به گزارش خبرگزاری تسنیم، یازدهمین جلسه از مجموعه نشستهای « صد کتاب ماندگار قرن» به منظور پاسداشت نگاشتههای برتر ایرانیان در یک قرن اخیر، با بررسی کتابِ «تاریخ طب ایران» تالیف محمود نجمآبادی، با سخنرانی محمدحسین عزیزی عضو هیئت علمی فرهنگستان علوم پزشکی و محمد صدر عضو هیئت علمی دایرةالمعارف اسلامی به میزبانی سازمان اسناد وکتابخانه ملّی ایران برگزار شد.
امین متولیان استادیار پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی که دبیری این نشست را به عهده داشت؛ ضمن خوشآمدگویی به حاضران گفت: برپایی نشستهای « صد کتاب ماندگار قرن» و معرفی آثار ماندگارِمکتوب، ایده اصیل و ماندگار فرهنگی است که در مسیر معرفت و دانش کشور گام بر میدارد. با نگاهی به عناوین کتابهای معرفی شده در این سلسله نشستها، میتوان به حُسن انتخاب و عمقِ نگاه فرهنگی میزبانان پی برد.
وی ادامه داد: کتابِ « تاریخ طب ایران» حاصل 40 سال تحقیق، تفحص و تخصص محمود نجمآبادی در عرصه تاریخ طب است. بخش مهمی از این کتاب به اخلاق پزشکی، تاریخ پرستاری و پیراپزشکی اختصاص دارد که به واقع نگارش آن نقطه عطفی در حوزه پزشکی، پرستاری، و پیراپزشکی است. این کتاب کلاس درس معرفتی است که امروز کمتر در دپارتمانهای پزشکی ارائه میشود. بخش دوم شرح کاملی از تاریخ علم طب در قبل از اسلام، بررسی مراکز طب هندی و جندی شاپور، طب در بعد از اسلام تا حمله مغول را در بر میگیرد.
استادیار پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی اظهار داشت: کتابِ « تاریخ طب ایران» در سیر مکتوبات تاریخ علم یک اثر ارزشمند است، زیرا این کتابِ تالیفی به عنوان یک نوشته مکتوبِ برجسته و الگوساز قابل تقدیر است و توسط یک طبیب و متخصص در حوزه تاریخنگاری به رشته تحریر در آمده است.
تاریخنگاری پزشکی با تأکید بر خدمات ارزنده نجمآبادی شکل گرفت
محمدحسین عزیزی، عضو هیئت علمی فرهنگستان علوم پزشکی، با اشاره به ویژگیهای کتابِ « تاریخ طب ایران» گفت: تاریخنگاری پزشکی معاصر ایران با تاکید بر خدمات ارزنده دکتر نجم آبادی شکل گرفته است؛ زیرا تاریخ پزشکی بخشی از تاریخ علم است. وی در تاریخنگاری طبابت سراغ نسخههای خطّی، چاپی، مقالههای معتبر و دیگر منابع رفته است.
وی ادامه داد: منابعی که در تاریخ پزشکی موجود است به سه قسمتِ منابع اولیه، منابع ثانویه، و منابع ثالث تقسیم میشود. منابع اولیه آن دسته از منابع ارزشمندی است که بدون واسطه و همزمان با رویداد نوشته شده است؛ منابع ثانویه مجموع آثاری است که درباره یا در تفسیر و تحلیل منابع اولیه نوشته شده است و منابع ثالث یک موضوع ویژه ای را بر میگیرند و درباره آن صحبت میشود که زنده یاد نجمآبادی از منابع اولیه و ثانویه استفاده میکرد و از این حیث کتابِ ارزشمندی است. علاوه بر این، کتابِ « تاریخ طب ایران» از بُعد جامعهشناسانه و باستانشناسانه نیز به تاریخ علم پزشکی نگاه ویژهای داشته است؛ بنابراین موظف هستیم اندیشمندان و پیشکسوتانی را که باعث تحول در جامعه شدهاند، ارج نهیم و به نسلهای آینده بشناسانیم که چه افرادِ ارزشمندی برای این سرزمین تلاش کردند.
