به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، پس از 8 سال، برای اولین بار، سران دو بخش ترک نشین و روم نشین شمال و جنوب جزیره قبرس برای گذار از بحران سیاسی گردهم آمدند. اما این دیدار نشان داد که شرایط برای ترکهای قبرس و دولت ترکیه دشوار است و قرار نیست این مذاکرات، به زودی به فرجام برسد.
طی چند ماه گذشته، قبرس به یکی از مهمترین دغدغهها برای سیاست خارجی و امنیت ملی ترکیه تبدیل شده است. این پرونده، علاوه بر آن که از حیث موازنات امنیتی شرق مدیترانه برای ترکیه مهم است، از منظر منافع ترکهای جزیره و همچنین تحرکات رژیم صهیونیستی در این منطقه، کانون مهم نگرانی است. به ویژه در شرایطی که ارسین تاتار رئیس سابق ترکهای قبرس و مدافع گفتمان استقلال، در انتخابات شکست خورد و توسط رقیب قدرتمندی به نام طوفان ارهورمان، کنار زده شد.
طوفان ارهورمان رئیس جدید ترکهای قبرس، در کمپین انتخاباتی خود اعلام کرد که پافشاری بر آرمان استقلال در چند دهه گذشته، خسارات فراوانی برای ترکها به بار آورده و زندگی مشترک ترکها و رومیان در یک دولت واحد و ساختار فدرالی، ارزشمندتر است. او رسماً اعلام کرده که ترکهای قبرس به دنبال استقلال نیستند. اما مقامات طرف مقابل میگویند، برای وحدت مجدد و حرکت در مسیر فدرالیسم، باید اعتمادسازی شود.
به باور ناظران سیاسی، جلسه 20 نوامبر را میتوان اولین سیگنال فنی مبنی بر امکان احیای روند مذاکرات دانست. کما این که قالب جلسه نیز نشان دهنده یک توافق ضمنی بود و پس از جلسه اولیه که با حضور مذاکرهکنندگان برگزار شد، یک جلسه خصوصی 15 دقیقهای نیز صورت گرفت که در آن ماریا آنجلا هولگین کوئلار نماینده دبیرکل سازمان ملل، از طریق ویدئو کنفرانس به جلسه پیوست.
قرار بود خانم هولگین، از 3 تا 11 نوامبر در یونان، قبرس و ترکیه با همه طرفهای پرونده دیدار کند. اما این سفر بنا به درخواست ارهورمان به 4 دسامبر موکول شده و انتظار میرود، برخلاف خواستههای آنکارا، طرف ترک قبرس با ابتکار عمل مستقل، جزئیات مشارکت در ساختار فدرالی را پیش بکشد.
ارهورمان یک بسته 10 مادهای با هدف ایجاد فضایی مثبت پیش از مذاکرات مجدد ارائه کرد. پیشنهادات شامل اعطای شهروندی به فرزندان حاصل از ازدواجهای مختلط، صدور گواهینامه رانندگی برای اتباع ترکیه که با قبرسیهای ترک در جنوب ازدواج کردهاند و گسترش گذرگاه آیوس دومتیوس با پیمانکارانی از هر دو جامعه است. او همچنین پیشنهاد ایجاد یک کانال ارتباطی مستقیم بین پلیس قبرس یونانی و قبرس ترک را ارائه کرد.
از دیگر اقدامات میتوان به اجازه شرکت ورزشکاران زیر 14 سال در مسابقات دوستانه، کاهش موانع بوروکراتیک برای بازرگانان تحت قانون خط سبز، پیشبرد توافق هالومی با دفتر وریتاس و فعالسازی مجدد کمیته موقت در مورد همسویی با اتحادیه اروپا اشاره کرد.
هر دو رهبر توافق کردند که با پیشرفت مقدمات، تماس منظم خود را حفظ کنند و تأکید کردند که پیشرفت تدریجی - چه از طریق گذرگاهها، تجارت، ورزش یا زیرساختهای مشترک - همچنان برای ایجاد اعتماد حیاتی است.
ارهورمان همچنین یک رویکرد روششناختی چهار مادهای را تشریح و تأکید کرد که این مجموعهای از پیششرطها نیست، بلکه راهی برای اطمینان از بحثهای سازنده و پرهیز از «سخنان تحریکآمیز» و تلاش برای اتخاذ یک رویکرد آرام و عاری از تعصب است.
