به گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران پویا، مسئولیت بهمعنای ضمانت و تعهد است و بهعنوان تعهدی درونی از سوی فرد، برای انجام مطلوب همه فعالیتهایی که بهعهده او گذاشته شده است، تعریف میشود. آنان که بدون لحاظ شایستگیهای لازم، خود را در مقام و مسئولیتی قرار میدهند، یا مدیرانی که با وجود افراد شایستهتر، افراد دیگری را در یک پست حکومتی نصب میکنند، بالاترین خیانتها را مرتکب شده و موجبات رکود جامعه را فراهم آورده و در دنیا و آخرت مورد غضب الهی واقع میشوند. امیر مؤمنان علیه السلام بهعنوان حاکم اسلامی به یکی از فرمانداران خویش در اهواز فرمود «ای رفاعه، بدان که این حکومت امانتی است که هرکس به آن خیانت کند، لعنت خداوند را تا روز قیامت بههمراه خواهد داشت و هرکس خیانتکاری را بهکار گیرد، محمد صلی الله علیه و آله در دنیا و آخرت از او بیزار است؛ یَا رِفَاعَةُ أَنَّ هَذِهِ الْإِمَارَةَ أَمَانَةٌ فَمَنْ جَعَلَهَا خِیَانَةً فَعَلَیْهِ لَعْنَةُ اللَّهِ إِلَى یَوْمِ الْقِیَامَةِ وَ مَن اِسْتَعْمَلَ خَائِناً فَإِنَّ مُحَمَّداً صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ مِنْهُ بَرِیءٌ فِی الدُّنْیَا وَ الْآخِرَةِ. (مستدرک الوسائل, ج17, ص355)
همچنین رسول گرامی اسلام صلی الله علیه و آله و سلّم در دیگر روایت فرمود: «بدانید که همه شما سرپرست هستید و همه شما درباره زیردستانتان بازخواست مىشوید؛ آن امیرى که بر مردم فرمان مىراند، سرپرست است و نسبت به رعیتش بازخواست مىشود؛ ألا کُلُّکُمْ راعٍ و کُلُّکُم مَسؤولٌ عن رَعِیَّتِهِ فالأمِیرُ الذی على الناسِ راعٍ و هُو مَسؤولٌ عن رَعِیَّتِهِ.» (جامع الأخبار (للشعیری)، ص119)
بنابراین مسئولیتها امانتهایی در دستان صاحبانمنصب است که افراد در وهله اول باید شایستگیهای لازم را داشته باشند؛ به این صورت که هم واجد علم کافی نسبت به پست مدنظر باشند و هم به محیطی که در آن فعالیت میکنند اشراف کامل داشته باشند و ورای آنها دارای تعهد و وجدان کاری باشند؛ این معیارها میتواند زمینههای گستردهای، از هوش گرفته تا پایبندی به اخلاقیات، از استعداد عمومی تا دانشهای مسلکی و کارشناسی در زمینه خاص نیازمندی رشد اقتصاد کشور را در بر بگیرند. جوامع انسانی که افراد لایق و شایسته را در رأس خود تجربه کردهاند، در تمامی اعصار، قرین موفقیت و پیروزی بودهاند و باور آدمی بر اطاعت از افرادی است که نسبت به خودش از شایستگی بیشتری برخوردار باشد.
اما آنچه سبب تحریک حس مسئولیتپذیری میشود، نیروی ایمان و تقوای افراد است؛ در واقع اگر انسان از تقوای فطری خود، بهخوبی بهره ببرد میتواند به تقوای دینی نائل شود؛ در این صورت، زمینه انجام وظایف بهخوبی برای او فراهم میشود. ایمان نیز نیرویی در انسان پدید میآورد که بههنگام انجام وظایف سستی به خرج ندهد. امیرالمؤمنین علیه السلام در این باره ضمن روایتی فرمود: «درباره بندگان خدا و سرزمینهایش تقوای الهی پیشه کنید؛ زیرا شما حتى نسبت به قطعههاى زمینها و چارپایان نیز باید پاسخگو باشید. از خدا اطاعت کنید و نافرمانى او نکنید؛ اِتَّقُوا اللّه َفی عِبادِهِ و بِلادِهِ فإنّکُم مَسؤولُونَ حتّى عنِ البِقاعِ و البَهائمِ، أطِیعُوا اللّه َو لاتَعصُوهُ.» (نهجالبلاغه، خطبه242)
انتهای پیام/+