به گزارش خبرگزاری تسنیم از همدان، علیاصغر حمدیه، از چهرههای نامآشنای ادبیات آیینی و عاشورایی همدان است؛ شاعری که بیش از 6 دهه از عمر خود را صرف سرایش اشعار دینی، مدیحهسرایی و نوحهخوانی کرده و هنوز با همان شور جوانی از عشق به امام حسین(ع) سخن میگوید. او بازنشسته نیروی انتظامی است، اما در فضای ادبی و مذهبی شهرش همچنان فعال است. در این گفتوگوی تفصیلی، از خاطرات آغاز راه، تفاوت مداحی دیروز و امروز، نقش شعر در فرهنگ عاشورا و توصیههایش به نسل جدید سخن گفت.
تسنیم: خودتان را برای مخاطبان معرفی کنید و بفرمایید چگونه وارد مسیر شعر و مداحی شدید؟
حمدیه: بسم الله الرحمن الرحیم. السلام علیک یا اباعبدالله. بنده علیاصغر حمدیه هستم، بازنشسته نیروی انتظامی و اهل همدان. از نوجوانی، دلبسته ادبیات و شعر آیینی شدم. حدود 60 سال است که در این عرصه قلم میزنم. علاقهام به مداحی هم از همان دوران شکل گرفت. در سن 17 تا 18 سالگی برای نخستین بار در هیئت «محسن بازار» شرکت کردم و در کنار مرحوم استاد محجوب، نخستین نوحهها را خواندم.
تسنیم: نخستین تجربههای شعری شما چگونه رقم خورد؟
حمدیه: در همان سنین نوجوانی، اولین دلنوشتهها و اشعار آیینی را نوشتم. گاهی نوحه میگفتم، گاهی غزل. اولین شعر جدیام را در حدود 20 سالگی سرودم. بعد از آن، کتابهایی منتشر کردم؛ از جمله «دیوان اشعار غزلیات» (1392)، «اشعار آیینی» (1397) و «هیئتنامه» که درباره پیشینه عزاداری در استان همدان است و در سال 1400 چاپ شد.
تسنیم: از اولین نوحههایی که خواندید به یاد دارید؟
حمدیه: بله، فضای آن سالها بسیار معنوی بود. با اینکه مداحان بزرگ معمولاً به جوانترها میدان نمیدادند، اما مرحوم محجوب این رویه را شکست و به ما فرصت داد.
تسنیم: به نظر شما شعر عاشورایی چه تفاوتی با دیگر گونههای شعر مذهبی دارد؟
حمدیه: شعر عاشورایی فقط مرثیه نیست؛ حماسه، بیداری و اعتراض است. باید شور و شعور را توأمان داشته باشد. هدف آن باید حمایت از حق و مقابله با ظلم باشد. شعر عاشورایی باید مردم را به فکر و حرکت وادارد، نه اینکه صرفاً اشکآور باشد.
تسنیم: کدام شاعران عاشورایی برای شما الهامبخش بودهاند؟
حمدیه: بسیاری از شاعران بزرگ را مطالعه کردهام. از جمله مرحوم میرزا مدرس اصفهانی، شامل بروجردی، مرحوم حبیبالله چایچیان (حسان)، و علیاکبر تهرانی. اشعار این بزرگان در مسیر شاعریام بسیار تأثیرگذار بود.
مداحی باید ابزار تربیت باشد، نه کسب شهرت و ثروت
تسنیم: تفاوت مداحیهای گذشته با امروز در چیست؟
حمدیه: مداحیهای گذشته صادقانهتر بود. ابزار زیادی نبود، اما دلها خالصتر بود. مجالس در خانهها یا مساجد برگزار میشد و مردم اهل دل بودند. امروز متأسفانه برخی مداحیها رنگ و بوی نمایش و هیاهو گرفتهاند. در گذشته، مداحی ابزار تربیت و هدایت بود، نه شهرت.
تسنیم: آیا خاطرهای از اثرگذاری مداحی یا دعا در گذشته دارید؟
حمدیه: بارها شاهد بودم که دعا و مداحیها موجب تحول افراد میشد. کسی کار پیدا میکرد، کسی شفای بیماری میگرفت. ما نمیدانیم کدام دعا مستجاب میشود، اما یقین داریم دعا اثر دارد. گاهی یک جمله خالصانه، تقدیر فرد را تغییر میدهد.
فضای مجازی جای کتاب را نمیگیرد/مراقب شعرهای جعلی باشید
تسنیم: فضای مجازی چقدر به گسترش شعر عاشورایی کمک کرده است؟
حمدیه: تا حدی کمک کرده، مخصوصاً برای جوانان. اما هیچ چیز جای کتاب را نمیگیرد. متأسفانه گاهی اشعار سطحی و جعلی در فضای مجازی پخش میشود که باید مراقب بود. جوانان باید به منبع مراجعه کنند، نه صرفاً به کلیپها و شبکهها.
تسنیم: برخی معتقدند که مداحی امروز بیشتر دکان شده تا رسالت. نظر شما چیست؟
حمدیه: متأسفم که بگویم بعضیها مداحی را به تجارت تبدیل کردهاند. اینکه برای یک جلسه، میلیونها تومان بگیرند و شرط و شروط بگذارند، درست نیست. مداحی باید با اخلاص باشد، نه به قیمت. باید روحانی و وعاظ در رأس مجالس باشند، سپس مداحیها انجام شود.
تسنیم: کدام صحنه از کربلا برای شما سختترین صحنه است برای شعر و مداحی؟
حمدیه: آخرین لحظات امام حسین(ع) که تنها مانده بود، همه یارانش شهید شده بودند و او با خدای خود راز و نیاز میکرد. آنجا که میگفت: «هل من ناصر ینصرنی»؛ این ناله، دعوت بود نه از سر نیاز، بلکه برای نجات دادن دیگران. این صحنه را نمیتوان به راحتی در قالب شعر آورد.
تسنیم: چه توصیهای برای جوانانی دارید که میخواهند وارد عرصه مداحی شوند؟
حمدیه: کتاب بخوانند، اشعار فاخر را حفظ کنند، به اساتید مراجعه کنند، تمرین کنند، و صبور باشند. تقلید کورکورانه از مداحان معروف کافی نیست. باید دلشان برای امام حسین(ع) بتپد، وگرنه کارشان دوام ندارد.
تسنیم: در پایان، اگر بخواهید یک شعر تقدیمی برای امام حسین(ع) بخوانید، کدام است؟
حمدیه: با کمال افتخار، این دوبیتی را تقدیم میکنم:
«چه شورهاست خدایا به نینوای حسین
چه زخمهاست به جان میزند نوای حسین
برد رگ دل عشاق خون او جاری
که دل نمیتپد آری مگر برای حسین»
انتهای پیام/