به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، صحیفه سجادیه- که آن را "خواهر قرآن" توصیف کردهاند- مجموعهای است از دعا و نیایش از زبان حضرت سجاد(ع) که در هر فرازش، نشانی از رایحه ملکوت را میتوان یافت.
هرچند این گنج- که در عین پیدایی، از چشم بسیاری از ما پنهان است- هویتی اسلامی دارد، اما مشتاقان و مخاطبانی از سراسر جهان به زبانهای مختلف را توانسته به خود جلب کند؛ شاید از همینروست که آن را "زبور آل محمد" و "انجیل اهل بیت(ع)" توصیف کردهاند.
صحیفه، زبان مشترک همه انسانها با فطرتی واحد است، هرچند خطاب نیاشها با پروردگار هستی است، اما متن در لایه بعدی، خود انسان، نیازها و رابطه او با جهان را مخاطب قرار میدهد.
پس از علامه مجلسی که گفته میشود احتمالاً اولین ترجمه از صحیفه از او باشد، تلاشهای متعددی در جهت ارائه ترجمهای درخور از این اثر گرانبها با فارسی صورت گرفته که شمار آن قریب به 60 برگردان گزارش شده است. با این حال، مترجمان در دهههای اخیر نیز دست از کوشش برنداشته و تلاش کردهاند از این خوان معنا، تحفهای برند.
ترجمه سیدعلی موسوی گرمارودی از جمله برگردانهای سالهای اخیر است که مورد اقبال خواص و عوام قرار گرفته. گرمارودی که زبان و ادبیات عرب را در سطوح عالی فراگرفته و از سوی دیگر، دستی بر آتش شعر و دنیای ادبیات دارد، در ترجمه خود از صحیفه کوشیده با حفظ اصالت زبان و روانی سخن، اثری ارائه دهد که همگان را به کار آید. روانی سخن در ترجمه او به معنای نازل شدن کلام نیست؛ چنان که در برخی از آثار معاصر، به عنوان یک آفت یاد میشود.
گرمارودی که پیش از این، ترجمه کلام خدا و نهجالبلاغه را نیز در کارنامه ادبی خود دارد، کوشیده معنای جملات را به صورت کامل منتقل کند، اما در این مسیر، از استفاده از ظرفیتهای زبانی نیز غافل نبوده است. توضیحات و پاورقی که مترجم با فراخور متن در برخی از صفحات آورده، به مخاطب امکان درک بهتر متن را میدهد.
"پیوند سنت و مدرنیته" از جمله ویژگیهای آثار گرمارودی است. او با وجود آنکه در انتخاب موضوع، نگاه به سنت دارد، در انتخاب فرم، زبان و بیان از این دایره خارج شده و نگاهی امروزین دارد؛ عاملی که سبب شده تا آثار او مورد توجه مخاطبان از سلایق مختلف قرار گیرد. همین موضوع شاید با کمی تغییر، در ترجمههای او نیز صدق کند. او اگرچه تلاش دارد به زبان فارسی و فخامت و استواری آن وفادار باشد، اما از مخاطب امروز و دغدغههای او غافل نیست؛ از این رو میتوان "وفاداری" را در کنار "زیبایی" دید.
در بخشهایی از صحیفه سجادیه با ترجمه گرمارودی میخوانیم:
خدایا! ای بینیاز کننده فرد ناتوان! و ای حافظ بندگان از حادثه ترسناک! خطاها مرا دچار تنهایی کرده؛ پس همنشینی [که وزر و وبال و عذاب خطاها را از من برطرف کند] برایم نیست و از تحمّل خشمت ناتوان شدهام و نیرو دهندهای برایم نمیباشد و بر ترس دیدارت، به وقت مرگ و قیامت، [آنهم دیداری نامناسب و هولناک] نزدیکم و آرام بخشی برای ترسم وجود ندارد.
اگر مرا بترسانی، چه کسی در برابر تو امانم میدهد؟ و اگر تنهایم بگذاری، چه کسی مرا یاری میدهد؟ و اگر ناتوانم سازی، چه کسی مرا توانمند میکند؟
ای خدای من! پرورده را جز پروردگار پناه نمیدهد و شکستخورده را جز پیروز امان نمیبخشد و خواستهشده را جز خواستار کمک نمیکند.
ای خدای من! تمام آن وسایل و اسباب به دست ارادۀ توست و گریزگاه و پناهگاه فقط به سوی توست، پس بر محمّد و آلش درود فرست، گریزم را پناه ده و خواستهام را روا کن.
خدایا! اگر روی کریمت را از من بگردانی، یا مرا از احسان بزرگت محروم کنی، یا روزیات را از من دریغ ورزی، یا رشتۀ پیوندت را از من بگسلی، راهی برای دستیابی به هیچ یک از آرزوهایم جز تو نیابم؛ و بر آنچه پیش توست، جز به یاری تو دسترسی پیدا نکنم؛ چرا که من بندۀ تو و در قبضۀ اراده توام؛ اختیارم به دست توست.
نوزدهمین چاپ از ترجمه موسوی گرمارودی بر صحیفه سجادیه به کوشش نشر هرمس در دسترس علاقهعلاقهمندان قرار گرفته است.
انتهای پیام/