به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم، کمتر از دو ماه پس از پرتاب، ماهواره Biomass متعلق به آژانس فضایی اروپا (ESA) نخستین تصاویر خود از زمین را مخابره کرده است؛ تصاویری که به گفته کارشناسان، آغاز تحولی بزرگ در شناخت جنگلها و منابع کربن سیاره ماست.
این ماهواره، نخستین رادار تصویربردار با باند P است که تاکنون به فضا فرستاده شده و مأموریت آن مشخص است: نقشهبرداری دقیق از تنه، شاخهها و ساقههای تمامی جنگلهای زمین. هدف نهایی از این نقشهبرداری، برآورد میزان دقیق کربنی است که در پوششهای جنگلی جهان ذخیره شده و ردیابی تغییرات سالانه آن در واکنش به تغییرات اقلیمی و دخالتهای انسانی.
در حال حاضر، ماهواره بیومس در مرحله آزمایشی (کمیسیونینگ) قرار دارد؛ دورهای که در آن مهندسان صحت عملکرد همه سامانهها را بررسی کرده و تنظیمات ابزارها را بهینهسازی میکنند. با وجود این، همین تصاویر اولیه آنقدر دقیق و چشمگیر هستند که آژانس فضایی اروپا تصمیم گرفت شماری از آنها را در همایش «سیاره زنده» منتشر کند.
مایکل فرینگر، مدیر پروژه بیومس در ESA میگوید: «ما هنوز در مرحله کالیبراسیون هستیم، اما عملکرد ماهواره عالی بوده است. تصاویر اولیه شگفتانگیز هستند و تنها پیشنمایشی از آن چیزیاند که در راه است.»
از آمازون تا قطب جنوب
تصاویر منتشر شده شامل پنج صحنه جنگلی و دو منطقه غیرمنتظره (بیابان صحرا و قطب جنوب) هستند که قدرت نفوذ رادار این ماهواره را به نمایش میگذارند. در یکی از عکسها، منطقهای وسیع در شمال بولیوی دیده میشود؛ سبز پررنگ نشانگر جنگلهای انبوه است، رنگ قرمز دشتهای سیلابی را نمایش میدهد و بنفشهای تیره به مراتع باز اشاره دارند. رودخانه «بِنی» در این منظره بهصورت پیچوتابی از آند به سمت برزیل جاری است.
در مناطقی چون دشتهای بولیوی که دچار گسترش کشاورزی شدهاند، جنگلها جای خود را به زمینهای زراعی دادهاند. بیومس میتواند محاسبه کند که این تخریبها چه میزان کربن را آزاد کردهاند.
قدرت سهبعدیسازی در برابر تصویر سطحی
در حالی که ماهواره Sentinel-2 تنها تاج درختان را میبیند، بیومس با نفوذ به لایههای پایینتر، ساختار سهبعدی جنگل را نشان میدهد—اطلاعاتی حیاتی برای برآورد دقیق ذخایر کربن.
در صحنهای دیگر از آمازون برزیل، رنگهای صورتی و قرمز نشانگر جنگلهایی هستند که فصلی زیر آب میروند. تصویر جزیره هالماهرا در اندونزی نیز شگفتانگیز است؛ بیومس حتی میتواند توپوگرافی ناشی از فعالیتهای آتشفشانی را در دل جنگل تشخیص دهد.
فراتر از جنگلها
گرچه هدف اصلی بیومس، جنگلهاست، اما رادار آن توانایی نفوذ تا عمق پنج متری ماسه خشک را دارد. به این ترتیب، مسیر رودخانههای مدفون در بیابانها نیز قابل شناسایی است. تصویری از کوههای تیبستی در چاد، پستیبلندیهای ماسهای و آتشفشانی را نمایان کرده که میتواند منبع اطلاعاتی برای برنامهریزی در مناطق خشک باشد.
تصویر گرفتهشده از جنوبگان نیز بسیار قابل توجه است؛ رادار توانسته حتی در زیر برف سطحی، شکل درههای رشتهکوه ترنسآنتارکتیک و حرکت یخچال نیمرود به سمت قفسه یخی راس را آشکار سازد. دادههایی که میتواند به مدلسازی پایداری یختاقها و پیشبینی سطح دریا کمک کند.
پایش سالانه حجم زیستتوده
قدرت واقعی بیومس در پوششهای تکرارشونده آن نهفته است. در طی یک چرخه 200روزه، این ماهواره با زوایای متفاوتی از سطح زمین تصویربرداری میکند. این رویکرد امکان بازسازی سهبعدی ارتفاع درختان و حجم چوب آنها را فراهم میآورد و در نهایت منجر به تهیه نقشههای جهانی زیستتوده بهصورت سالانه خواهد شد.
این اطلاعات نهتنها در خدمت مدلسازی چرخه کربن قرار میگیرند، بلکه به کشورها کمک میکنند گزارشهای دقیقتری درباره اقدامات اقلیمی خود ارائه دهند و اثربخشی سیاستهای حفاظتی جنگل را ارزیابی کنند.
آیندهای روشن برای بیومس
فرایند راهاندازی و کالیبراسیون ماهواره تا پایان تابستان ادامه خواهد یافت. پس از آن، دادهها بهصورت رایگان در اختیار دانشمندان سراسر جهان قرار خواهد گرفت.
تصاویر نخست نشان میدهند که بیومس پتانسیل آن را دارد تا با شناسایی آبراهههای پنهان زیر تپههای شنی یا تخمین دقیق زیستتوده جنگلی از کنگو تا سیبری، به ابزار کلیدی جهان در مبارزه با بحران اقلیمی تبدیل شود.
انتهای پیام/