به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، تحولات چند روز گذشته در حلب به اندازه ای برق آسا و سریع بود که هرکس از خود می پرسد، چه اتفاقی افتاد که یک منطقه استراتژیک در سوریه که برای آزادی آن 4 سال جنگ شده و در سال 2016 آزاد شده بود به یکباره و ظرف کمتر از 4 روز مجدداً به اشغال تروریستها در آمد.
در این جنگ که گویا به شهرهای دیگر نیز تسری خواهد یافت نقش دولت ترکیه مشهود است زیرا اردوغان انگیزه های زیادی برای نقش آفرینی مجدد در سوریه دارد که در زیر به برخی از آنها اشاره می کنیم:
1-در حال حاضر حدود 200 هزار تروریست در ادلب و حومه آن حضور دارند که از سوی دولت ترکیه حمایت مالی و تسلیحاتی می شوند. این حمایت باعث فشار اقتصادی سنگینی به ترکیه شده است. اگر تروریستها در طرح خود موفق شوند امتیاز مهم منطقه ای نصیب اردوغان خواهد شد و اگر طومار تروریستها توسط دولت سوریه و محور مقاومت در هم پیچیده شود، برای ترکیه کاهش هزینه را به دنبال خواهد داشت که این نیز آنکارا را ناخرسند نمی کند زیرا از شرشان خلاص می شود. می توان گفت که از این نظر، اردوغان به زعم خود یک بازی برد-برد را راه انداخته است.
2- اردوغان طی یکسال گذشته بارها از بشار اسد درخواست دیدار برای عادی سازی روابط داشته است. این اقدام در راستای تغییر سیاست ترکیه نسبت به همسایگان و منطقه است که مجدداً به گفته خود تنش صفر و عادیسازی روابط با همه کشورهای منطقه را دنبال می کند. در این راستا اردوغان توانست با امارات، عربستان، مصر و حتی رژیم صهیونیستی روابط خود را عادی کند اما بشار اسد به صورت طبیعی شرط دیدار را خروج ارتش ترکیه از شمال سوریه و نیز دست کشیدن از حمایت مادی و لجستیکی تروریستهای مسلح در این منطقه دانسته بود. اردوغان با این اقدام حالا می تواند به زعم خود از موضع بالاتر، عادیسازی روابط را دنبال کند زیرا امروز نقش بیشتری در شمال سوریه و امنیت این کشور بدست آورده است.
3- اردوغان بارها اعلام کرده که تا زمان آتش بس در غزه، با رژیم اسرائیل رابطه ای نخواهد داشت. بر این اساس با احتمال شکل گیری آتش بس در غزه پس از لبنان، روابط آنکارا و تل آویو مجدداً به حال عادی باز خواهد گشت. ترکیه برای این عادی سازی یک برگ مهم در اختیار دارد که عبارتست از بسته شدن مسیر انتقال تسلیحات به حزب الله که بسیار خوشایند رژیم اسرائیل خواهد بود. اردوغان این برگه را به قیمت بالایی به تل آویو خواهد فروخت.
4- ترامپ به زودی بر مسند قدرت در کاخ سفید تکیه می زند. با توجه به روابط خوبی که در گذشته بین ترامپ و اردوغان وجود داشته و نگاه ترامپ به منطقه، اردوغان امیدوار است که بتواند نقش یک بازیگر مهم منطقه ای را برای ترامپ بازی کند. اردوغان سالها پیش و در دوره جورج بوش با افتخار گفته بود که واشنگتن طرح خاورمیانه بزرگ در منطقه را دنبال می کند و ما در این مسیر یک بازیگر هستیم. به نظر میرسد که اردوغان مجدداً قصد دارد همان نقشی که در دوره بوش بازی کرد را در دوره ترامپ تکرار کند. مضافاً بر اینکه برای آمریکا در منطقه کردها نقش ویژه ای ایفا می کنند که این یک خطر امنیتی برای ترکیه است. اردوغان تلاش می کند با افزایش قدرت و تاثیرگذاری خود در کشورهای منطقه بخصوص عراق و سوریه، کردها را از اولویت آمریکا کنار زده و خود جایگزین شود.
5- آمریکا، رژیم اسرائیل و برخی کشورهای عربی منطقه به دنبال کاهش پیوند ایران و سوریه هستند اما تاکنون موفق به این امر نشده اند. عملیات اخیر تروریستها در حلب در همین راستا قرار دارد و بخشی از نقش ایران را کمرنگ می کند. ترکیه نیز همواره به عنوان رقیب به ایران نگاه کرده و کاهش پیوندهای منطقهای راهبردی تهران را به هر طریقی دنبال می کند. با این اقدام تروریستها، ترکیه اقدام مثبتی به صورت همزمان برای این چند کشور انجام داده است.
6- قطر از همان ابتدای بحران سوریه نقش مهمی ایفا می کرد اما بتدریج از صحنه خارج شده است. با کاسته شدن از نقش دولت مرکزی و امید مجدد قطر برای کنار رفتن اسد، دوحه می تواند در آینده سوریه نقش مهمتری ایفا کند. بخصوص اینکه هم ترکیه و هم قطر اخوانی هستند و دوحه امیدوار است که با دلارهای نفتی خود بتواند سازندگی در سوریه را به همراه ترکیه بر عهده بگیرد.
7- روسیه به ترکیه در جنگ اوکراین و دور زدن تحریمهای غرب نیازمند است. پیش از این نیز تصمیمات مهم در سوریه توسط اردوغان و پوتین در سوچی گرفته می شد و اجلاس آستانه بعد از مدتی از اولویت خارج شده بود. پوتین به ترکیه اردوغان نیاز بیشتر حس می کند و تلاش دارد تا در برهه کنونی از حمایتهای ترکیه در جنگ فرسایشی اوکراین و شرایط سختش با غرب استفاده کند.
8- اشغال حلب توسط تروریستها، محاصره تل رفعت را شکل می دهد و کردها را در این منطقه با خطر جدی روبرو می کند. میتوان احتمال داد که بعد از عملیات حلب توسط تروریستها، لشکر کشی جدید ترکیه برای پاکسازی شمال غرب سوریه از وجود کردها آغاز شود. این یکی از مهمترین خواسته های اردوغان است. بخصوص اینکه گفته بود کمربند امنیتی ترکیه را از مدیترانه تا مرزهای ایران دنبال خواهد کرد.
موارد بالا نشان می دهد که اردوغان انگیزه کافی و لازم برای حمایت از تروریستها در عملیات حلب را داشته است. البته اگرچه این انگیزهها می تواند دلیلی برای نقش آفرینی ترکیه باشد اما نباید فراموش کرد که اردوغان و ترکیه نیز بخشی از این طرح بزرگ هستند و در کلان طرح باید نقش آمریکا و برخی کشورهای دیگر را جدی دانست.
علی حیدری
کارشناس مسائل ترکیه
انتهای پیام/