در سال 2017 میلادی، آخرین مذاکره بین سیاستمداران ترک و رومی قبرس در کران مونتانا به شکست انجامید و از آن روز تاکنون، هیچ گفتگوی مستقیمی در میان نبوده است.
کریستودولیدس رئیس جمهور قبرس، پیش از این دیدار اعلام کرد که از سرگیری مذاکرات صلح، به نفع طرفین است. کریستودولیدس و ارهورمان، پس از دیدار اعلام کردند که شاهد پیشرفت محتاطانهای هستند.
رئیس جمهور قبرس همچنین اعلام کرده که بسته به هماهنگی با دبیرکل سازمان ملل و سایر ذینفعان، ممکن است یک نشست چندجانبه گستردهتر قبل از پایان سال جاری میلادی برگزار شود.
پیش از این، ماریا آنجلا هولگین، فرستاده سازمان ملل در پرونده قبرس، به یونان و ترکیه سفر کرده بود. البته انگلیس نیز یکی از طرفهای مذاکره است. اما حالا که نامزد طرفدار گفتمان استقلال و تجزیه در انتخابات شکست خورده، کار برای ترکیه دشوار و پیچیده شده است.
روزنامه آیدنلک چاپ آنکارا و از جرایدی که همواره بر ضرورت جدا شدن دولت ترکهای قبرس از جزیره پافشاری کرده، پس از دیدار طرفین، در تیتر و عکس صفحه نخست اعلام کرد: «تجارب 50 ساله نشان داده که فقط باید بر استقلال پافشاری کرد. اگر میز مذاکره در میان باشد، کسی حاضر نیست جمهوری ترک قبرس شمالی را به رسمیت بشناسد».
به عبارتی دیگر، آیدنلک نیز مانند جریانات ملی گرای راست افراطی ترکیه، معتقد است که ترکهای قبرس باید به شکل یکطرفه همچنان بر استقلال پافشاری کنند.
دولت باغچلی رهبر حزب حرکت ملی نیز از نمایندگان پارلمان قبرس درخواست کرده بود که ارهورمان را به عنوان رئیس جمهور قلمداد نکنند و هر چه سریعتر، سرزمین خود را به خاک ترکیه الحاق کنند!
سربازان ترک، بیرون بروند
یکی از پیشنهادهای کریستودولیدس رئیس جمهور قبرس برای سرعت گرفتن مذاکرات، این است که هر چه زودتر سربازان ترکیه، شمال جزیره را ترک کنند.
از سال 1974 میلادی به این سو، همواره شصت هزار نفر از نیروهای نظامی و انتظامی ارتش و پلیس ترکیه در شمال قبرس حضور داشتهاند.
روزنامه یونانی «قبرس مایل» اعلام کرده که «حضور اشغالگرانه نیروهای ترکیه در شمال جزیره، یکی از بزرگترین معضلات سیاسی و امنیتی جزیره است و همچنان که رئیس جمهور اعلام کرده، آنان باید خارج شوند». اما طوفان ارهورمان رئیس بخش ترک نشین اعلام کرده که این پیشنهاد را نمیپذیرد و در مقطع فعلی، کسی نمیتواند درباره خروج سربازان ترکیه حرف بزند.
در شرایط فعلی، ترکیه در پرونده قبرس با این مشکلات مهم مواجه شده است: اول این که نمیتواند برنامه طوفان ارهورمان رئیس جدید بخش ترک نشین مبنی بر وداع با گفتمان استقلال را بپذیرد و در عین حال، نمیتواند به شکل جدی و آشکارا در برابر ارهورمان بایستد.
مشکل دوم این است که حالا بخش ترک نشین جزیره قبرس، عملاً در بلاتکلیفی بیشتری قرار گرفته و در خوشبینانهترین شرایط، مذاکره در مورد فدرالیسم، در میان مدت به نتیجه نخواهد رسید.
نکته سوم این است که قبرس از حیث مزایای ژئوپولیتیک، به کانون مهمی برای افزایش میزان تنش و اختلاف بین ترکیه، اتحادیه اروپا، ناتو و رژیم صهیونیستی تبدیل شده است.
انتهای پیام/