به گزارش گروه بینالملل خبرگزاری تسنیم به نقل از رسانههای جمهوری آذربایجان، پس از پایان جنگ دوم قرهباغ، جمهوری آذربایجان با ابتکار مشترک با ترکیه، قالب جدیدی از همکاری در منطقه را پیشنهاد کرد. این قالب 3+3 (آذربایجان، ارمنستان، گرجستان، روسیه، ترکیه، ایران) نام داشت.
گرجستان در این نشستها در چارچوب 3+3 شرکت نکرده و اعلام کرد: به دلیل اشغال اراضی خود نمیتواند در قالب مشترک با روسیه باشد. اما با وجود این، آذربایجان همچنان در سطح رسمی فرمت را 3+3 نامید.
در 16 نوامبر، وزارت امور خارجه آذربایجان در بیانیه «جیمز اوبراین» دستیار وزیر امور خارجه آمریکا در جلسات استماع کمیته فرعی اروپایی کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان اعلام کرد که آذربایجان بار دیگر تأیید میکند که فرمت 3+2 (آذربایجان ـ ارمنستان ـ ترکیه ـ روسیه ـ ایران) اولویت امنیت منطقه است.
یعنی آذربایجان برای اولین بار رسماً اعلام کرد که گرجستان را در این قالب نمیبیند. در این زمینه باید در نظر داشت که این روزها خودروهای نظامی زرهی «باستیون» که فرانسه به ارمنستان داده بود از خاک گرجستان تحویل داده شد. میتوان حدس زد که این موضوع خشم باکو را برانگیخت و به طور غیرمنتظرهای فرمت 3+2 را اعلام کرد؛ در شرایطی که گرجستان مصرّانه میگفت در این قالب شرکت نمیکند، 3+3 را اعلام کرد.
«رئوف میرقدیروف» مفسر سیاسی آذری در توضیح این موضوع اظهار داشت: در اصل، فرمت 3+3 به خودی خود یک قالب مرده است. گرجستان هرگز در آن قالب شرکت نکرده است و وزیر امور خارجه کشور همسایه نیز به صراحت گفته است که قصد ندارد در آینده در این قالب شرکت کند. تا زمانی که عامل اشغال سرزمینهای گرجستان توسط روسیه از بین نرود، به همین منوال ادامه خواهد داشت.
در عین حال، این کارشناس فکر نمیکند که آذربایجان به نحوی نارضایتی خود را از عبور خودروهای نظامی فرانسوی به ارمنستان از طریق گرجستان به تفلیس اعلام کند.
میرقدیروف خاطرنشان کرد: چه بخواهیم و چه نخواهیم، اعتراض آذربایجان به سایر کشورها در خصوص فروش تسلیحات هم بیهوده و هم خلاف عقل سلیم به نظر میرسد. زیرا هر کشوری حق دارد تواناییهای دفاعی خود را تقویت کند و زرادخانه تسلیحاتی خود را بهروز کند.
به گفته وی، اظهارات باکو در مورد فروش تسلیحات فرانسه، هند و دیگر کشورها به ارمنستان غیرقابل درک است و از نظر موازین حقوقی بینالمللی قابل توجیه نیست.
رئوف میرقدیروف معتقد است: چنین وضعیتی نمیتواند منجر به سرد شدن روابط آذربایجان و گرجستان شود. در حال حاضر دسترسی آذربایجان به تمام دنیا از گرجستان میگذرد. ما در مورد خطوط لوله نفت و گاز صحبت میکنیم. از سوی دیگر، اگر صحبت از ارتباط زمینی آذربایجان و ترکیه باشد، فکر نمیکنم باکو خودش را کاملاً وابسته به ایران کند.
نخبگان سیاسی کنونی قرار نیست آذربایجان را به روی دنیا ببندند یا برعکس، دنیا را برای آذربایجان ببندند. در عین حال گرجستان از نظر حاملهای انرژی نیز به آذربایجان وابسته است. بنابراین فکر نمیکنم قدمی برداشته شود که باعث اختلافات جدی شود.