آثار نجمآبادی در زمره بهترین آثار پزشکی است
عضو هیئت علمی فرهنگستان علوم پزشکی با بیان اینکه محمود نجمآبادی انسان تک بُعدی نبوده است؛ گفت: وی علاوه بر فعالیت در عرصه تاریخنگاری پزشکی، در حوزههای نگارش آثارِ پیرامونی نیز تبحر ویژهای داشت و مجله «جهان پزشکی» را منتشر کرد. یکی از آثار تحقیقاتی و تالیفی نجمآبادی نگارش کتاب «طبقه بندی پزشکان و مجلس مشاوره طبی و حقالزحمه پزشکان در ایران باستان» بود که دوران حکومت ساسانیان را در بر میگرفت.
وی تصریح کرد: نجمآبادی علاوه بر کتابِ «تاریخ طب در ایران»، آثار مکتوب دیگری چون «تعالیم پزشکی صدساله فرانسویان در ایران»، «فهرست کتابهای چاپی فارسی طبی»، «بلای عظیم نسل بشر، سیفیلیس و سوزاک» و غیره را به رشته تحریر در آورده که هر یک از این کتاب ها در زمره بهترین آثار علمی پزشکی بوده است.
توجه نجمآبادی به نسخ خطّی پزشکی اهمیت دارد
محمد صدر، عضو هیئت علمی دایرةالمعارف اسلامی، دیگر سخنرانِ یازدهمین جلسه از مجموعه نشستهای « صد کتاب ماندگار قرن» صحبتهای خود را در سه بخشِ سابقه فرهنگی و علمی خانواده، مروری بر فعالیت و زندگی و اهمیت دکتر نجمآبادی و آرای او در زمینه تاریخ پزشکی دستهبندی کرد و گفت: نجمآبادی در خانوادهای اهل فرهنگ بزرگ شده است. جدّ مادری او شیخ هادی نجم آبادی از علما و جدّ پدری او محمد نجم آبادی متولی مدرسه سپهسالارقدیم یا مدرسه عالی شهید مطهری فعلی است.
وی ادامه داد: نجمآبادی در سال 1282 در تهران متولد شد و در مدرسه آلمانیها تحصیل کرد و با شروع جنگ جهانی دوم در مدارس دارالفنون، دار المعلمین درس خواند و وارد مدرسه طب شد. وی به دلیل علاقه بسیاری که به علم طب داشت، قبل از پایان دوره مدرسه، کتابی درباره بیماری سیفیلیس و سوزاک نوشت. در سال 1309 به قوچان و بعد از آن به سبزوار رفت و در نهایت راهی فرانسه شد و در سال 1952 از دانشگاه پاریس فارغ التحصیل شد.
علم پزشکی هم در حیطه سنتی و هم مدرن برای تأمین سلامت انسان است
صدر با طرح این سوال که چرا نجمآبادی برای تاریخ علم ایران و به خصوص پزشکی اهمیت دارد؛ گفت: وی با تسلط بر زبانهای آلمانی و عربی به خوبی توانست آثار تحقیقی درباره رازی تحریر کند. در واقع آنچه در مجموع این تحقیقات حائز اهمیت است، توجه نجمآبادی به نسخ خطّی منسوب به این دانشمند و ترجمه آن به فارسی است.
وی با اشاره به آرای محمود نجمآبادی گفت: پزشکی سنتی و مدرن در طول تاریخ پزشکی همواره مقابل یکدیگر گذاشته شدهاند اما نجمآبادی با این رویارویی به شدت مخالف بود و معتقد بود علم پزشکی هم در حیطه سنتی و هم مدرن برای تأمین سلامت انسان است.
در پایان این نشست تخصصی پرسش و پاسخ برگزار شد و از کارشناسان به سئوالات حضّار پاسخ دادند.
انتهای پیام/