریال «حوالی پاییز» جنس متفاوتی از مسئله و مشکل را لمس کرده؛ مشکلاتی که در حد گره بودند و هر کدام از آنها ممکن بود روند تولید یا پخش را برای همیشه متوقف کند یا به گفته خودش سریال را به زمین بزند.چندین مورد اینچنینی داشتیم که به لطف خدا و با برنامهریزی توانستیم از آنها عبور کنیم.
وی ادامه داد: بخشی درون سازمانی یا درون گروهی بود و یکی دو مورد هم خارج از سازمان اتفاق افتاد. خوشبختانه با کمترین مسئله از پس آنها برآمدیم. مثلاً یکی از این مشکلات انتخاب بازیگر نقش "ساره" بود. کمتر بازیگری قبول میکرد که نقش یک زن اهل عربستان را در سریالی مربوط به حادثه منا بپذیرد و آن را بازی کند. بعد از انتخاب بازیگر هم مشکلاتی داشتیم که خوشبختانه با تعامل و همراهی حل شد وگرنه ممکن بود کار را تعطیل کند. مثلاً دیالوگهایی درباره موضعگیری سیاسی برای شخصیت "ساره" نوشته بودیم که بازیگر از بیان آنها نگران بود و نمیدانست چه عواقبی برایش خواهد داشت. در چنین مواردی با وکیلش مشورت میکرد و با تعامل و گفتگو سعی کردیم مشکل را حل کنیم. البته تعاملها باعث شد تا آسیبی به فیلمنامه وارد نشود و موجب تغییرات اساسی در دیالوگها نشود.
این تهیهکننده در پاسخ به این سوال که چرا از بازیگر ایرانی عربزبان استفاده نکرده، میگوید: از چندین بازیگر جنوبی و عربزبان تست گرفتیم، بازیها اصلاً خوب نبود و به انگلیسی و فرانسه مسلط نبودند اما ما نیاز داشتیم که شخصیت "ساره" به چند زبان صحبت کند. همچنین لازم بود این بازیگران، فارسی را درست حرف نزند و مثل یک خارجی کلمات فارسی را ناشیانه ادا کنند؛ اما بازیگران ایرانی یا نمیتوانستند فارسیِ بَدْ صحبت کنند یا اینکه راکوردش را حفظ نمیکردند. البته دعوت از بازیگران خارجی یک اتفاق تازه نیست و پیش از ما مسعود جعفری جوزانی برای «در چشم باد»، مازیار میری برای «کتاب قانون»، جمال شورجه برای «33 روز»، علی غفاری برای «استرداد» و بسیاری دیگر از کارگردانان سینما و تلویزیون از بازیگران خارجی در آثار تلویزیونی و سینمایی کشورمان استفاده کردهاند و حتماً برای این کار دلایلی وجود دارد.
وی درباره انتقادها به انتخاب بازیگر خارجی، افزود: احتمالاً دوستانی که امروز انتقاد میکنند چرا برای نقش "ساره" از بازیگر خارجی دعوت به کار کردهایم، اگر از بازیگر ایرانی برای این نقش انتخاب میکردیم، این نقد را مطرح میکردند که چرا بازیگر خارجی استفاده نکردهایم! اما متأسفیم که اصلاً به بازخوردهای مردمی توجهی نکردند که مردم در کوی و برزن نسبت به ساخت چنین مضمون و نگاهی، تشکر میکردند. البته هنوز منتظر نظرسنجی تلویزیون هستیم ولی از طریق ارتباطات عمومی با مردم و شبکههای اجتماعی به این نتیجه رسیدهایم که چه از طرح نکات مثبت و چه ارائه انتقادها همه خبر از دیده شدن میدهند.