وی در مورد اینکه آیا زمانی که جیمز اوبراین توافق آذربایجان با ایران را غیرقابلقبول دانست و اعلام کرد که این پروژه شکست خواهد خورد، آیا آمریکا نارضایتی جدی از آذربایجان نشان داد یا خیر، گفت که آمریکا از اجتناب آذربایجان از مذاکرات صلح با میانجیگری غرب ناراضی است.
این کارشناس تأکید کرد: پس از خروج ارمنیها از بخش کوهستانی قرهباغ در نتیجه عملیات نظامی محلی 19 تا 20 سپتامبر، واکنش بسیار ملایمتر از آن چیزی بود که ما انتظار داشتیم. فقط در سطح بیانیهها واکنشهایی شنیده شد. حتی زمانی که از ماکرون رئیسجمهور فرانسه درباره تحریمها علیه آذربایجان پرسیده شد، او پاسخ داد که بحث تحریم مطرح نیست، آنها طرفدار ادامه گفتوگو با باکو هستند.
این تحلیلگر سیاسی در تشریح نظر خود تأکید کرد: ادامه مذاکرات و امضای توافقنامه صلح بین آذربایجان و ارمنستان برای غرب مهم است. اما افزایش نگرش منفی آمریکا و غرب نسبت به آذربایجان باعث شد که باکو از مذاکره دوری کند. اولین مورد، امتناع الهام علیاف از ملاقات با نیکول پاشینیان در گرانادا بود. سیاست ماکرون طرفدار ارمنستان در اینجا نشان داده شد. اما در ملاقات با شارل میشل در بروکسل تردیدهای جدی را ایجاد کرده است. در همین دوره، فرستادگان غربی، از جمله آمریکا، بازدیدهای زیادی از باکو داشتند.
رئوف میرقدیروف میگوید: ممکن است در این دیدارها، باکو به طور جدی آمادگی خود را برای امکان امضای توافقنامه صلح با میانجیگری غرب نشان نداده باشد. این باعث افزایش تنش در رابطه شده است. در چنین شرایطی، ارمنستان نیز از فرمتهایی که روسیه در آن شرکت میکرد، اجتناب کرد و نیکول پاشینیان از سفر به روسیه خودداری کرد. با این اوصاف، وی به صراحت گفت که به روسیه و سازمان پیمان امنیت جمعی وقت داد تا روابط اتحاد با ارمنستان را روشن کنند. این دو عامل نشان میدهد که پیشرفت در امضای توافقنامه صلح در هر دو قالب در آینده نزدیک مورد تردید است. من به طور کلی معتقد نیستم که توافقنامه صلح قبل از پایان سال امضا شود.
این مفسّر سیاسی که نظر خود را در مورد جهتگیری فرآیندها در پسزمینه آنچه اتفاق افتاد به اشتراک گذاشت، خاطرنشان کرد که در حال حاضر برای یک دوره مشخص یک تایماوت وجود دارد.
وی معتقد است: سیاست خارجی آذربایجان در نوبت بعدی تلاش میکند چرخشی شدید داشته باشد که فکر کنم موقتی باشد. روابط با دولت ایران پیچیده و بیثبات است. با عنایت به اظهارات ضد آذربایجانی سبحانی سفیر ایران در ایروان پس از دیدار رؤسای جمهور ایران و آذربایجان، میتوان گفت که ثباتی در روابط وجود ندارد و این امر از اثربخشی و ارزش مسیر عبور از ایران میکاهد. یعنی اگر تنش باشد تهران هر لحظه میتواند راه را ببندد.
رئوف میرقدیروف تأکید کرد: من هنوز فکر نمیکنم که مشکل کنونی در روابط باکو و واشنگتن طولانیمدت باشد. در واقع این یک هشدار آمریکا به آذربایجان است. همه چیز بستگی به این دارد که آذربایجان در آینده نزدیک از چه کانالها و ابزارهایی در ارتباط با غرب استفاده کند.
انتهای پیام/؛