به گزارش گروه بینالملل خبرگزاری تسنیم، نیمه نخست سفر دکتر روحانی، رئیسجمهوری کشورمان به آسیای مرکزی، با پایان یافتن نشست سران کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای پایان یافت. آقای روحانی مستقیماً از بیشکک عازم دوشنبه شد تا در پنجمین نشست کنفرانس تعامل و اعتمادسازی در آسیا (سیکا) شرکت کند. دیدار با سران دیگر کشورهای حاضر در این نشست و بهویژه امامعلی رحمان، رئیسجمهوری تاجیکستان از جمله برنامههای رئیسجمهور در این سفر است، با این حال با نگاهی به مهمترین دستاوردهای سفر رئیسجمهور به بیشکک، به ارزیابی مهمترین محورهای مطرحشده در این دیدارها میپردازیم.
تکرار شعار حفظ برجام در بیانیه پایانی شانگهای
برجام و حواشی را مجدداً میتوان مهمترین محور موضوعات مدنظر تیم دولت در نشست بیشکک در نظر گرفت. روحانی در سخنرانی خود با انتقاد از ایالات متحده آمریکا، اقدامات ترامپ را تروریسم اقتصادی نامید و بر ضرورت حفظ برجام تأکید کرد. رئیسجمهور همچنین مجدداً بر عملکرد جمهوری اسلامی ایران به تعهداتش تأکید کرد و خروج ایالات متحده و رفتارهای این کشور پس از خروجش را مورد انتقاد قرار داد و از اعضای باقیمانده در برجام درخواست کرد تا به تعهدات خود در این توافق عمل نمایند. این موضعگیری رئیسجمهور و رایزنیهای تیم دیپلماتیک ایرانی در این نشست موجب شد تا در بیانیه پایانی ذکر شود: کشورهای عضو باور دارند که اجرای استوار برنامه جامع اقدام مشترک برنامه هستهای ایران باید در اولویت و در انطباق با قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل باشد و تمامی مشارکت کنندگان را به انجام اکید تعهداتشان برای اجرای جامع و مؤثر این سند فرا میخوانند.
نخستین دیدار با شی جینپینگ
نخستین دیدار دکتر روحانی در حاشیه نشست سازمان همکاری شانگهای، گفتوگو با شی جینپینگ، رئیسجمهور چین بود. در این دیدار دو طرف بر ضرورت توسعه مناسبات و روابط دوستانه تأکید کردند. رئیسجمهور چین در این دیدار با تأکید بر ضرورت همکاری دو کشور در مقابله با یکجانبهگرایی ایالات متحده آمریکا، اظهار داشت خروج آمریکا از برجام اصلیترین عامل افزایش تنشهای منطقهای است و اعلام کرد پکن آماده توسعه روابط با تهران در زمینههای مختلف امنیتی از جمله مبارزه با تروریسم و جرائم سازمانیافته است. مشارکت ایران در ابتکار کمربند و جاده چین از دیگر موضوعات مورد بحث رؤسای جمهور کشورمان و چین بود. اگرچه انتظار میرفت خرید نفت ایران توسط چین و مقابله با تحریمهای آمریکا یکی از محورهای کلیدی این دیدار باشد، اما هیچ خبری در این زمینه در رسانهها مطرح نشد.
هفدهمین دیدار روحانی با رئیسجمهور روسیه
دیدار با ولادیمیر پوتین گفتوگوی دیگری بود که دکتر روحانی در بیشکک صورت داد. در این دیدار نیز مجدداً برجام اصلیترین محور گفتوگوها بود، با این حال بهنظر میرسد تنوع موضوعات این دیدار بیش از دیگر ملاقاتهای حاشیهای رئیسجمهور در بیشکک باشد. بحث پیرامون عضویت موقت ایران در اتحادیه اقتصادی اوراسیا، برگزاری کمیسیون مشترک همکاریهای دو کشور و توسعه مناسبات در حوزههای انرژی و ترانزیت از جمله دیگر موضوعات دیدار با پوتین بود. رئیسجمهوری کشورمان همچنین در این دیدار توسعه روابط تهران و مسکو را برای منطقه حائز اهمیت خواند.