حسین نمازی کارگردان «حوالی پاییز» از نپذیرفتن ساخت این سریال در ابتدا میگوید: بعد از دعوت تهیهکننده برای همکاری تصمیم گرفتم در ملاقات حضوری و به شکلی مودبانه جواب رد بدهم. هرگز ذهنیتی برای ساخت سریال نداشتم، چه برای تلویزیون و چه هر جای دیگر؛ اما سریال «حوالی پاییز» برایم مهم شد چون با حادثه منا درگیر شده بودم و خانوادهام در این حادثه بودند و خوشبختانه به سلامت بازگشتند؛ اما ترس و اضطراب وحشتناکی را تجربه کردیم. شاید ساخت سریالی با موضوع حادثه منا نیازمند جسارتی است که ممکن است هر کسی به طور طبیعی آن را نداشته باشد؛ اما تجربه شخصی و احساسش به بازماندگان و خویشاوندان شهدای منا این جسارت را فراهم کرده بود که همیشه ترجیح داده کاری مؤثر انجام بدهد حتی اگر متحمل دردسر شود.
وی اضافه کرد: در نگارش فیلمنامه دستش کاملاً باز بوده و حتی کنایهها و اشاراتی که در دیالوگ بازیگران شنیدهایم، بدون هیچ سفارش و تأکیدی نوشته شده است. با وجود اینکه خیلیها به من هشدار دادند کار کردن با تلویزیون سخت است، اما تجربهای شیرین داشتم و از انعطاف و همراهی مدیران تلویزیون شگفتزده شدم. با هیچ اجبار و سفارشی مواجه نبودم و هر آنچه در فیلمنامه این سریال گفته، حرفهایی است که باید زده میشد.
کارگردان سریال «حوالی پاییز» با اشاره به اینکه خودم را برای حاشیهها آماده کرده بودم، تصریح کرد: جنس حاشیهها با آنچه پیشبینی کرده بودم متفاوت بود و من در جریان این تجربه به نکاتی دست پیدا کردهام که ارزش توجه را دارد. مثلاً اینکه در تلویزیون آییننامهای برای انتخاب بازیگر خارجی و قواعد و اصول آن وجود ندارد. چنین آییننامهای میتوانست بسیار راهگشا باشد. من واقعاً ترجیح میدادم یک بازیگر ایرانی مسلط به زبان عربی پیدا میکردیم چون از هر نظر برای ما بهتر و راحتتر بود؛ اما این خیلی اسفناک است که چنین بازیگری نداریم و مجبور شدیم بازیگری را دعوت به کار کنیم که حتی یک کلمه فارسی بلد نبود.
وی ادامه داد: 22 سال است که در سینما مشغول به کارم، در حوزه کارگردانی فیلم کوتاه و سینمایی و تدریس کار کردهام و بعد از سریال «حوالی پاییز» فهمیدم تصور درستی از مخاطب ایرانی ندارم و هیچ نمیدانستم تلویزیون این همه مخاطب دارد. چرا که بعد از پخش یکی دو قسمت، سریال توجه مخاطبان را جلب کرد و از قسمت سوم مخاطبش بالا رفت و از قسمت 12 به بعد میزان مخاطبان سریال به اوج خودش رسید. من به این نتیجه رسیدهام که شاید بهتر باشد تلویزیون مینی سریال و تلهفیلم را رها کند و سریالهایی با تعداد قسمتهای بالا بسازد چون کمی طول میکشد تا مردم سریالها را پیدا کنند و برخی به من میگفتند چقدر زود تمام شد.
نمازی با اشاره به اینکه سریالها باید با تعداد قسمتهای بالا ساخته شود تا مخاطب را بیشتر درگیر خودش کند، خاطرنشان کرد: اگر سریالهایی با تعداد قسمتهای بالا ساخته شود و این سریالها از کیفیت بالایی برخوردار باشند که از همان قسمتهای اول مخاطب درگیر شود، اتفاق بسیار خوبی رخ خواهد داد. حالا به این نتیجه رسیدهام که سریالهای تلویزیونی بسیار پرمخاطب هستند و تلویزیون رسانهای بسیار قدرتمند است. معتقدم نگاه سینمایی به سریالهای تلویزیونی بسیار اشتباه است؛ زیرا با تسلط بر قواعد سریالسازی میتوان آثار بسیار پرمخاطبی تولید کرد. حالا برای همکاری با تلویزیون بسیار مشتاقم و ساخت سریال را یکی از گزینههای پیشروی خود میدانم.
انتهای پیام/