به گزارش گروه بینالملل خبرگزاری تسنیم، در 10 مه، «ژو چیان» سفیر چین در گرجستان، در مصاحبهای اختصاصی با شبکه تلویزیونی «ایمدی»، اعلام کرد که سرمایهگذاری چین در گرجستان از 1.3 میلیارد دلار فراتر رفته و این کشور را به مقصد اصلی سرمایهگذاری چین در قفقاز جنوبی تبدیل کرده است.
تنها چند روز بعد، در 22 مه، سازمان شفافیت بینالملل گرجستان گزارشی جامع منتشر کرد که به تفصیل به گسترش نفوذ پکن در بخشهای کلیدی اقتصاد و جامعه گرجستان میپرداخت.
این تحولات، بازتابدهنده یک بازآرایی گستردهتر در سیاست خارجی گرجستان هستند. در کنار روابط رو به رشد با چین، گرجستان تعاملات اقتصادی خود را با ایران نیز تعمیق بخشیده و یک توافق سرمایهگذاری 6 میلیارد دلاری با گروه اماراتی «اعمار» امضا کرده است.
در مجموع، این تغییرات نشاندهنده یک چرخش قاطع از متحدان سنتی غربی گرجستان به سوی همکاری نزدیکتر با کشورهای شرق است.
گرجستان برای دههها سیاست خارجی غربگرایانهای را دنبال میکرد. در اوایل دهه 2000، همگرایی با اتحادیه اروپا به عنوان یک اولویت ملی اعلام شد و تفلیس فعالانه به دنبال عضویت در پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) بود.
در اجلاس بخارست در سال 2008، ناتو متعهد شد که گرجستان و اوکراین در نهایت به این ائتلاف خواهند پیوست. در سالهای بعد، گرجستان تعامل خود را با اتحادیه اروپا عمیقتر کرد و در سال 2023، زمانی که شورای اروپا به این کشور وضعیت نامزدی اتحادیه اروپا را اعطا کرد، گام مهمی به جلو برداشت.
اما این شتاب از آن زمان متوقف شده است. در بحبوحه اعتراضات گسترده و تنشهای فزاینده با غرب، جهتگیری سیاست خارجی گرجستان شروع به تغییر کرده است.
روابط با متحدان کلیدی غربی رو به وخامت گذاشته، آمریکا مشارکت راهبردی خود را با گرجستان به حالت تعلیق درآورده و تعدادی از دولتهای غربی تحریمهایی را علیه مقامات گرجی اعمال کردهاند.
در سال 2024، ایراکلی کوباخیدزه، نخستوزیر گرجستان، توقف فرآیند درخواست عضویت در اتحادیه اروپا را حداقل تا پایان سال 2028 اعلام کرد؛ اقدامی که به عنوان یک وقفه چشمگیر در جاهطلبیهای اروپایی این کشور تلقی میشود.
گسترش روابط با چین: از سرمایهگذاری و تجارت تا آموزش زبان چینی در مدارس
با تیره شدن روابط با غرب، دولت گرجستان به طور فزایندهای توجه خود را به شرق معطوف کرده است. دادههای رسمی نشاندهنده تقویت مداوم روابط با چین، ایران و امارات متحده عربی در سالهای اخیر است، زیرا گرجستان به دنبال شرکای سیاسی و اقتصادی جدیدی میگردد.
سوسو بریکاشویلی، اقتصاددان، معتقد است که «روابط تیره با شرکای غربی دیرینه گرجستان باعث میشود جریانهای نقدی، از جمله سرمایهگذاریها و کمکهای مالی از سوی شرکای غربی، کاهش یابد و این امر نیازمند نوعی جبران خواهد بود. در عمل، گرجستان باید زیانهای اقتصادی ناشی از این امر را جبران کند، که به همین خاطر به سوی کشورهای شرقی متمایل شده است.»
گزارش اخیر سازمان شفافیت بینالملل گرجستان، که در 22 مه منتشر شد، بر میزان ردپای رو به رشد چین تأکید میکند.
از زمانی که حزب «رویای گرجستان» در سال 2012 به قدرت رسید، نفوذ چین به طور چشمگیری گسترش یافته است. شهروندان چینی 1893 شرکت در گرجستان به ثبت رساندهاند؛ چهار برابر بیشتر از آنچه قبل از سال 2013 ثبت شده بود. تنها در سال 2024، رکورد 291 شرکت جدید چینی تأسیس شد. لغو الزامات ویزای توریستی در سال 2024 این رابطه را بیشتر تسریع کرد و منجر به افزایش 83 درصدی بازدیدکنندگان چینی از گرجستان شد و مجموع ورودها به 89 هزار نفر رسید.
پروازهای خطوط هوایی چینی به گرجستان نیز شاهد افزایش چشمگیری بود. این رابطه فراتر از اقتصاد در حال گسترش است. تحت یک ابتکار جدید که توسط وزارت آموزش گرجستان اعلام شده، زبان چینی به عنوان زبان دوم در مدارس گرجستان از سال آینده ارائه خواهد شد که بر ماهیت نمادین و استراتژیک چرخش تفلیس تأکید میکند.
تقویت همکاری با ایران و امارات متحده عربی
چین تنها شریک شرقی گرجستان نیست. روابط اقتصادی با ایران نیز افزایش یافته است. از سال 2012 که «رویای گرجستان» به قدرت رسید، تجارت دوجانبه با ایران تقریباً سه برابر شده و از 119 میلیون دلار در سال 2012 به 322 میلیون دلار در سال 2024 رسیده است.
روابط سیاسی نیز به همین ترتیب دنبال شده است. کوباخیدزه هم در مراسم تشییع پیکر سید ابراهیم رئیسی، رئیسجمهور فقید ایران، و هم در مراسم تحلیف جانشین وی، مسعود پزشکیان، شرکت کرد.
امارات متحده عربی نیز به عنوان یکی دیگر از شرکای بالقوه ظاهر شده است. در مارس 2024، کوباخیدزه به امارات سفر کرد و در آنجا گرجستان یادداشتی با گروه «اعمار» امضا کرد و متعهد به سرمایهگذاری 6 میلیارد دلاری و تحکیم روابط رو به رشد با یکی از بزرگترین شرکتهای توسعهدهنده خلیج فارس شد.
بریکاشویلی معتقد است که هدف اصلی پشت تصمیمات اخیر دولت گرجستان، حفظ ثبات در میان پایگاه رأی خود است.
او میگوید: «آنها با سرمایهگذاری 6 میلیارد دلاری از امارات پیامی به حامیان خود میفرستند که روابط با این کشورها در حال تقویت است و همه چیز خوب خواهد بود، جای نگرانی نیست.»
انتهای پیام/