لغو دیدار با نارندرا مودی و سرنوشت مبهم صادرات نفت ایران به هند
نارندرا مودی، نخستوزیر هند سومین هدف دیدارهای حاشیهای رئیسجمهور در بیشکک بود، با این حال بهدلیل آنچه فشردگی برنامههای رئیسجمهور عنوان شد، این دیدار ملغی گردید. پیش از این پایگاه ایندیا تودی بهنقل از منابعی گفته بود در دیدار روحانی و مودی که نخستین ملاقات دو طرف پس از انتخابات هند بهشمار میرود، قرار است تصمیمی در خصوص واردات نفت ایران توسط هند اتخاذ شود، با لغو این دیدار، سرنوشت مبهم صادرات نفت کشورمان به هند همچنان بهعنوان یک سؤال جدی باقی میماند. منابع رسمی و غیررسمی هنوز اعلام نکردهاند که آیا این دیدار در دوشنبه صورت خواهد گرفت یا خیر. نخستوزیر هند نیز قرار است برای شرکت در نشست سیکا به دوشنبه، پایتخت تاجیکستان سفر کند و در حاشیه این اجلاس نیز فرصت برای دیدار با رئیسجمهور وجود خواهد داشت.
دیدار دوستانه با رئیسجمهور افغانستان
آخرین دیدار رئیسجمهوری کشورمان در بیشکک با اشرف غنی، رئیسجمهور افغانستان بود. در این دیدار با تأکید بر ثبات منطقه، آقای روحانی بر توسعه مناسبات اقتصادی دو کشور در چارچوب کمیسیون مشترک اقتصادی تأکید کرد. موضوع مواد مخدر که اخیراً در محافل رسانهای و دیپلماتیک کشورمان بهکرّات مطرح شده است نیز از جمله دیگر موضوعات گفتوگوی روحانی و اشرف غنی بود. در پایان نیز اشرف غنی با اشاره به ضرورت توسعه روابط با کشورمان تأکید کرد: «هرگز اجازه نخواهیم داد از خاک افغانستان علیه ایران استفاده شود».
ضعف بزرگِ عدمدیدار با جینبیکاف
اگرچه رئیسجمهوری و تیم دیپلماتیک کشورمان اقدامات قابلتوجه و فشردهای را در جریان سفر یکروزه به بیشکک و شرکت در اجلاس سران کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای صورت دادند، لکن شاید مهمترین ضعف این برنامه فشرده دیپلماتیک را بتوان عدمدیدار با سورنبای جینبیکاف، رئیسجمهوری قرقیزستان دانست. از آخرین سفر رئیسجمهوری کشورمان به قرقیزستان چند سال میگذرد. در آن سفر که آتامبایف رئیسجمهور قرقیزستان و جینبیکاف هنوز نخستوزیر این کشور بود، یک نقشه راه 10ساله روابط میان دو طرف تنظیم شد. پیگیری اجرای این نقشه راه و گفتوگو پیرامون موانع توسعه همهجانبه مناسبات دو کشور، بهویژه در حوزه اقتصاد با توجه به عضویت مشترک ایران و قرقیزستان در اتحادیه اقتصادی اوراسیا میتوانست مهمترین محورهای نخستین دیدار روحانی با جینبیکاف در کسوت ریاستجمهوری وی باشد، ولی هیچ خبری در رسانهها در خصوص این دیدار مخابره نشد.
تکمیل پازل دیپلماسی در دوشنبه
اگرچه محور دیدارها و موضوعات مورد بحث رئیسجمهور در بیشکک عمدتاً پیرامون مسائل منطقهای و بینالمللی و بهویژه برجام بود، مسائل پیرامون روابط کشورمان با آسیای مرکزی کمتر در بیشکک مورد توجه قرار گرفت، از همین جهت انتظار میرود در دوشنبه رئیسجمهور دیدارهای بیشتری پیرامون دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران در آسیای مرکزی صورت دهد. دیدار با امامعلی رحمان، رئیسجمهوری تاجیکستان و دیدارهای احتمالی با قاسم ژومارت توکایف، رئیسجمهور قزاقستان و شوکت میرضیایف، رئیسجمهور ازبکستان از جمله این موارد میتواند باشد.
انتهای پیام/*